Ủy ban Kinh tế của Quốc hội: Việc triển khai thu phí ETC “chậm tiến độ, thiếu cạnh tranh”

Triển khai hệ thống ETC vẫn chậm trễ khi một số nhà đầu tư BOT vẫn không đồng thuận. (Ảnh minh họa)
Triển khai hệ thống ETC vẫn chậm trễ khi một số nhà đầu tư BOT vẫn không đồng thuận. (Ảnh minh họa)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Việc triển khai đồng bộ thu phí dịch vụ không dừng (ETC) với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT trên cả nước đến nay bị đánh giá là chậm, chưa bảo đảm tính cạnh tranh, công khai, minh bạch so với yêu cầu đặt ra.  

Phản ứng tiêu cực từ nhà đầu tư BOT 

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội (UBKT) vừa có Báo cáo kết quả giám sát tình hình thực hiện Nghị quyết 437/NQ-UBTVQH14 về một số nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục hoàn thiện, đẩy mạnh việc thực hiện chính sách pháp luật về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức BOT. 

Theo đó, tính đến nay, việc triển khai các trạm thu phí ETC với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT trên cả nước đã cơ bản hoàn thành với 87 trạm thu phí. 

Dù đã được quan tâm chỉ đạo, tiến độ triển khai thu phí tự động không dừng vẫn chậm hơn hai năm so với yêu cầu đặt ra. Nguyên nhân là do tổ chức thực hiện chưa hợp lý, chưa đúng tinh thần “bảo đảm tính cạnh tranh, công khai, minh bạch trong hoạt động thu phí” quy định tại Nghị quyết 437, dẫn đến chưa nhận được sự đồng thuận từ phía các nhà đầu tư BOT. 

Cơ quan chức năng bị đánh giá là đã ban hành một số quy định chưa hợp lý mang tính chất bắt buộc như việc bàn giao trạm thu phí, ký kết hợp đồng giữa cơ quan nhà nước, nhà đầu tư BOT và nhà cung cấp dịch vụ ETC… chưa bảo đảm được sự bình đẳng giữa các đối tác tham gia ký kết hợp đồng, tiềm ẩn nguy cơ thiếu minh bạch, làm giảm niềm tin ở các nhà đầu tư. 

“Nếu không kiểm soát chặt chẽ việc đầu tư khai thác hệ thống ETC sẽ dẫn đến kéo dài thời gian thu phí của dự án, ảnh hưởng quyền lợi, nghĩa vụ của DN và người dân. Do đó, nếu không khẩn trương rà soát, sửa đổi các quy định bất cập về thực hiện thu phí ETC hiện hành sẽ ảnh hưởng đến việc thu hút nguồn vốn xã hội vào đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt là dự án xây dựng đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông sắp tới”, UBKT nêu.

Đáng chú ý, năm 2016, Bộ GTVT đấu thầu dự án BOO1 (có 44 trạm thu phí) và chỉ có duy nhất một nhà đầu tư tham gia và trúng thầu là Cty TNHH thu phí tự động VETC. Sau đó, Bộ GTVT đề xuất Thủ tướng ban hành Quyết định 07/2017/QĐ-TTg ngày 27/3/2017, yêu cầu chậm nhất  31/12/2018, các nhà đầu tư BOT phải bàn giao toàn bộ trạm thu phí cho nhà đầu tư ETC để thực hiện thu phí không dừng. Báo cáo của UBKT cho thấy, nhiều nhà đầu tư BOT đã phản ứng gay gắt, không bàn giao trạm thu phí vì vi phạm hợp đồng đã ký kết giữa cơ quan nhà nước thẩm quyền và nhà đầu tư BOT, dẫn đến công tác triển khai thu phí không dừng bị chậm trễ.

Tiếp đó, trên cơ sở tổng kết rút kinh nghiệm, tháng 5/2019, Bộ GTVT đấu thầu rộng rãi lựa chọn được nhà đầu tư là Cty CP Giao thông số Việt Nam VDTC thực hiện dự án BOO2 (có 33 trạm thu phí). Sau đó, Bộ GTVT trình Thủ tướng ban hành Quyết định 19/2020/QĐ-TTg ngày 17/6/2020. Lúc này tuy không bắt buộc nhà đầu tư BOT phải bàn giao trạm thu phí nhưng việc triển khai hệ thống ETC vẫn chậm trễ khi các nhà đầu tư BOT vẫn không đồng thuận vì cho rằng một số quy định chưa hợp lý, gây thiệt hại và bất bình đẳng với các nhà đầu tư BOT.

Chưa đảm bảo sự bình đẳng giữa các bên

Theo UBKT, việc không có hướng dẫn cụ thể về căn cứ, cơ sở tính toán tỷ lệ trích doanh thu thu phí nên nhà đầu tư BOT hoàn toàn bị động và chịu sức ép thời gian phải triển khai thu phí không dừng từ phía cơ quan nhà nước, dẫn đến một số nhà đầu tư BOT không thống nhất, chưa đồng ý ký kết hợp đồng để triển khai. 

Ngoài ra, theo Quyết định 19/2020/QĐ-TTg, toàn bộ số tiền thu được tại mỗi trạm thu phí điện tử không dừng sẽ được nhà cung cấp dịch vụ ETC hoàn trả cho nhà đầu tư BOT để đảm bảo hoàn vốn theo quy định tại hợp đồng dự án sau khi trừ đi chi phí dịch vụ thu phí điện tử không dừng. 

Quy định này được cho là đang quá ưu tiên việc hoàn vốn cho các nhà cung cấp dịch vụ ETC trước các dự án BOT, tạo ra sự thiếu hợp lý, gây rủi ro với việc quản lý dòng tiền hoàn vốn của dự án BOT cho nhà đầu tư BOT và ngân hàng cho vay dự án, cũng như không phản ánh đúng bản chất hợp đồng BOT đã ký kết giữa nhà đầu tư BOT và cơ quan nhà nước thẩm quyền.

“Việc đầu tư hệ thống ETC cũng làm tăng chi phí vận hành và kéo dài thời gian hoàn vốn của các dự án, ảnh hưởng trực tiếp đến phương án tài chính và kéo dài thời gian hoàn vốn của các dự án BOT, ảnh hưởng đến các quyền lợi, nghĩa vụ của các doanh nghiệp và người dân, dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong đàm phán hợp đồng dịch vụ giữa các nhà đầu tư BOT và nhà cung cấp dịch vụ ETC”, UBKT nhận định. 

Từ kết quả giám sát, UBKT kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ cần khẩn trương rà soát, sửa đổi các quy định bất cập liên quan đến dịch vụ thu phí không dừng, bảo đảm sự bình đẳng giữa các bên tham gia hợp đồng. Đồng thời chỉ đạo thanh tra, kiểm toán, về việc triển khai thực hiện các dự án BOO nhằm bảo đảm minh bạch, hiệu quả, phòng chống tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm trong quản lý các dự án. 

UBKT cũng kiến nghị thực hiện nghiêm túc thu phí tự động không dừng, bảo đảm minh bạch, hiệu quả, xây dựng lộ trình, tuyên truyền và có cơ chế, chính sách để các phương tiện thực hiện dán thẻ, sử dụng dịch vụ thu phí không dừng; chỉ đạo cơ quan thuế phối hợp với Bộ GTVT để kết nối hệ thống dữ liệu, giam sát nguồn thu tương ứng với lưu lượng phương tiện giao thông qua các trạm thu phí không dừng để giám sát quá trình thu hồi vốn cũng như nghĩa vụ nộp thuế của các nhà đầu tư.

Thống kê cho thấy, tỷ lệ xe dán thẻ sử dụng dịch vụ thu phí không dừng hiện nay còn thấp, chỉ khoảng 30% (đạt 1,2 triệu/4 triệu xe), trong đó chỉ khoảng 50% tỷ lệ phương tiện đã dán thẻ nạp tiền vào tài khoản để sử dụng; nên chưa phát huy được tối đa hiệu quả của hệ thống thu phí ETC.

Đọc thêm

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…

Khơi thông dòng chảy tài chính cho nông nghiệp thuận thiên

Các giống lúa chịu mặn tốt được canh tác xen kẽ vụ tôm ở tỉnh Bạc Liêu. (Ảnh: Chí Quốc)
(PLVN) - Gần 98% môi trường tự nhiên của vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã bị chuyển đổi trong nửa thập kỷ qua. Phát triển nông nghiệp dựa theo tự nhiên đang là yêu cầu cấp bách cho vùng đất này và nguồn lực tài chính được xem là một trong các giải pháp quan trọng nhất.

Khởi nghiệp - hãy tự tin, dám làm, đừng sợ!

Nguyễn Thị Thu Hoa, CEO Trường Foods bên sản phẩm cao cấp Con Cui làm từ thịt lợn mán. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Họ đều khởi nghiệp khi còn rất trẻ từ tay trắng. Đến nay, tổng doanh thu của họ đã tới 40-50 tỷ đồng. Họ đã được đề cử là 1 trong 20 Gương mặt trẻ Việt Nam năm 2022 ở lĩnh vực Kinh doanh - khởi nghiệp.

Khởi nghiệp ngày nay: Khó khăn hay cơ hội?

Khởi nghiệp thời điểm này chứa đựng nhiều rủi ro, nhưng đồng thời cũng mở ra nhiều cơ hội cho người có đam mê, sáng tạo, học hỏi. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Trong thời điểm kinh tế biến động như hiện nay, câu hỏi về khởi nghiệp đã trở thành một chủ đề nóng bỏng. Và những người dũng cảm đặt chân vào thế giới kinh doanh phải đối mặt với một thách thức vô cùng lớn: Liệu đó là một cuộc đua đầy khó khăn hay cơ hội lớn đang mở ra?

Khởi nghiệp - những góc nhìn khác

Thanh niên khởi nghiệp thời ChatGPT cần nghĩ rộng ra lớn hơn và nhìn góc nhìn khác. (Ảnh: N.T)
(PLVN) - “Khởi nghiệp dựa trên công nghệ mở và Việt Nam đang đứng trước bước thay đổi lịch sử. Tinh thần khởi nghiệp phải nghĩ rộng ra, lớn hơn và nhìn góc nhìn khác. Và từng góc nhìn, trong đó sẽ có góc phù hợp với từng bạn” - Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhắn nhủ các bạn trẻ…

Những điều chưa biết về hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu

Thung lũng Silicon tiếp tục giữ vị trí hàng đầu trong số các hệ sinh thái khởi nghiệp năm 2023. (Ảnh: San Francisco Chronicle)
(PLVN) - Hàng thập kỷ qua, các công ty khởi nghiệp đã chứng minh được chỗ đứng trong nền kinh tế hiện đại và là một trong những giải pháp cho phát triển bền vững. Trong đó, hệ sinh thái khởi nghiệp khắp năm châu - nơi sản sinh ra những huyền thoại, những doanh nghiệp tỷ USD góp vai trò quan trọng vào thành tựu nói trên.

Tiết kiệm điện không chỉ trong Giờ Trái đất

Sân bay Nội Bài giảm bớt điện hưởng ứng chiến dịch Giờ Trái đất.
(PLVN) - Hàng loạt hoạt động đã diễn ra trong Giờ Trái đất 2024. Thông điệp được gửi đi từ các hoạt động này là tiết kiệm điện (TKĐ) thành thói quen. Nghiên cứu của Ngân hàng thế giới cho thấy, nếu Việt Nam thực hành TKĐ hiệu quả tương đương với việc xây được nhà máy điện mới với công suất 12.000 MW.