Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài? (Bài 3): Những người làm việc kiểu “ba đầu sáu tay”

Nhân lực làm ngoại giao kinh tế của Việt Nam ở nước ngoài rất “mỏng” so với nhu cầu giao thương ngày một lớn
Nhân lực làm ngoại giao kinh tế của Việt Nam ở nước ngoài rất “mỏng” so với nhu cầu giao thương ngày một lớn
(PLO) - Đằng sau những bản hợp đồng có khi lên tới cả triệu USD mà các Thương vụ đem lại cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước giao kết với các đối tác ngoại là không ít khó khăn mà những người làm công tác ngoại giao kinh tế ở tuyến đầu đối mặt...

Nhân lực chỉ bằng nửa Thái Lan

Với những kết quả khả quan đo đếm được qua kim ngạch xuất khẩu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh đánh giá, hệ thống Thương vụ đã đạt được mục tiêu trở thành cầu nối hiệu quả trong việc đưa hàng hoá Việt Nam ra nước ngoài.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Khánh, bên cạnh các mặt tích cực thì hoạt động  các Thương vụ cũng còn tồn tại, hạn chế nhất định. Như việc cung cấp thông tin thị trường, ngành hàng còn chung chung, mới chỉ dừng ở việc cung cấp địa chỉ. Còn các chính sách của các nước sở tại về các mặt hàng xuất khẩu như thuế chống bán phá giá, các rào cản kỹ thuật… thì vẫn còn thiếu và hạn chế. 

Về mặt chủ quan, Thương vụ tại một số địa bàn có lúc còn chưa bao quát hết yêu cầu công việc, quan hệ phối hợp chưa thực sự thông suốt. Ở khía cạnh khách quan, việc triển khai một số hoạt động chuyên môn vẫn gặp vướng mắc về kinh phí cũng như thủ tục. Ngoài ra, một số thị trường có số lượng biên chế chưa phù hợp, quá “mỏng” so với khối lượng công việc. Đặc biệt, công tác tìm hiểu, nghiên cứu thị trường, tiếp xúc đối tác tại một số thị trường bị hạn chế bởi không có nhân sự sử dụng ngôn ngữ bản địa.

Cùng ý kiến với những đánh giá trên, ông Bùi Huy Hoàng - nguyên Tham tán thương mại tại Trung Quốc chia sẻ, quy mô xuất nhập khẩu của nước này rất lớn, với kim ngạch hơn 4.000 tỷ USD hàng năm, trong đó giá trị nhập khẩu rơi vào khoảng 1.800 tỷ USD. Do đó, không chỉ Việt Nam mong muốn bán hàng vào Trung Quốc mà còn nhiều nước khác. Vì thế, cần có thêm nguồn lực để bao quát thị trường, nắm bắt đối tác từ đó mới đưa ra được những đối sách hợp lý và có lợi cho Việt Nam khi thâm nhập thị trường hơn 1 tỷ dân này. 

Ông Hoàng đưa ví dụ, nhân lực Thương vụ Thái Lan ở Trung Quốc lớn gấp nhiều lần so với Việt Nam. Riêng ở Bắc Kinh, Thái Lan có 4 người làm công tác Thương vụ và thuê thêm 6 người bản địa chuyên đi nắm thị trường. Trong khi đó, Thương vụ Việt Nam tại Bắc Kinh chỉ có… 2 người, ở Côn Minh, Quảng Châu và Nam Ninh cũng có Chi nhánh Thương vụ Việt Nam, nhưng mỗi nơi chỉ có 1 nhân lực. 

Thị trường Trung Quốc mênh mông, nhiều thời điểm có cùng lúc nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, và Việt Nam cũng đưa 2-3 đoàn sang các tỉnh, thành khác nhau của Trung Quốc. Vì thế, Thương vụ cũng phải cân nhắc có thể phối hợp với cơ quan Chính phủ, Hiệp hội ngành hàng tại Trung Quốc hỗ trợ triển khai hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư tại địa bàn phù hợp. Thực tế đó khiến Thương vụ luôn trong tình trạng có thể cùng một lúc phải làm nhiều việc khác nhau.  

Thống kê địa bàn ở Hàn Quốc cho thấy, hàng năm có từ 200 - 300 đoàn cấp cao hoặc đoàn từ các tỉnh, thành phố đến thăm và làm việc. Riêng bộ phận Thương vụ Việt Nam tại Hàn Quốc, năm cao điểm phải tiếp 50 đoàn, năm ít nhất cũng lên đến 42 đoàn. Các đoàn đều liên quan đến doanh nghiệp nên mỗi đoàn thường “chiếm” 2 - 3 ngày làm việc của Thương vụ. Mỗi tháng 5 - 6 đoàn thì “anh em” Thương vụ phải căng hết sức mình. 

Trao đổi với PLVN, ông Lê An Hải - nguyên Tham tán thương mại tại Hàn Quốc cho hay, 60% thời gian của Thương vụ ta là phục vụ các hiệp hội, doanh nghiệp như giúp họ tham gia hội chợ, triển lãm, gặp gỡ đối tác... Ngoài ra, còn phải giúp doanh nghiệp trong nước xử lý thông tin vì trong một “biển” thông tin như hiện nay, việc chắt lọc, tìm ra những thông tin cần thiết là việc làm không dễ dàng gì. 

Tự “xoay” trên đất bạn…

Bà Nguyễn Hoàng Thúy - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney, Tham tán thương mại Việt Nam tại Australia cho hay, đất nước này là thị trường nhập khẩu đầy tiềm năng, bởi tương đối mở, không áp dụng hạn ngạch nhập khẩu và hầu hết thuế nhập khẩu đều từ 0- 5%, nhưng nhân lực và vật lực dành cho Thương vụ ta tại Australia nói riêng và các Thương vụ khác nói chung đều chưa đáp ứng nhu cầu giao thương ngày một tăng cao giữa Việt Nam với các nước. 

Xung quanh vấn đề này, ông Bùi Huy Hoàng - nguyên Tham tán thương mại tại Trung Quốc khẳng định, thị trường nước này rất rộng, nhu cầu đa dạng,  trong khi Thương vụ Việt Nam ở Bắc Kinh chỉ có 2 người nên dường như là không xuể. 

Ngoài ra, kinh phí cấp cho Thương vụ là con số cố định hàng năm nhưng những sự việc cần phải giải quyết phát sinh rất nhiều khi nhu cầu hợp tác giữa hai  bên ngày một tăng, đặc biệt trong việc xử lý tranh chấp thương mại giữa doanh nghiệp 2 bên. Đã từng có kiến nghị cho phép thu phí đối với một số dịch vụ cụ thể từ yêu cầu của doanh nghiệp như tìm hiểu thông tin đối tác hoặc tham gia các vụ việc tranh chấp thương mại, nhưng đến nay những hoạt động này vẫn là trách nhiệm vô điều kiện của Thương vụ. 

Ông Lê An Hải - nguyên Tham tán Thương mại tại Hàn Quốc kể, ông đã từng đứng đơn giúp doanh nghiệp trong nước kiện một doanh nghiệp địa phương ở Hàn Quốc (cách Soeul 200km). Thời gian dành cho công việc này rất nhiều, đi lại nhiều lần nhưng Thương vụ vẫn phải tự bỏ tiền ra làm vì đây là trách nhiệm của cơ  quan này. Ngay cả việc giúp doanh nghiệp Hàn Quốc trong việc xử lý tranh chấp với doanh nghiệp Việt Nam, Thương vụ cũng phải thực hiện, dù không phải là nhiệm vụ của mình. “Đây là một cách để bảo vệ uy tín cho Việt Nam, và chúng tôi coi đó là trách nhiệm của mình dù nguồn kinh phí để thực hiện những công việc này còn  có hạn”, ông Hải nói.  

Theo đánh giá của một số Tham tán thương mại, với cơ chế và điều kiện như hiện tại, các Thương vụ chủ yếu chỉ giải quyết được nhiệm vụ thu thập thông tin, nghiên cứu cơ chế chính sách thị trường. Trong khi Chính phủ mong muốn, ngoài các nhiệm vụ được thực hiện thường xuyên thì Thương vụ phải là cầu nối để góp phần thay đổi cán cân thương mại giữa Việt Nam với các nước có chênh lệch cao về giá trị xuất - nhập khẩu. 

Đây thực sự là một nhiệm vụ khó khăn đối với Thương vụ nhất là trong điều kiện thiếu cả nhân lực lẫn vật lực. Nhưng có thể hy vọng, với sự kỳ vọng vào giá trị xuất khẩu tăng lên, cùng với sự chuyển biến mạnh mẽ của Chính phủ kiến tạo, những khó khăn trong công tác Thương vụ sẽ được giải quyết, để các Thương vụ hoàn thành sứ mệnh cao cả của mình đó là mở rộng “biên giới mềm” của Việt Nam thông qua sự hiện diện của hàng hoá Việt trên toàn thế giới. 

Bà Nguyễn Hoàng Thúy - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney
Bà Nguyễn Hoàng Thúy - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney
Lãnh sự Việt Nam tại Sydney nói gì?

“Trao đổi  với  PLVN, bà Nguyễn Hoàng Thúy - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney, Tham tán thương mại Việt Nam tại Australia cho hay, đất nước này là thị trường nhập khẩu đầy tiềm năng, bởi thị trường tương đối mở, không áp dụng hạn ngạch nhập khẩu và hầu hết thuế nhập khẩu đều từ 0 - 5%, nhưng nhân lực và vật lực dành cho Thương vụ ta tại Australia nói riêng và các Thương vụ khác nói chung đều chưa đáp ứng được hết nhu cầu giao thương ngày một tăng cao giữa Việt Nam với các nước”. 

Tin cùng chuyên mục

Quang cảnh hội nghị.

Chủ tịch Bình Định cam kết với nhà đầu tư

(PLVN) - “Chúng tôi cam kết nhà đầu tư sẽ được giải quyết vướng mắc nhanh nhất thông qua đường dây nóng và tổ công tác đặc biệt của Chủ tịch UBND tỉnh, với hình thức xử lý online ngay khi nhận thông tin và họp trực tiếp thường kỳ vào sáng thứ 2 hằng tuần do Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì”, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định khẳng định.

Đọc thêm

GDP quý 1/2024 tăng cao nhất từ năm 2020 đến nay

Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng TCTK chủ trì họp báo
(PLVN) - Tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I/2024 ước tính tăng 5,66% so với cùng kỳ các năm từ 2020-2023. Đóng góp nhiều nhất cho sự tăng trưởng này là khu vực công nghiệp - xây dựng và dịch vụ...

Ý kiến trái chiều về đề xuất chống bán phá giá với thép cán nóng

Một số DN lo ngại nếu điều tra CBPG với HRC nhập khẩu sẽ ảnh hưởng xấu tới ngành thép.
(PLVN) - Ngay sau khi xuất hiện thông tin đề xuất Cục Phòng vệ thương mại (PVTM - Bộ Công Thương) điều tra chống bán phá giá (CBPG) với sản phẩm thép cán nóng (HRC) nhập khẩu, đến ngày 27/3 đã có 9 DN sản xuất tôn mạ, ống thép trong nước gửi đơn kiến nghị tới các cơ quan quản lý.

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.