Năm 2010 qua đi để lại nhiều băn khoăn trên thị trường chứng khoán ảm đạm. Những phác thảo sau hy vọng được xoá trong năm tới.
Lãi suất “đè” chứng khoán
Sự việc “bùng nổ” lãi suất ngân hàng cuối năm có thể coi như “giọt nước tràn ly”, thể hiện một đợt sóng ngầm dữ dội kéo dài suốt cả năm trời. Vì nhiều lý do, các ngân hàng thương mại ngấm ngầm thực hiện một cuộc đua lãi suất huy động khá quyết liệt, dù ai cũng hiểu, cuộc đua này tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường cho từng ngân hàng cũng như toàn hệ thống ngân hàng và nền kinh tế nói chung.
Cuộc chạy đua lãi suất, bất chấp các nỗ lực của cơ quan quản lý nhà nước, đã kéo dòng tiền chạy về phía ngân hàng. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán ảm đạm, tính thanh khoản thấp, không đảm bảo khả năng sinh lời, sự hấp dẫn từ phía ngân hàng đã khiến cho nhà đầu tư càng thêm quay lưng với thị trường chứng khoán.
Thanh khoản giảm
Suốt năm 2010, thị trường chứng khoán hầu như trong trạng thái ảm đạm như chợ chiều. Nhiều phiên hầu như không có giao dịch. Các sàn vắng bóng nhà đầu tư. Chỉ lác đác có vài cổ phiếu có giao dịch, giá thấp, số lượng ít ỏi. Niềm tin của nhà đầu tư với thị trường chứng khoán đã giảm sút, nhiều nhà đầu tư đã chuyển sang lĩnh vực đầu tư khác. Thị trường chứng khoán năm 2010 khiến cho nhiều người liên tưởng tới thị trường hồi năm 2008.
Một trong những nguyên nhân khiến tính thanh khoản của thị trường giảm là do thông tin bưng bít. Những khoản lỗ sau kiểm toán (KDC, PDC…) hay những khoản lãi bị giấu (QCG), rồi vụ làm giá bị phanh phui ở DVD… khiến nhà đầu tư “không biết tin vào đâu”.
Thông tư 13 – “giọt nước làm tràn ly”
Thông tư 13/2010/TT-NHNN, có hiệu lực từ 1/10/2010, quy định về các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của các tổ chức tín dụng đã gây tác động cộng hưởng tới tâm lý vốn đang rất yếu ớt của thị trường, như "giọt nước làm tràn ly". Thông tư này được ban hành tháng 5/2010 và đã có những tác động ngay đến các ngân hàng, khiến họ phải lên kế hoạch thu xếp lại nguồn vốn tự có qua việc thoái bớt vốn hay quyết định rút lui không rót thêm vốn cho các đợt phát hành cổ phiếu tăng thêm tại các tổ chức tín dụng khác trong năm nay.
Điều này cũng đồng nghĩa với việc thị trường chứng khoán phải đón nhận một lượng cung cổ phiếu ngành tài chính tương đối lớn. Ngoài ra, những nội dung tại điểm a và b khoản 5.6 của Thông tư quy định các khoản cho vay để đầu tư chứng khoán, cho vay các công ty chứng khoán có hệ số rủi ro bằng 250% sẽ tác động hạn chế dòng tiền tín dụng chảy vào thị trường chứng khoán. Những vấn đề trên gây ra áp lực tâm lý lớn cho các công ty chứng khoán và nhà đầu tư trên thị trường.
Thông tư này đã là một trong những nguyên nhân chính khiến VN-Index “rơi tự do” nhiều phiên, phá tan mọi ngưỡng hỗ trợ kỹ thuật, đưa chỉ số về mức thấp nhất kể từ đầu năm 2010. Giới đầu tư vội vã tháo chạy khỏi thị trường.
Dù ngay trước khi Thông tư 13 có hiệu lực 3 ngày, Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 19 sửa đổi một số nội dung trong Thông tư 13, nhưng quy định tác động rõ ràng tới thị trường chứng khoán là hệ số rủi ro của các khoản cho vay chứng khoán và bất động sản vẫn được giữ nguyên ở mức 250%.
Sau “cú đòn” này, dù được “bồi dưỡng” bằng nhiều thông tin tích cực, nhưng thị trường vẫn không thể cải thiện được xu hướng giảm như “bóng ma” ám ảnh đè nặng thị trường.
Khối ngoại mua ròng – điểm sáng hiếm hoi
Cùng sự hồi phục của nền kinh tế sau khủng hoảng, thị trường chứng khoán Việt Nam cũng giữ được điểm sáng hiếm hoi là sự quan tâm của các nhà đầu tư ngoại. Theo Trung tâm Lưu ký, hiện Việt Nam đã có 14.731 tài khoản của nhà đầu tư ngoại, trong đó 1.426 nhà đầu tư tổ chức, 13.315 nhà đầu tư cá nhân. Tính đến cuối tháng 11/2010, các nhà đầu tư ngoại đã nắm giữa số cổ phiếu trị giá tới 17.500 tỷ đồng.
Trong khi báo cáo kinh tế của các tổ chức nước ngoài luôn lo ngại về vấn đề lạm phát, sự thiếu bền vững của kinh tế vĩ mô… thì vẫn có những nhận xét rất ưu ái về triển vọng của thị trường chứng khoán Việt Nam. Sự tham gia ngày càng nhiều của các nhà đầu tư ngoại cho thấy sự kỳ vọng của họ vào sự phát triển của thị trường.
Những đợt sóng nhỏ
Trong bầu trời u ám của thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2010, vẫn có những ngày rạng nắng. Một số đợt sóng, dù nhỏ, dù ngắn, phát sinh hồi đầu năm và những ngày trung tuần tháng 12 cho thấy, nhà đầu tư vẫn hy vọng vào sự khởi sắc của thị trường. Đặc biệt, những cơn sóng nhỏ cuối năm 2010 như “ánh sáng cuối đường hầm”, cho thấy hy vọng của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam 2011.
Thu Hường
