Phòng vệ thương mại của Việt Nam: Liều kháng sinh cho ốm đau vặt

Giống với thế giới thép là đối tượng của nhiều vụ kiện, 3/6 vụ điều tra PVTM của Việt Nam cũng là nhắm tới sản phẩm Thép
Giống với thế giới thép là đối tượng của nhiều vụ kiện, 3/6 vụ điều tra PVTM của Việt Nam cũng là nhắm tới sản phẩm Thép
(PLO) -Tổng kết hơn 10 năm thực hiện pháp luật về phòng vệ thương mại (PVTM), Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công thương thừa nhận hiệu quả không được như trông đợi, chỉ như một liều kháng sinh dùng trong trường hợp bị đau ốm vặt. 

"Tỷ số” 6/96

 Ba Pháp lệnh về phòng vệ thương mại gồm: Tự vệ, Chống bán phá giá và Chống trợ cấp lần lượt ra đời vào các năm 2002 và 2004. Nếu coi các pháp lệnh này như là một công cụ hữu hiệu của Nhà nước để bảo vệ một cách hợp pháp nền sản xuất trong nước thì hơn 10 năm qua hiệu quả thực thi của công cụ này không được như mong đợi, thậm chí có thể nói “có cũng như không”. 

Tính kém hiệu quả của nó có thể được nhìn thấy qua con số thống kê: trong hơn 10 năm chỉ có 6 vụ được điều tra PVTM đối với hàng hóa nước ngoài nhập khẩu vào Việt Nam trong khi cùng khoảng thời gian tương tự số lượng các vụ điều tra đối với hàng hóa Việt Nam ở nước ngoại là 96 vụ.

Khảo sát của Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy các vụ điều tra PVTM ở Việt Nam chủ yếu là kiện tự vệ (4 vụ tự vệ, 2 vụ chống bán phá giá, 0 vụ chống trợ cấp). Theo tổ chức này, điều tra tự vệ thương mại là công cụ bảo hộ dễ thực hiện nhất, không căn cơ và đi ngược với xu thế của thế giới, khi các vụ mà các đối thủ cạnh tranh khác thường chọn để điều tra và phát huy hiệu quả tối đa đối với hàng hóa Việt Nam là công cụ áp thuế chống bán phá giá.

Dẫn chứng ra thị phần của các nguyên đơn trong 6 vụ kiện PVTM được thực hiện trong hơn một thập kỷ qua như: điều tra áp dụng biện pháp Tự vệ đối với sản phẩm Kính nổi, dầu thực vật, bột ngọt, phôi thép và thép dài và 2 vụ chống bán phá giá đối với thép không gỉ cán nguội và chống bán phá giá đối với mặt hàng tôn mạ VCCI chỉ ra thị phần các nguyên đơn thường là doanh nghiệp chiếm thị phần rất lớn từ 50% đến 100% ở trong nước.

“Ngoài đặc điểm có những vụ kiện PVTM được nói tới nhưng không thành hiện thực như: Trứng gia cầm, Giấy in, Dầu nành, ống gang đúc, bọt nhựa, tôn hay đùi gà, tỏi… thì các vụ kiện PVTM ở Việt Nam có đặc điểm nguyên đơn đi kiện phần lớn chiếm vị trí độc quyền, thống lĩnh thị trường. Và phần nào cho thấy có thể đây chỉ là công cụ của “nhà giàu” chứ không phải là công cụ “bảo hộ” hợp pháp cho cả cộng đồng doanh nghiệp trong nước”- bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) nói.

Cản trở doanh nghiệp lên tiếng

Một điều tra của VCCI được thực hiện đã chỉ ra những cản trở trong việc sử dụng công cụ PVTM đối với doanh nghiệp trong nước. Theo VCCI, có 63,21% doanh nghiệp nói họ có nghe nhưng không biết gì sâu về PVTM ở Việt Nam đối với hàng hóa nước ngoài.

Có 35,05 % doanh nghiệp được hỏi thừa nhận hoàn toàn không thể có khả năng tập hợp bằng chứng nếu đi kiện PVTM đối với thông tin chứng minh thiệt hại trong ngành, 36,36% đối với hiện tượng nhập khẩu ồ ạt, 53,54% đối với thông tin về hàng hóa trợ cấp và 33% thông tin về hàng hóa bán phá giá.

Điều gây ngạc nhiên hơn cả, mặc dù hệ thống pháp lệnh PVTM ban hành ra nhằm mục đích để bảo hộ một cách hợp pháp nền sản xuất trong nước trước sức ép cạnh tranh từ hàng hóa nhập khẩu của nước ngoài vào nhưng một số quy định bất hợp lý trong pháp lệnh vô hình chung đang “ngăn chặn” sự lên tiếng của cộng đồng doanh nghiệp trong nước khi bị xâm hại.

Ví như đối với pháp lệnh về tự vệ thương mại hiện hành bắt buộc điều kiện để đủ tư cách đứng đơn là các doanh nghiệp phải chiếm ít nhất 25% tổng khối lượng, số lượng hoặc trị giá hàng hóa tương tự của ngành sản xuất trong nước. Trong khi quy định của WTO chỉ cần các nhà sản xuất ủng hộ chiếm ít nhất 25 % tổng sản lượng ngành sản xuất trong nước là đủ điều kiện đứng đơn.

Theo PGS.TS Phạm Tất Thắng, Nghiên cứu viên cao cấp của Chính phủ, một đặc điểm nổi bật của công đồng doanh nghiệp Việt Nam là hơn 80% số doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, trong đó tỷ lệ siêu nhỏ chiếm phần lớn. Nếu quy định như trên điều tra sẽ không được bắt đầu nếu các nhà sản xuất bày tỏ ý kiến tán thành điều tra ít hơn 25 %.

“Việc quy định cứng như vậy theo tôi sẽ là tự trói buộc mình. Bởi để tập hợp đủ số lượng như vậy trong điều kiện các doanh nghiệp Việt Nam rất nhỏ bé, phân tán là rất khó khăn. Có lẽ, cần phải xem xét lại quy định này và nên mở rộng hơn vai trò quyết định của cơ quan điều tra và đặc biệt cần phải nâng cao hơn nữa tiếng nói của Hiệp hội các ngành hàng với tư cách là nguyên đơn đề nghị tiến hành điều tra”- chuyên gia Thắng đề nghị.

Được biết, lĩnh hội ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Bộ Công thương đang tiến hành xây dựng Luật Quản lý Ngoại thương như là một cách nâng cấp 3 pháp lệnh về phòng vệ thương mại thành Luật. Nhưng nhiều chuyên gia lo ngại, việc giao nhiệm vụ lớn lao này cho Cục Quản lý cạnh tranh với vỏn vẹn 18 con người với năng lực còn nhiều hạn chế thì rất khó để thực thi hiệu quả công cụ này trong tình hình hội nhập ngày càng sâu rộng, dù các pháp lệnh này có nâng cấp lên thành Luật đi chăng nữa.

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…