Phấp phỏng lo than, điện đồng loạt “ra đòn”

Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) vừa có đề xuất lên Chính phủ tăng giá than bán cho điện. Và liệu ngành điện có “ngồi yên”, khi trước đó, hai “quả đấm thép” này bắt tay nhau ký thoả thuận hợp tác chiến lược?.

Vinacomin cho rằng giá bán than cho điện đang ảnh hưởng đến thu nhập của người lao động.

Cái lý để đòi tăng giá, theo Vinacomin, nếu nếu giá bán than cho điện không được điều chỉnh kịp thời sẽ ảnh hưởng lớn đến ngành và thu nhập của người lao động. Bởi, trước đó, những thông tin “ảm đạm” cũng được ngành than công khai với người dân, như than đang tồn kho lớn, đang gặp nhiều khó khăn do giá xuất khẩu giảm mạnh, giá bán than cho điện đang thấp dưới giá thành. Ngoài ra, nhiều yếu tố của nền kinh tế đang khiến ngành này đứng trước nguy cơ thua lỗ trầm trọng.

Trước đó không lâu, cũng với "điệp khúc” kêu khó này, Vinacomin đã đưa ra rất nhiều cái cớ để xin được giảm thuế xuất khẩu than. 

Để điều chỉnh giá bán than cho ngành điện trong lần đề xuất này, theo Vinacomin thì giá bán than cho điện hiện chỉ tương đương trên 60% so với giá thành năm 2013. Để giá than theo được cơ chế giá thị trường, tập đoàn này đã có nhiều văn bản đề nghị Bộ Công Thương, đề nghị Chính phủ cho phép điều chỉnh giá than theo lộ trình, đảm bảo cuối quý I/2013 giá than ngang bằng giá thành năm 2011 đã được kiểm toán, từ quý III/2013 giá than sẽ bằng giá thành 2013, sau đó tiến tới theo giá thị trường như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Dù Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chưa có động thái gì trước đề xuất của Vinacomin, nhưng nếu đề xuất của ngành than được thông qua, người dẫn cũng đang thấp thỏm “đón chờ” phía EVN điều chỉnh giá bán điện. Lo ngại này không hẳn thiếu căn cứ, bởi ngày 26/2/2013, ba “quả đấm thép” là Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam - PVN), Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Vinacomin đã tổ chức thành công lễ ký thỏa thuận hợp tác chiến lược giai đoạn 2013 – 2018.

Dư luận tỏ ra hoài nghi khi có chiều hướng cho thấy hợp đồng nói trên là “liên minh độc quyền” tác động trực tiếp với những mặt hàng thiết yếu đến đời sống xã hội và người tiêu dùng sẽ phải “chịu” mức giá theo sự điều chỉnh giữa ba tập đoàn. Bởi riêng trong hoạt động sản xuất điện, ba tập đoàn này chiếm tới 80% tổng công suất nguồn điện toàn hệ thống.

Dù EVN chưa “ra đòn”, nhưng nếu đề xuất tăng giá than được thông qua, việc đón nhận biểu giá mới tăng lên của ngành điện cũng hoàn toàn “trong tầm tay” như người dân lo ngại. Bởi, theo quy chế về điều chỉnh giá điện hiện hành, EVN được phép điều chỉnh giá điện khi thông số đầu vào tăng 5%, còn nếu theo dự thảo về giá điện đang được Bộ Công thương lấy ý kiến, chỉ cần các thông số đầu vào tăng 2% là EVN đã có thể toàn quyền được quyết định điều chỉnh giá điện.

Và nếu đề xuất của Vinacomin được chấp thuận, tức khi giá than bán cho điện được tăng lên, thì EVN cũng rất có thể không ngại ngần vì đã “trang bị” cho mình đủ lý do thuyết phục để tăng giá bán. Cú “bắt tay độc quyền”, như cách lo ngại của truyền thông đối vởi bản hợp tác ngày 26/2, có thể sẽ phát huy hiệu quả bởi sự “đồng lòng” của chính các đại gia năng lượng này.

Như Trang