“Máy móc, nguyên liệu, hàng tiêu dùng… của Trung Quốc tràn ngập, đang muốn ‘thải đi’ bằng mọi giá và Việt Nam khó có thể tránh nguy cơ trở thành thị trường tiêu thụ,” chuyên gia kinh tế Bùi Ngọc Sơn, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới không khỏi lo ngại và đưa cảnh báo, trước "vấn nạn" hàng tồn kho của Trung Quốc trong bối cảnh kinh tế suy giảm, cộng thêm với chính sách đồng tiền yếu khiến hàng hóa nhập khẩu của họ vào Việt Nam trở nên rẻ hơn.
Theo Chính phủ Trung Quốc, tốc độ tăng trưởng của nước này trong quý 3 đạt 6,9%, mức thấp nhất kể từ năm 2009 trở lại đây, tuy nhiên mức giảm này là phù hợp so với kế hoạch tăng trưởng 7% cả năm đã đề ra.
Trước diễn biến của kinh tế Trung Quốc, các chuyên gia kinh tế cũng như các nhà quản lý trong nước nhìn chung cho rằng mức độ ảnh hưởng đến kinh tế của Việt Nam là không lớn đồng thời dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2015 vẫn có thể đạt ở mức 6,4%.
Mặc dù khá đồng tình với nhận định trên, song đi sâu vào cấu trúc của nền kinh tế, một số chuyên gia kinh tế cũng không khỏi quan ngại về tình trạng tồn nguyên liệu, kho hàng hóa từ Trung Quốc đã, đang và sẽ tiếp tục tràn vào Việt Nam khiến cho các nhà sản xuất nội địa yếu thế hơn trong cạnh tranh.
Tiến sỹ Nguyễn Thanh Bình, Học viện Chính sách và Phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh, “tốc độ tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chậm lại không ảnh hưởng lớn đến kế hoạch tăng trưởng của Việt Nam, song cần phải lưu ý đến các hoạt động điều chỉnh tỷ giá đồng nhân dân tệ vừa qua sẽ có ảnh hưởng tới khu vực sản xuất của Việt Nam.”
Ông Bình phân tích, thực tế nền sản xuất của Việt Nam vốn yếu thế so với Trung Quốc, nguyên liệu sản xuất trong nước chủ yếu lại nhập khẩu từ nước láng giềng này đồng thời tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu luôn nghiêng về khối FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài). Do đó, sức cạnh tranh của Trung Quốc sẽ càng mạnh mẽ hơn và xu hướng tất yếu xảy ra “Trung Quốc thông qua Việt Nam làm bàn đạp cho xuất khẩu của họ.”
Số liệu từ Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, trong mười tháng của năm 2015, Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 13,9 tỷ USD, tăng 12% trong khi nhập khẩu từ thị trường này là 41 tỷ USD, tăng 15,6%. Như vậy, nhập siêu từ Trung Quốc là 27,1 tỷ USD.
Điển hình, Hiệp hội Thép Việt Nam cũng đã lên tiếng về tình trạng thép Trung Quốc nhập khẩu tràn ngập thị trường Việt Nam. Theo, Ủy ban Cải cách và Phát triển quốc gia Trung Quốc, trong ba quý của năm, sản lượng thép thô của nước này đã giảm 2,1% so với năm 2014, xuống còn 608,94 triệu tấn đồng thời hiện có tới 360 triệu tấn thép được đưa về lưu trữ tại các nhà kho. Nhưng tại Việt Nam, tổng lượng thép nhập khẩu của cả nước trong tám tháng đã lên gần 13 triệu tấn, ước tính giá trị gần 6,4 tỷ USD, trong đó khối lượng nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm tỷ trọng cao (khoảng 60%) và nhiều khả năng sẽ còn tăng trong thời gian tới.
Đánh giá về tác động ảnh hưởng, ông Sơn cho rằng trong ngắn hạn kinh tế Việt Nam sẽ chưa bị ảnh hưởng. Song khoảng sáu tháng nữa, sang đến đầu năm 2016, nền sản xuất trong nước sẽ khó hồi phục khi mà hàng hóa nhập khẩu chiếm lĩnh thị trường với các mức giá thấp hơn cả giá thành./.
