Doanh nghiệp Việt trong Phòng vệ thương mại: Vì sao luôn bị “nốc ao”?

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLO) - Cuộc cạnh tranh thương mại toàn cầu như một cuộc đấu trên võ đài và doanh nghiệp Việt Nam đang lép vế hoàn toàn trong các vụ kiện phòng vệ thương mại với 46 lần bị “nốc ao”, trong khi chỉ 2 lần hạ được đối thủ.
TS. Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) ví von như vậy tại Hội thảo “Điều gì cản trở doanh nghiệp Việt Nam sử dụng các công cụ phòng vệ thương mại (PVTM) để tự bảo vệ trước hàng hóa nước ngoài” diễn ra hôm qua (14/10).
Bị hạ “đo ván”
Theo bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn về PVTM (VCCI), các vụ kiện PVTM được sử dụng để chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ. Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng kinh tế thế giới, nhất là vừa ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP)… càng đòi hỏi các doanh phải thuần thục những công cụ này để bảo vệ môi trường kinh doanh, nền sản xuất trong nước. Tuy nhiên, thực tế thì năng lực tự vệ của cộng đồng doanh nghiệp nói chung còn yếu, cần khắc phục.
TS. Nguyễn Thị Thu Trang đưa ra những số liệu cụ thể chứng minh sự thua thiệt của doanh nghiệp Việt Nam trước các vụ kiện PVTM. Theo đó, đến nay khi hàng hóa Việt Nam tham gia thị trường thế giới đã bị tổng cộng 94 vụ kiện PVTM. Trong đó có 70 vụ kiện chống bán phá giá, 7 vụ kiện trợ cấp và 17 vụ kiện tự vệ. Trong khi đó, hàng hóa nước ngoài vào Việt Nam, mình chỉ kiện 4 vụ (1 vụ chống bán phá giá, 3 vụ tự vệ).
TS. Trang phân tích tiếp, trong 70 vụ bị kiện bán phá giá thì 36 vụ mình thua, bị áp dụng các biện pháp PVTM. Trong 7 vụ bị kiện trợ cấp thì mình thua 4 vụ, bị áp thuế. Trong 17 vụ bị kiện tự vệ, mình thua 6 vụ, bị áp thuế. Như vậy,  tổng cộng 94 lần bị kiện, mình thua 46 vụ. Trong khi đó, mình chỉ kiện doanh nghiệp nước ngoài 4 lần và chỉ thắng 2 lần. 
“Nếu ví cạnh tranh thương mại tự do toàn cầu là một sàn đấu võ thì võ sĩ Việt Nam bị ra đòn 94 lần, trong đó 46 lần bị hạ “nốc ao”; Việt Nam chỉ ra đòn được 4 lần, trong đó 2 lần “nốc ao” được đối thủ”, TS. Trang so sánh.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang trình bày tại hội thảo
Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang trình bày tại hội thảo 
Nguyên nhân “bại trận” và hướng khắc phục
Tại sao doanh nghiệp Việt Nam bị thua tan tác như vậy trước các vụ kiện PVTM? Trong công trình nghiên cứu được giới thiệu tại hội thảo, TS. Trang đưa ra một số lí do liên quan đến năng lực con người, năng lực tài chính và hệ thống chính sách. 
Theo bà Trang, việc chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ không phải là cuộc chơi cá nhân mà là của tập thể. Một doanh nghiệp Việt muốn khởi kiện doanh nghiệp nước ngoài cạnh tranh không lành mạnh với hàng hóa của mình thì doanh nghiệp đó phải tập hợp được lực lượng, chiếm đủ 25% thị phần hàng hóa liên quan mới đủ điều kiện khởi kiện. Trong khi đó, theo khảo sát của nhóm nghiên cứu, đa số các doanh nghiệp khó khăn khi tập hợp lực lượng. “Điều này rất khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ. 
Thực tế 4 vụ Việt Nam khởi kiện PVTM thì gần như các doanh nghiệp này đều chiếm thị phần lớn ở Việt Nam, không cần tập hợp từ những doanh nghiệp khác cùng sản phẩm”, bà Trang nói.
Năng lực về tài chính cũng là một trong những khó khăn được nhóm nghiên cứu đưa ra thảo luận. Theo khảo sát, có đến 86% doanh nghiệp Việt Nam nói rằng họ khó khăn trong việc đầu tư cho vụ kiện; 12% nói khó khăn nhưng có thể cân đối được; chỉ vài phần trăm doanh nghiệp tự tin rằng họ đủ năng lực tài chính để theo kiện. 
“Theo quy định, Nhà nước không được đầu tư tiền, không được cho doanh nghiệp vay trong quá trình doanh nghiệp đi kiện. Tất cả doanh nghiệp phải tự lo; Nhà nước chỉ có thể tư vấn, hỗ trợ về mặt pháp lý. Chi phí để theo đuổi một vụ kiện kéo dài cả năm không hề nhỏ. Phải thuê luật sư trong nước và nước ngoài”, bà Trang nói.
Một khó khăn khác được đưa ra là việc tập hợp bằng chứng. Khi kiện Việt Nam, doanh nghiệp nước ngoài có được những thông tin rất cụ thể, chi tiết về hàng hóa Việt Nam mà họ tiến hành kiện. Trong khi đó, việc thu thập thông tin chứng minh thiệt hại, tìm bằng chứng bán phá giá của doanh nghiệp bạn là rất khó khăn. 
“Nhiều người đi thực tế, chụp được vài kiểu ảnh ở nước họ bán sản phẩm đó đắt hơn so với ở Việt Nam đã vội kết luận họ bán phá giá. Theo quy định, điều đó chưa đủ để kết luận họ bán phá giá mà chỉ là dấu hiệu mà thôi. Muốn có kết luận, phải chứng minh được tổng thể”, bà Trang nói.
Ngoài ra, theo nhóm nghiên cứu, một nguyên nhân khác là vấn đề con người. Nhiều doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ không đủ năng lực hiểu biết những quy định trong PVTM để tham gia một vụ kiện. Trong khi đó, giới luật sư ở Việt Nam được đánh giá là vừa yếu lại vừa thiếu, nhất là trong thương mại quốc tế.
Trước những khó khăn như vậy, nhóm nghiên cứu đưa ra một số giải pháp, trong đó nhấn mạnh sự cần thiết nâng cao năng lực của doanh nghiệp, hiệp hội; mong muốn cơ quan nhà nước tạo điều kiện hỗ trợ trong quá trình thu thập thông tin, bằng chứng khởi kiện; đồng thời hoàn thiện hệ thống pháp luật về PVTM của Việt Nam hợp với tình hình thực tiễn.

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…