Điều kiện kinh doanh: Tìm điểm cân bằng hay lập lại mặt bằng mới?

(PLO) - Sau 17 năm, kể từ khi có Luật Doanh nghiệp (DN) 1999, trên danh nghĩa chỉ còn 243 ngành nghề có điều kiện kinh doanh (ĐKKD), nhưng thực tế không dừng ở con số này. 

Nguyên Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCC), Luật sư Trần Hữu Huỳnh cho rằng đã đến lúc tìm điểm cân bằng về ĐKKD, thế nhưng Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế TW (CIEM) Phan Đức Hiếu lại cho rằng, trước khi tìm điểm cân bằng, cần phải lập lại mặt bằng mới về ĐKKD…

Điều kiện kinh doanh đang bị lạm dụng

Tại hội thảo mới đây về ĐKKD, Phó Viện trưởng CIEM, ông Phan Đức Hiếu đã phải thốt lên rằng “chúng ta đã thất bại”. 

Theo thống kê, Luật Đầu tư 2014 đã bãi bỏ 24 ĐKKD, rút gọn từ 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện xuống còn 243. Các ĐKKD cụ thể được áp dụng theo 7 hình thức tại Nghị định 118 (và chỉ cấp nghị định mới được quy định ĐKKD) gồm: giấy phép, giấy chứng nhận đủ điều kiện, chứng chỉ hành nghề, chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, văn bản xác nhận, điều kiện khác mà không phải chấp thuận bằng văn bản.

“Thống kê chỉ có 243 ngành nghề phải có ĐKKD nhưng con số thực tế vẫn cao hơn. Cũng không thể thống kê chính xác có bao nhiêu điều kiện do các điều kiện này đã biến thiên hàng ngày, hàng giờ’”, ông Hiếu khẳng định.

Thực tế, từ các ĐKKD này, giấy phép “cha”, “con”, “cháu” lần lượt được ra đời. Chẳng hạn yêu cầu về tiêu chuẩn hàng hóa thì không phải là ĐKKD nhưng khi đăng ký tiêu chuẩn phải có giấy tiếp nhận thông báo. 

Trong dự thảo kinh doanh xe hợp đồng, về lý thuyết không có ĐKKD nhưng thực tế các hợp đồng phải thông báo cho Sở GTVT. Nếu có hợp đồng điện tử thì phải tuân thủ điều kiện đăng ký của Hợp đồng điện tử. 

Trong lĩnh vực vận tải, hiện chỉ đưa ra 5 hình thức kinh doanh vận tải, những hình thức không thuộc 5 lĩnh vực này được coi là xe dù, ví dụ như Uber, hay xe buýt đưa đón học sinh nhưng ngoài thời gian đó chở khách…  “Với quy định như vậy, DN khác không có cơ hội phát triển. Quy định này không được sửa đổi thì 10 năm nữa dịch vụ vận tải vẫn như vậy!” - ông Hiểu ngao ngán.

Theo quy định ĐKKD phải được quy định thấp nhất trong nghị định nhưng thực tế vẫn có những cấp thấp hơn ban hành ĐKKD dưới dạng  yêu cầu, nghĩa vụ khác hay gắn với tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn kỹ thuật, như quy định DN kinh doanh mũ bảo hiểm phải có địa điểm cụ thể và địa chỉ rõ ràng, phải công khai danh sách các đại lý, cửa hàng bán lẻ; quy định được cấp chứng chỉ kiểm toán viên…

Rà soát ĐKKD trong lĩnh vực công thương - lĩnh vực  liên quan đến phần lớn ngành nghề kinh doanh, chiếm 80% GDP của nền kinh tế, chỉ với 5 trong tổng số 28 ngành nghề kinh doanh có điều kiện của Bộ này được rà soát (kinh doanh khí, kinh doanh rượu, xuất khẩu gạo, tạm nhập tái suất thực phẩm đông lạnh và logistics), Ban Pháp chế VCCI cho rằng đã có thể loại được 3 ngành nghề (xuất khẩu gạo, tạm nhập tái suất thực phẩm đông lạnh và logistics) ra khỏi danh mục kinh doanh có điều kiện.

Theo Ban Pháp chế VCCI, khi không còn là quốc gia thiếu lương thực thì gạo cũng chỉ nên được đối xử như những sản phẩm nông nghiệp thông thường khác được xuất khẩu. Lĩnh vực logistics thì bao gồm một chuỗi các ngành nghề như vận tải, giao nhận hàng hoá, kinh doanh kho bãi, đại lý thuế… Việc áp dụng ĐKKD đối với một chuỗi các ngành nghề là bất hợp lý và có thể dẫn đến chồng chéo. Còn điều kiện với  tạm nhập tái xuất thực phẩm đông lạnh, bản chất cũng chỉ là công tác kiểm tra từng lô hàng.  

Không chỉ các ĐKKD hiện hữu, ông Hiếu cho biết, có những ĐKKD đang được “gài” trong các dự thảo nghị định, như Nghị định về ĐKKD, sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô do Liên Bộ Công Thương - GTVT đang lấy ý kiến. Trong đó có quy định đơn vị kinh doanh ô tô nhập khẩu phải có trạm bảo dưỡng và cơ quan soạn thảo cho rằng đây là điều kiện cần vì ô tô đưa vào lưu thông không đủ điều kiện có thể gây rủi ro cho xã hội. Song theo ông Hiếu, thực chất điều kiện này là “con dao hai lưỡi” vì bỏ qua yếu tố người tiêu dùng đánh giá mức độ rủi ro này như thế nào, có cần thiết hay không?...

“Các ĐKKD hiện nay đang có hiện tượng bị lạm dụng, việc đưa ra nhiều ĐKKD không đồng nghĩa với việc lĩnh vực kinh doanh đó được kiểm soát tốt hơn không hạn chế  rủi ro cho người tiêu dùng được nhiều hơn…”- Phó Viện trưởng CIEM cảnh báo.

Tiếp tục rà soát

Theo Luật sư Trần Hữu Huỳnh, cần phải rà soát các ĐKKD để cân bằng giữa yêu cầu quản lý nhà nước và tạo sự thông thoáng trong hoạt động của DN.

Tuy nhiên, theo Phó Viện trưởng CIEM Phan Đức Hiếu, yêu cầu đặt ra lúc này là ban hành mới, sửa đổi ĐKKD. Ông đề xuất trình tự: Chính phủ rà soát và trình Quốc hội sửa đổi bổ sung danh mục cấm đầu tư kinh doanh, danh mục đầu tư kinh doanh có điều kiện theo thủ tục rút gọn (Điều 8 Luật Đầu tư). Cụ thể các bộ đề xuất sửa đổi, bổ sung, lấy ý kiến Bộ KH&ĐT; Chính phủ phê duyệt đề xuất, trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung vào 2 danh mục; Quốc hội xem xét và quyết định sửa đổi, bổ sung vào 2 danh mục. Trên cơ sở đó, các bộ dự thảo nội dung quy định.

Ông Hiếu cũng lưu ý yêu cầu đối với việc rà soát ban hành mới, sửa đổi ĐKKD, cụ thể, Bộ KH&ĐT sẽ tập hợp công khai trên cổng thông tin quốc gia về đăng ký DN; Bộ KH&ĐT cũng chủ trì cập nhật các thay đổi theo quy trình các bộ gửi văn bản đề nghị cập nhật thay đổi cho Bộ KH&ĐT trong vòng 5 ngày kể từ ngày ban hành; trong vòng 3 ngày kể từ ngày nhận được văn bản, Bộ KH&ĐT chịu trách nhiệm cập nhật lại danh mục…

Đại diện CIEM cũng cho biết, đến trung tuần tháng 6 này CIEM sẽ công bố bản rà soát chính thức về các ĐKKD, trên cơ sở so sánh các điều kiện đó tại thời điểm trước và sau khi Luật Đầu tư 2014 có hiệu lực.

“Nhà nước đang can thiệp quá nhiều vào ĐKKD. Tôi rất lo lắng khi ai đó đề xuất ban hành luật, bởi kiểu gì cũng có sự can thiệp của Nhà nước vào ĐKKD” - ông Hiếu chia sẻ.

Đọc thêm

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…

Khơi thông dòng chảy tài chính cho nông nghiệp thuận thiên

Các giống lúa chịu mặn tốt được canh tác xen kẽ vụ tôm ở tỉnh Bạc Liêu. (Ảnh: Chí Quốc)
(PLVN) - Gần 98% môi trường tự nhiên của vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã bị chuyển đổi trong nửa thập kỷ qua. Phát triển nông nghiệp dựa theo tự nhiên đang là yêu cầu cấp bách cho vùng đất này và nguồn lực tài chính được xem là một trong các giải pháp quan trọng nhất.

Khởi nghiệp - hãy tự tin, dám làm, đừng sợ!

Nguyễn Thị Thu Hoa, CEO Trường Foods bên sản phẩm cao cấp Con Cui làm từ thịt lợn mán. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Họ đều khởi nghiệp khi còn rất trẻ từ tay trắng. Đến nay, tổng doanh thu của họ đã tới 40-50 tỷ đồng. Họ đã được đề cử là 1 trong 20 Gương mặt trẻ Việt Nam năm 2022 ở lĩnh vực Kinh doanh - khởi nghiệp.

Khởi nghiệp ngày nay: Khó khăn hay cơ hội?

Khởi nghiệp thời điểm này chứa đựng nhiều rủi ro, nhưng đồng thời cũng mở ra nhiều cơ hội cho người có đam mê, sáng tạo, học hỏi. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Trong thời điểm kinh tế biến động như hiện nay, câu hỏi về khởi nghiệp đã trở thành một chủ đề nóng bỏng. Và những người dũng cảm đặt chân vào thế giới kinh doanh phải đối mặt với một thách thức vô cùng lớn: Liệu đó là một cuộc đua đầy khó khăn hay cơ hội lớn đang mở ra?

Khởi nghiệp - những góc nhìn khác

Thanh niên khởi nghiệp thời ChatGPT cần nghĩ rộng ra lớn hơn và nhìn góc nhìn khác. (Ảnh: N.T)
(PLVN) - “Khởi nghiệp dựa trên công nghệ mở và Việt Nam đang đứng trước bước thay đổi lịch sử. Tinh thần khởi nghiệp phải nghĩ rộng ra, lớn hơn và nhìn góc nhìn khác. Và từng góc nhìn, trong đó sẽ có góc phù hợp với từng bạn” - Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhắn nhủ các bạn trẻ…

Những điều chưa biết về hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu

Thung lũng Silicon tiếp tục giữ vị trí hàng đầu trong số các hệ sinh thái khởi nghiệp năm 2023. (Ảnh: San Francisco Chronicle)
(PLVN) - Hàng thập kỷ qua, các công ty khởi nghiệp đã chứng minh được chỗ đứng trong nền kinh tế hiện đại và là một trong những giải pháp cho phát triển bền vững. Trong đó, hệ sinh thái khởi nghiệp khắp năm châu - nơi sản sinh ra những huyền thoại, những doanh nghiệp tỷ USD góp vai trò quan trọng vào thành tựu nói trên.

Tiết kiệm điện không chỉ trong Giờ Trái đất

Sân bay Nội Bài giảm bớt điện hưởng ứng chiến dịch Giờ Trái đất.
(PLVN) - Hàng loạt hoạt động đã diễn ra trong Giờ Trái đất 2024. Thông điệp được gửi đi từ các hoạt động này là tiết kiệm điện (TKĐ) thành thói quen. Nghiên cứu của Ngân hàng thế giới cho thấy, nếu Việt Nam thực hành TKĐ hiệu quả tương đương với việc xây được nhà máy điện mới với công suất 12.000 MW.

Giải pháp bảo đảm điện mùa khô: Huy động các nguồn điện giá cao và năng lượng tái tạo

Sẽ phải huy động 145% sản lượng nguồn điện giá cao so với năm 2024. (Ảnh: EVN)
(PLVN) - Mới 3 tháng đầu năm và nền nhiệt chưa cao nhưng tiêu thụ điện trên toàn quốc đã tăng 11,6% so với cùng kỳ và cao hơn so với kế hoạch dự kiến. Để chuẩn bị cho cao điểm mùa khô 2024, ngành Điện đã phải chuẩn bị kế hoạch huy động các nguồn điện theo từng tuần, trong đó, phải tăng mua các nguồn điện giá cao từ sớm.