Chuyển đổi cơ cấu kinh tế: Đang có sự mất cân bằng giữa kinh tế trong nước với khu vực FDI

Các chuyên gia Aus4Reform ghi nhận ý kiến tại  Hội thảo
Các chuyên gia Aus4Reform ghi nhận ý kiến tại Hội thảo
(PLVN) - Đây là một trong những tồn tại lớn nhất trong quá trình cơ cấu nền kinh tế mà TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu kinh tế TW (CIEM) đã chỉ ra. 

Theo ông Cung, điều này không có nghĩa là ngăn chặn khu vực FDI mà phải phát triển nhanh hơn, quy mô lớn hơn khu vực kinh tế trong nước, đặc biệt khu vực kinh tế tư nhân…

Trong khuôn khổ Chương trình “Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam” (Aus4Reform), sáng nay, 17/9, CIEM đã công bố báo cáo nghiên cứu “Đánh giá kết quả cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng giai đoạn 2016-2020”.

Nền kinh tế đang phụ thuộc vào FDI

Không có nhiều điểm mới so với các báo cáo công bố trước đó, song điểm nhấn của báo cáo này được nhiều chuyên gia quan tâm chính là chi tiết chuyển dịch cơ cấu thành phần kinh tế đang diễn ra nhanh theo hướng mất cân bằng hơn giữa kinh tế trong nước và FDI.

Nghiên cứu của CIEM chỉ ra, trong giai đoạn 2011 - 2018, kinh tế tư nhân và kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (FDI)  có tốc độ tăng trưởng cao hơn nhiều so với các thành phần kinh tế khác; hệ quả là tỷ trọng hai thành phần kinh tế nói trên trong nền kinh tế cũng tăng lên.

Kinh tế tư nhân tăng trung bình hàng năm cả giai đoạn hơn 9,1% (từ 2016 luôn tăng trưởng khoảng 12%/năm), do đó, tỷ trọng kinh tế tư nhân/GDP tăng từ 7,34% năm 2011 lên 9,10% năm 2018 (tăng 1,76%).

Kinh tế FDI tăng trung bình hàng năm 9,57%, và do đó, tỷ trọng khu vực FDI/GDP tăng từ 16,66% năm 2011 lên 20,28% năm 2018 (tăng 3,62%). Trong khi đó, tỷ trọng của kinh tế nhà nước giảm từ khoảng 29% năm 2011 xuống còn 27,67% năm 2018 (giảm 1,54%). 

Về xuất khẩu, từ 2011, kim ngạch xuất khẩu nước ta luôn tăng khá cao, đặc biệt là xuất khẩu của khu vực FDI; trong khi xuất khẩu của khu vực này tăng bình quân hàng năm 22,7% thì xuất khẩu của khu vực trong nước chỉ tăng 8,8%.

Khu vực FDI ngày càng chiếm vai trò quan trọng; tỷ trọng xuất khẩu của khu vực FDI liên tục tăng từ 51% năm 2011 lên 70% năm 2018. Tương ứng, tỷ trọng xuất khẩu của kinh tế trong nước giảm từ 49% xuống còn 30% trong cùng thời kỳ…

“Rõ ràng khu vực FDI đang mở rộng nhanh chóng và có vị trí ngày càng quan trọng trong nền kinh tế nước ta. Sự gia tăng nhanh chóng của khu vực FDI không chỉ làm cho nền kinh tế nước ta trở nên phụ thuộc nhiều hơn, dễ bị tổn thương hơn từ bên ngoài, mà còn làm tăng số thu nhập chuyển ra bên ngoài, giảm phần thu nhập quốc gia của nước ta…”- Nguyên Viện trưởng CIEM nhận xét.

Tuy nhiên, ông Cung khẳng định điều này không có nghĩa ngăn chặn khu vực FDI mà phải phát triển nhanh hơn, quy mô lớn hơn khu vực kinh tế trong nước, đặc biệt khu vực kinh tế tư nhân, đồng thời làm khu vực kinh tế nhà nước năng động hơn, nhanh hơn, cạnh tranh hơn…

“Xem xét cơ cấu kinh tế và tốc độ tăng trưởng của các thành phần kinh tế, thì dư địa tăng tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế còn rất lớn. Tăng trưởng kinh tế có thể tăng cao hơn nhờ tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực kinh tế nhà nước, chuyển dịch nguồn lực từ kinh tế nhà nước, chuyển dịch khu vực hộ cá thể sang kinh tế tư nhân, …”- Chuyên gia này kỳ vọng.

Khu vực kinh tế trong nước muốn được bình đẳng với FDI

Đồng tình với nghiên cứu của CIEM về sự mất cân đối giữa khu vực kinh tế trong nước với khu vực FDI, chuyên gia kinh tế, bà Phạm Chi Lan cho rằng cần phải áp dụng một vài thước đo mới về tăng trưởng, ví dụ giá trị gia tăng Việt Nam tạo được trong khu vực FDI là bao nhiêu?

“Có nước không mở rộng FDI nhưng tăng trưởng cao, họ hưởng lợi nhiều nhất nhờ cung cấp đầu vào cho khu vực FDI. Ví dụ Trung Quốc, có phải làm gì đâu mà hưởng lợi nhiều, trong khi ở ta, gánh nặng mở rộng thị trưởng đè nặng lên khối kinh tế trong nước…”, bà Lan dẫn chứng.

Đồng tình với việc phải phát triển khu vực kinh tế trong nước, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân, chuyên gia này đặt vấn đề: Nguyên nhân khu vực kinh tế tư nhân kém hơn khu vực FDI là do đâu?. 

“Chúng ta chủ trương phát triển kinh tế thị trường, hội nhập, mở cửa tự do hóa, nhưng chủ yếu thực hiện cho đối tác nước ngoài, chứ bên trong, càng tháo gỡ càng khó khăn, gỡ được cái này thì mắc cái khác, bãi bỏ điều kiện kinh doanh thì quy 5 điều kiện thành 1 điều kiện nhưng khắc nghiệp hơn… Chúng ta chỉ thông thoáng cho bên ngoài, tư duy phụ thuộc vào bên ngoài vẫn quá nặng nề, sẵn sàng tự do hóa bên ngoài mà bên trong thì không, thậm chí trói buộc hơn…”, bà Lan thẳng thắn.

“Nếu hướng ngoại vẫn tiếp tục là một yêu cầu không thể thiếu đối với phát triển kinh tế đất nước, thì xây dựng khu vực kinh tế trong nước trở nên cạnh tranh hơn, hướng ngoại và chủ động hội nhập hơn đã và đang trở thành yếu tố quyết định…”, TS Nguyễn Đình Cung quả quyết.

Đọc thêm

8,5 triệu và 8,84 tỷ đồng

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Sự việc một khách hàng ở Quảng Ninh bị một ngân hàng gửi đơn thông báo thu hồi khoản nợ xấu do chi tiêu gần 8,5 triệu đồng bằng thẻ tín dụng từ năm 2013 và qua 11 năm, nợ lãi phát sinh tới nay lên tới 8,84 tỷ đồng; đang thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận.

Huy động tài chính cho mục tiêu phát thải ròng bằng 0

Thuế carbon nên điều tiết vào khâu đầu tiên đưa nhiên liệu hóa thạch vào thị trường. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - Theo Ngân hàng Thế giới (WB), để thực hiện lộ trình phát triển thích ứng với khí hậu và phát thải ròng bằng 0 như cam kết tại COP 26, dự kiến từ nay đến năm 2040, Việt Nam cần đầu tư thêm khoảng 6,8% GDP, tương đương 368 tỷ USD. Thuế carbon và thị trường carbon là 2 công cụ kinh tế được đề xuất để huy động nguồn lực tài chính cho mục tiêu này.

Plastics & Rubber Vietnam 2024: Cơ hội cho các doanh nghiệp tiếp cận công nghệ sản xuất tiên tiến

Plastics & Rubber Vietnam 2024: Cơ hội cho các doanh nghiệp tiếp cận công nghệ sản xuất tiên tiến
(PLVN) - Triển lãm quốc tế lần thứ 11 về công nghệ, nguyên phụ liệu và thiết bị máy móc ngành Nhựa và Cao su Việt Nam - Plastics & Rubber Vietnam 2024 là cơ hội quan trọng để doanh nghiệp có thể tiếp cận những thiết bị, công nghệ hiện đại nhất đến từ những tập đoàn hàng đầu trên thế giới, kết nối, xây dựng quan hệ đối tác kinh doanh và cập nhật các xu hướng, kiến thức ngành hữu ích.

Kỳ vọng vào cơ chế mua bán điện trực tiếp

Nhu cầu mua trực tiếp điện gió, điện mặt trời rất lớn. (Ảnh: EVN).
(PLVN) - Việc ban hành cơ chế, chính sách mua bán điện trực tiếp (DPPA) được đánh giá rất quan trọng bởi tính bền vững, lâu dài. Các tập đoàn lớn của thế giới tại Việt Nam đều đang rất “ngóng” cơ chế này được thực thi.

Chuyển đổi khu công nghiệp sinh thái gặp nhiều vướng mắc

KCN sinh thái đang trở thành tiêu chí lựa chọn của các nhà đầu tư FDI. (Ảnh: KCN Nam Cầu Kiền/Vietnam+)
(PLVN) - Được đề cập trong Nghị định 35/2022/NĐ-CP (NĐ 35) quy định về quản lý khu công nghiệp (KCN) và khu kinh tế (KKT), Chính phủ cũng đồng ý với mục tiêu đến năm 2030 sẽ có từ 40 - 50% địa phương có kế hoạch chuyển đổi các KCN hiện hữu sang KCN sinh thái và 8 - 10% địa phương có định hướng xây dựng KCN sinh thái mới. Tuy nhiên, thực tế triển khai KCN sinh thái đang gặp nhiều vướng mắc.

Tháo gỡ khó khăn về vốn

Ảnh minh họa
(PLVN) - Hôm qua (14/3), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã chủ trì Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.

Đêm muộn, 'sếp' EVNNPT vẫn tới công trường 'thúc' nhà thầu chậm tiến độ

Tổng Giám đốc Phạm Lê Phú (áo xanh) kiểm tra công trường đường dây 500kV đoạn qua Hưng Yên
(PLVN) -  Tối 13/3/2024, Tổng Giám đốc Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) - Phạm Lê Phú và đoàn công tác đã đi kiểm tra tiến độ thi công ban đêm các vị trí móng cọc Dự án đường dây 500kV mạch 3 cung đoạn Nhà máy Nhiệt điện Nam Định I - Phố Nối của Công ty CP Tập đoàn Đầu tư thương mại, công nghiệp Việt Á (nhà thầu Việt Á) đoạn qua tỉnh Hưng Yên.

Tổng cục Thuế tuyển dụng hơn 1.000 công chức năm 2024

Tổng cục Thuế tuyển dụng hơn 1.000 công chức năm 2024
(PLVN) - Tổng cục Thuế vừa có thông báo chính thức về việc thu hồ sơ đối với 2 kế hoạch tuyển dụng công chức Tổng cục Thuế năm 2024 đã được Bộ Tài chính phê duyệt. Theo đó, năm 2024, Tổng cục Thuế sẽ tuyển dụng 1.001 công chức cho toàn ngành.

Nhà đầu tư Nhật Bản quan tâm đến cơ hội đầu tư tại thị trường chứng khoán Việt Nam

Hội nghị đã thu hút hơn 200 đại biểu đến từ các DN hàng đầu của Nhật Bản và Việt Nam.
(PLVN) - Tại Hội nghị xúc tiến đầu tư (XTĐT) “Việt Nam - Điểm đến đầu tư”, các nhà đầu tư Nhật Bản thể hiện sự quan tâm đối với cơ hội đầu tư trên thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam và có nhiều câu hỏi đối với các chính sách phát triển TTCK, nâng hạng thị trường - thu hút các dòng vốn mới..