Chính sách đặc thù nào cho mô hình đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt?

Nằm trọn vẹn trong Chương III (từ điều 12 đến điều 36), chính sách phát triển KT-XH của ĐVHCKTĐB gồm 7 nội dung: Chính sách và thủ tục đầu tư kinh doanh; Chính sách về tiếp cận đất đai, thế chấp tài sản trên đất và sở hữu nhà ở; Chính sách đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng và thực hiện các chính sách đặc thù; Chính sách ưu đãi đầu tư về thuế, tiền thuê đất; Chính sách phát triển các ngành dịch vụ, du lịch; Thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; Và một số chính sách khác

Về Chính sách và thủ tục đầu tư kinh doanh, Dự  luật cho phép thu hẹp ngành, nghề kinh doanh có điều kiện (Từ 243 xuống còn 108 ngành, nghề); Gỡ bỏ những hạn chế, phân biệt đối xử đối với nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài trong hoạt động đầu tư kinh doanh trong ngành, nghề ưu tiên phát triển của ĐVHCKTĐB; Thủ tục đầu tư kinh doanh, thủ tục có liên quan đến đất đai, xây dựng, môi trường, xuất nhập khẩu, hải quan, lao động…được giải quyết đơn giản, nhanh gọn, tại chỗ tại Trung tâm hành chính công; Không thực hiện thủ tục cấp giấy phép xây dựng và thẩm định thiết kế xây dựng theo quy định pháp luật về xây dựng đối với công trình xây dựng thuộc dự án phát triển đô thị, dự án phát triển nhà ở đã có quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 được phê duyệt và một số công trình quảng cáo tại ĐVHCKTĐB. Quy định Trưởng ĐVHCKTĐB (đối với phương án 1) hoặc Chủ tịch UBND đơn vị HCKTĐB (đối với phương án 2) là người có thẩm quyền trong đấu thầu, lựa chọn nhà thầu đối với các dự án, dự toán mua sắm sử dụng NSNN trên địa bàn, lựa chọn NĐT đối với dự án theo hình thức hợp tác công tư (PPP) và dự án có sử dụng đất.

Về Chính sách về tiếp cận đất đai, thế chấp tài sản trên đất và sở hữu nhà ở, Dự luật Cho phép thời hạn sử dụng đất tối đa là 99 năm đối với các dự án đầu tư khu hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu và phát triển, y tế, giáo dục, dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển của các ĐVHCKTĐB và dự án đầu tư của NĐT chiến lược. Cho phép tổ chức kinh tế trong nước, DN có vốn đầu tư nước ngoài được thế chấp tài sản gắn liền với đất tại tổ chức tín dụng nước ngoài có hiện diện thương mại tại Việt Nam; Quy định tổ chức, cá nhân nước ngoài có quyền chuyển nhượng và nhận chuyển nhượng; mua, thuê mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế và sở hữu nhà ở thương mại trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở và dự án đầu tư bất động sản nghỉ dưỡng từ các tổ chức, cá nhân trong nước.

Về Chính sách đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng và thực hiện các chính sách đặc thù, NĐT được đề xuất hình thức đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội theo thông lệ quốc tế để Trưởng ĐVHCKTĐB (đối với phương án 1) hoặc Chủ tịch UBND đơn vị HCKTĐB (đối với phương án 2) xem xét, quyết định. NĐT được phép ứng trước vốn để thực hiện và được lựa chọn các phương thức hoàn trả vốn ứng trước quy định tại Luật đối với các nhiệm vụ chi của NSNN có liên quan trực tiếp đến dự án đầu tư của NĐT (xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, khu tái định cư và công trình khác ngoài hàng rào dự án) mà chưa bố trí được vốn.

Dự luật cũng uy định ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu cho các ĐVHCKTĐB và để lại toàn bộ số tăng thu nội địa trên địa bàn ĐVHCKTĐB trong 10 năm để xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, công trình bảo vệ môi trường quan trọng và thực hiện chính sách đặc thù quy định tại Luật; 

Dự luật cũng cho phép bội chi ngân sách ĐVHCKTĐB để đầu tư các dự án thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định bằng các nguồn vay trong nước từ phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và các khoản vay trong nước khác theo quy định của pháp luật.

Đặc biệt, về Chính sách ưu đãi đầu tư về thuế, tiền thuê đất, Dự Luật cho phép áp dụng ưu đãi đầu tư (thuế TNDN, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế GTGT, miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước) với 02 mức: Ưu đãi cao nhất (hưởng thuế suất 10% trong thời gian 30 năm, miễn thuế 04 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 09 năm tiếp theo kể từ khi có thu nhập chịu thuế), áp dụng đối với các dự án đầu tư khu hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu và phát triển (R&D), y tế, giáo dục, dự án đầu tư thuộc các ngành nghề ưu tiên phát triển của từng ĐVHCKTĐB và dự án của NĐTchiến lược; Đối với ngành, nghề còn lại: ưu đãi như với Khu kinh tê hiện nay. 

Dự luật cũng quy định mức ưu đãi tối đa đối với thời gian miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước. Mức ưu đãi đối với từng dự án dựa trên chế độ miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước theo từng khu vực, ngành, nghề do Trưởng ĐVHCKTĐB (đối với phương án 1) hoặc UBND ĐVHCKTĐB (đối với phương án 2) ban hành để đảm bảo sự linh hoạt, không cào bằng đối với các dự án đầu tư

Về Chính sách phát triển các ngành dịch vụ, du lịch, Dự luật Quy định cho phép giá trị bán hàng miễn thuế cho khách du lịch Việt Nam và người nước ngoài tại khu phi thuế quan bằng với định mức miễn thuế nhập khẩu đối với hành lý của người nhập cảnh cho từng lần nhập cảnh theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Thực hiện miễn thị thực với thời gian tạm trú không quá 60 ngày trong thời gian 180 ngày và cấp thị thực điện tử cho người nước ngoài.

Cho phép các hãng hàng không quốc tế được phép vận chuyển hàng không quốc tế kết hợp nhiều điểm, trong đó có ít nhất một điểm đến hoặc một điểm đi tại ĐVHCKTĐB; Áp dụng mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dịch vụ kinh doanh casino, kinh doanh đặt cược thấp hơn mức thuế suất hiện hành trong 10 năm đầu kể từ khi có doanh thu để cạnh tranh với Singapore, Malaysia, Campuchia, Macao trong việc thu hút người nước ngoài chơi casino. 

Về Thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Dự Luật quy định hỗ trợ chi phí đào tạo nghề ngắn hạn cho người lao động Việt Nam làm việc cho dự án đầu tư tại ĐVHCKTĐB theo phương thức chia sẻ giữa Nhà nước và NĐT; hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người lao động; miễn, giảm thuế TNCN; Gắn kết chính sách tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, viên chức và người lao động với chính sách tiền lương tự chủ, khoán biên chế và kinh phí quản lý hành chính; được ký hợp đồng làm việc với chuyên gia trong nước và nước ngoài; thực hiện chính sách hỗ trợ giải quyết lao động dôi dư theo quy định của chính quyền địa phương ĐVHCKTĐB.

Ngoài ra một số chính sách khác như: Quy định cho phép Trưởng ĐVHCKTĐB (đối với phương án 1) hoặc UBND ĐVHCKTĐB (đối với phương án 2) ban hành một số quy chuẩn môi trường về chất thải rắn, nước thải, khí thải và tiếng ồn trên địa bàn nghiêm ngặt hơn so với quy chuẩn môi trường quốc gia để đảm bảo thực hiện mục tiêu xây dựng môi trường sống xanh, sạch, đẹp và hiện đại tại ĐVHCKTĐB; Gắn kết chính sách tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, viên chức và người lao động với chính sách tiền lương tự chủ, khoán biên chế và kinh phí quản lý hành chính; được ký hợp đồng làm việc với chuyên gia trong nước và nước ngoài; thực hiện chính sách hỗ trợ giải quyết lao động dôi dư theo quy định của chính quyền địa phương ĐVHCKTĐB.

Theo ông Marcin Milosz, chuyên gia đến từ Nhóm tư vấn Cty TNHH Tư vấn Boston, Luật ĐVHCKTĐB rất quan trong với các NĐT. Việt Nam là nước đi sau nên có thể học từ những mô hình thành công cũng như thất bại của các nước.

Chia sẻ với những quy định đột phá của Dự thảo, chuyên gia Patrick Tay, Phó Tổng giám đốc phụ trách mảng tư vấn chính sách kinh tế Price WaterHouseCoppers Malaysia lưu y 3 vấn đề: “Thứ nhất khung khổ pháp lý, chất lượng thể chế chính là nền tảng  của đặc khu siêu hạng này; Thứ hai, các bạn luôn phải chạy marathon, phải thật nỗ lực để giữ được sức hút; Điều cuối cùng các bạn phải luôn nhớ: Thành công của đặc khu là tất cả người dân đều hưởng lợi chứ không phải chỉ là NĐT”