Công ty con của Vietnam Airline thường xuyên lỗ
JPA được thành lập từ tháng 4/1991 với vốn góp 40 tỷ đồng của 7 cổ đông là doanh nghiệp Nhà nước. Năm 1995, JPA trở thành đơn vị thành viên của Hãng hàng không Vietnam Airlines (VNA). Sau đó, phần vốn góp nhà nước được chuyển giao cho Tổng Công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) nắm giữ.
Năm 2007, Tập đoàn hàng không lớn Australia là Qantas đã mua lại 30% cổ phần của JPA để trở thành cổ đông chiến lược của hãng. Đến tháng 2/2012, một lần nữa Vietnam Airlines trở thành cổ đông lớn nhất của JPA khi tiếp nhận quyền đại diện 70% cổ phần từ SCIC. Hiện nay, các cổ đông của JPA là Vietnam Airlines (nắm 68,86% cổ phần), Qantas (nắm 30% cổ phần) và Saigontourist (nắm 1,14% cổ phần).
Trước khi Vietjet Air gia nhập thị trường hàng không thì Việt Nam chỉ có hai hãng hàng không chính cung cấp dịch vụ bay nội địa. Mặc dù thị trường rộng lớn nhưng JPA không có kết quả kinh doanh khả quan, thậm chí luôn ở tình trạng lỗ.
Được biết, trong giai đoạn 2008 - 2009, JPA báo lỗ tới gần 700 tỷ đồng trên doanh thu chỉ 1.700 tỷ đồng. Ban lãnh đạo của JPA lý giải, công ty lỗ là từ bảo hiểm xăng dầu (fuel hedging) và chi phí phạt do huỷ hợp đồng thuê máy bay đã ký trong năm 2008. Giai đoạn 2010-2011, mặc dù không còn chịu tác động từ các khoản chi phí bảo hiểm xăng dầu và phí phạt do huỷ hợp đồng thuê máy bay nhưng JPA vẫn bị thua lỗ và số lỗ năm 2011 lại tăng gấp đôi so với năm 2010, lên hơn 430 tỷ đồng.
Khi VNA trở thành cổ đông, JPA không những không thoát khỏi tình trạng lỗ mà trái lại, số lỗ còn lớn hơn. Cụ thể, hãng hàng không giá rẻ báo lỗ sau thuế gần 900 tỷ đồng trong năm 2016, và lỗ hoạt động kinh doanh 1.000 tỷ đồng trong năm 2017. Tính tới cuối năm 2017, lỗ lũy kế của JPA đã lên tới trên 4.286 tỷ đồng, vượt qua cả vốn điều lệ của công ty.
Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2020, hai cổ đông lớn là Vietnam Airlines và Quatas dự kiến sẽ tiếp tục bổ sung vốn cho JPA và nếu JPA tiếp tục thua lỗ thì đồng nghĩa với việc vốn của VNA đầu tư vào đây bốc hơi theo những chuyến bay của công ty con mà VNA là cổ đông nắm quyền quyết định.
Lãnh đạo công ty thua lỗ trở thành Tổng giám đốc Vietnam Airline
Việc JPA thua lỗ gây trực tiếp làm mất tài sản của các cổ đông theo tỷ lệ vốn góp mà các cổ đông sở hữu. Theo đó, với 68,86% cổ phần phổ thông tại JPA thì VNA sẽ là cổ đông chịu thiệt hại nhiều nhất. Trong khi đó, Vietnam Airlines là doanh nghiệp mà Nhà nước đang nắm 86,16% cổ phần nên thực tế Nhà nước đã gián tiếp gánh lỗ “nghìn tỷ” ở JPA.
Câu hỏi đặt ra là, với những thua lỗ trên thì trách nhiệm thuộc về ai? Có lẽ chính là những người lãnh đạo, chèo lái con tàu JPA, bao gồm lãnh đạo HĐQT Công ty và Tổng giám đốc.
 |
| Ông Dương Chí Thành, TGĐ Vietnam Airline từng là Chủ tịch HĐQT của Jetstar Pacifice Airline |
Theo hồ sơ nhân sự của JPA thì những lãnh đạo của JPA trong thời kỳ thua lỗ đều có tên các lãnh đạo của Vietnam Airline hiện nay. Theo đó, ông Dương Chí Thành, Tổng giám đốc của Vietnam Airline hiện nay từng giữ chức Chủ tịch HĐQT của JPA. Thời điểm này, ông Dương Chí Thành là Phó tổng giám đốc Vietnam Airline kiêm chức Chủ tịch HĐQT của JPA.
Người thứ hai phải kể đến là ông Lê Hồng Hà, Phó tổng giám đốc Vietnam Airline hiện nay. Ông Lê Hồng Hà giữ chức Tổng giám đốc của Jetstar trong 3 năm liên tục, từ tháng 3/2012 đến tháng 3/2015. Hiện nay ông Lê Hồng Hà đang là Phó tổng giám đốc phụ trách thương mại của hãng hàng không Quốc gia Việt Nam.
Ngoài ra, một cán bộ quan trọng của Vietnam Airline cũng từng giữ chức vụ quan trọng trong Jetstar là ông Lê Đức Cảnh, Trưởng Ban đầu tư của hãng hàng không Quốc gia Việt Nam. Ông Lê Đức Cảnh từng là kế toán trưởng của hãng hàng không Jetstar.
Nếu truy trách nhiệm đến cùng đối với các khoản thua lỗ từng thời kỳ của hãng hàng không Jetstar thì phải là rõ trách nhiệm của lãnh đạo Công ty. Tuy nhiên, đến thời điểm này, ngoài việc một lãnh đạo của Jetstar thời điểm năm 2010 bị dính vào tố tụng thì không có cá nhân nào bị xử lý. Thậm chí, các lãnh đạo của Jetstar sau này còn được thăng chức cao hơn. Cụ thể, ông Dương Chí Thành được biệt phái làm Chủ tịch Jetstar nay đã được bổ nhiệm là Tổng giám đốc của VNA còn ông Lê Hồng Hà giữ chức Phó Tổng giám đốc của VNA. Như vậy, khoản lỗ nghìn tỷ đối với Nhà nước vẫn chưa tìm được người chịu trách nhiệm.
Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin./.
