Người Việt muôn phương: Tấm lòng hướng về Tổ quốc của nhà phát minh Trần Ngọc Phúc

* Người Việt muôn phương: Cô gái Việt trở thành Giám đốc trẻ nhất Đại học London South Bank

* Người Việt muôn phương: Chàng trai hoài bão và hành trình trở thành “Vua nails" trên đất Mỹ

Chàng trai Huế thành danh ở xứ người

Sinh ra trong một gia đình khá giả tại Huế, ông Trần Ngọc Phúc (SN 1947) may mắn được cha mẹ cho đi du học tại Nhật vào năm 1968. Ông Phúc sang Nhật với mục đích học tập, tích lũy kiến thức để quay trở về tiếp tục phát triển sự nghiệp kinh doanh tại quê nhà. Tuy nhiên do chiến tranh loạn lạc, năm 1975 ông bắt đầu mất liên lạc với gia đình, phải tới tận 18 năm sau sợi dây gia đình tại Việt Nam mới được kết nối lại. 

Từ ngày bặt tin gia đình ông cũng không còn nguồn trợ cấp, bỗng chốc bơ vơ trên đất nước Nhật Bản khiến tinh thần ông có phần suy sụp. May mắn, trong quãng thời gian này người thầy dạy kiếm đạo mà ông Phúc coi như người cha đã khuyên ông “Không được bỏ cuộc!”. Điều này đã giúp ông Phúc có thêm động lực phấn đấu, vượt qua khó khăn, ông Phúc luôn tự nói với bản thân: “Gia đình đã cho mình đi du học, vậy thì mình nhất định phải làm được một điều gì đó. Tôi tự nhủ con người cũ của mình đã mất và tôi sẽ làm việc như thể tôi vừa được tái sinh”. 

Quyết định ở lại Nhật Bản, Trần Ngọc Phúc lần đầu tiên trong đời phải đối mặt với những vấn đề về kinh tế. Không đầu hàng số phận, ông Phúc lao vào làm mọi việc chân chính để kiếm tiền trang trải cho cuộc sống từ cuốc đường, dọn dẹp ở ga tàu điện, phục vụ ở quán mì, hay đi giao hàng... 

Công ty của ông Trần Ngọc Phúc vinh dự được đón tiếp Nhật Hoàng Akihito đến thăm.

Dù có phải lo chuyện cơm áo, gạo tiền nhưng ông Trần Ngọc Phúc không hề bỏ bê việc học tập. Ông đã tốt nghiệp kỹ sư đại học Tokai University, thực tập tại Công ty Công nghiệp Y khoa Senko và sau đó trớ thành nhân viên chính thức. 

Từ quãng thời gian thực tập cho tới vị trí nhân viên chính thức, trong mắt các đồng nghiệp, chàng trai Ngọc Phúc luôn suốt ngày đeo bám họ để hỏi bằng được những điều chưa biết. Những lúc không có được câu trả lời thỏa đáng từ các bậc tiền bối, ông Phúc thường tự tìm những chiếc máy cũ rồi mày mò, tháo ra để nghiên cứu. Trong thời gian làm việc tại đây, ông đã có hàng chục phát minh giúp tăng năng suất lao động, giảm chi phí cho công ty. 

Thời gian làm việc ở Công ty Senko, tới các bệnh viện ông Phúc tận mắt chứng kiến những đứa trẻ sinh non nằm trong lồng ấp khiến ông rất thương. Khi biết 90% các cháu sinh non sẽ qua đời, nếu sống cũng sẽ bị dị tật, ông đã nghĩ mình phải làm gì đó. Ông Phúc bắt tay vào nghiên cứu máy thở cho trẻ sinh non, một lĩnh vực mà ở Nhật trước đó chưa có ai làm. “Nhật đề cao tôn ti trật tự thứ bậc lắm, rất khó để người lạ chen chân vào. Lĩnh vực làm phổi, thận nhân tạo trong công ty tôi làm việc có rất nhiều nhân tài, nên tôi sẽ phải chọn những gì người ta chưa làm”, ông Phúc kể về quyết định đã làm thay đổi cuộc đời mình. 

Ông Trần Ngọc Phúc (bên phải) bàn giao những máy thở MV20 đầu tiên cho đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản.

Tháng 12/1982, ông chế tạo thành công máy hô hấp nhân tạo cao tần số dành cho trẻ sinh non, đặt tên là Hummingbird. Chiếc máy đã giành giải nhất cuộc thi chế tạo máy thở nhân tạo tại Đại học Harvard. Thiết bị này đã đem đến cơ hội cho 99,7% trẻ sinh non tại Nhật được cứu sống. Năm 1984, Trần Ngọc Phúc rời công ty Senko sau 10 năm làm việc.

Ông thành lập công ty thiết bị y tế Metran với bao khó khăn, thử thách. Làm việc trong ngành sản xuất thiết bị y tế, mỗi lần công ty đưa máy mới ra thị trường, Trần Ngọc Phúc luôn là người thử thiết bị đầu tiên. Ông cho rằng chỉ nên chia sẻ với mọi người những gì mình thực sự tâm đắc.

“Doanh nghiệp thì luôn phải quan tâm đến lợi nhuận. Cá nhân tôi lại quan tâm sản phẩm tôi làm ra có lợi cho bệnh nhân hay không. Trong quá trình khởi nghiệp, tôi hiểu khởi nghiệp rất dễ, giữ nghiệp mới khó nên phải tìm ra được người cùng chí hướng, ủng hộ mình để sống còn. Tôi cũng nghĩ khởi nghiệp không nên là phong trào”, ông chia sẻ

Dù thành công với thiết bị giúp trẻ sinh non, song Trần Ngọc Phúc vẫn tiếp tục nghiên cứu. Ông thành lập phòng nghiên cứu Magos để nghiên cứu và phát triển thêm các thiết bị hỗ trợ sức khỏe ngoài trẻ sinh non. Không chỉ nặng lòng với sức khỏe cộng đồng mà trong nhiều qua, ông Trần Ngọc Phúc luôn hướng về quê hương Việt Nam. Ông thể hiện tình yêu đó của mình bằng nhiều hành động thực tế.

Nặng lòng với Việt Nam

PGS.TS Ngô Minh Xuân - Hiệu trưởng Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, nguyên trưởng khoa sơ sinh Bệnh viện Từ Dũ giai đoạn 2008-2012 cho biết, ông và nhiều bác sĩ của khoa sơ sinh biết đến ông Trần Ngọc Phúc và Công ty Metran từ rất lâu.

Cách đây nhiều năm, bệnh viện đã sử dụng máy giúp thở Metran, loại máy thở cao tần số không chỉ hiệu quả trong điều trị cho bệnh nhi mà giá thành còn hợp lý, gần như thấp nhất trong các loại máy thở lúc đó. Từ khi được trang bị, máy giúp bệnh viện cứu sống rất nhiều bé sơ sinh non tháng và cực non. Đa số các bé sau đó đều có sức khỏe bình thường, thậm chí có bé phát triển rất tốt.

Ông Trần Ngọc Phúc thử nghiệm máy thở trong buổi bàn cho Việt Nam.

“Ngoài hỗ trợ máy, một điều đáng quý khác của ông Phúc là tấm lòng với quê nhà. Ông thường hỗ trợ hết mình cho các bác sĩ khoa sơ sinh của bệnh viện trong thời gian học tập ở Nhật Bản. Khi các bác sĩ gặp khó khăn trong việc đi lại hay quan hệ làm việc, ông Phúc sẵn sàng giúp đỡ, liên hệ chuyên gia đầu ngành ở Nhật Bản giúp các bác sĩ Việt thuận lợi hơn trong việc học tập, công tác”, PGS.TS Ngô Minh Xuân chia sẻ.

Ông Trần Ngọc Phúc cũng đã thành lập 2 công ty ở Việt Nam, một công ty làm phần mềm cho ngành y, còn một công ty chuyên sản xuất máy thở tại Việt Nam và xuất khẩu. Cuối năm 2019, ông đã ký hợp đồng với một công ty ở Hà Nội để phân phối sản phẩm này. Trong một bài phỏng vấn khi được hỏi về một ước nhỏ của bản thân, ông Trần Ngọc Phúc đã trả lời: “Tôi mong có cơ hội trực tiếp được giúp đỡ những đứa trẻ sinh thiếu tháng tại các vùng sâu vùng xa ở Việt Nam tốt hơn”.

Chân dung doanh nhân, nhà khoa học Trần Ngọc Phúc.

Đầu năm 2020, khi diễn biến của đại dịch Covid-19 ngày càng phức tạp, đe dọa đến tính mạng của người dân toàn cầu, với việc tán đồng với đề nghị của GS-TS Trần Văn Thọ (hiện là giáo sư kinh tế tại Đại học Waseda, Tokyo, Nhật Bản), nhà phát minh, doanh nhân Trần Ngọc Phúc đã quyết định tặng Việt Nam công nghệ để sản xuất 2.000 máy thở MV20. 

Máy thở MV20 là phát minh mới của Công ty Metran, đây là một loại máy trợ thở nhỏ, dễ thao tác và giá thành thấp. Ông Phúc đã đồng ý chuyển giao công nghệ này về Việt Nam.