“Độc chiêu” của luật sư trong vụ án Randy Weaver

Vụ án người "ngoan cố"

Năm 1984, Randy Waever và hàng xóm Terry Kinnison có tranh chấp đất đai. Bị thua kiện, lại phải chịu 2.100 USD án phí, Kinnison viết thư tố cáo Randy đe dọa giết Giáo hoàng, Tổng thống Mỹ lúc đó. Randy bị FBI thẩm vấn vì những cáo buộc liên quan tới giáo phái Aryan Nations chủ trương người da trắng là chủng tộc thượng đẳng và tàng trữ vũ khí. Randy Waever phủ nhận, nói rằng những lời tố cáo đó là do những kẻ thù cá nhân của anh ta bịa đặt và FBI cũng không truy tố anh ta.

Tuy nhiên, Cơ quan Kiểm soát Rượu, Thuốc lá và Vũ khí (AFT) lại nhảy vào, gài đặc tình theo dõi Weaver suốt 3 năm. Tháng 10/1989, do Waever từ chối làm đặc tình của AFT nên cơ quan này quyết định truy tố anh ta trước tòa về tội chế và và tàng trữ trái phép 2 khẩu súng cưa nòng ngắn hơn quy định của liên bang và nghi ngờ Weaver từng bị kết án về tội cướp nhà băng mặc dù đến thời điểm đó lý lịch tư pháp của anh ta hoàn toàn trong sạch. 

Randy Weaver bị bắt khi một nhân viên của AFT giả vờ hư xe nhờ sửa để đón lõng, nhưng sau đó anh ta được tại ngoại. Do những nhầm lẫn và trục trặc trong thư tín và điện thoại, các thông tin về ngày ra tòa đã không được sĩ quan quản lý tại ngoại cũng như luật sư do tòa chỉ định đến tay Randy Weaver kịp thời. Thậm chí ngày xử án 20/2 đã bị ghi nhầm là 20/3 và lỗi này bị một phóng viên phát hiện khi không thấy Randy đến tòa. Lúc này lệnh cưỡng chế của tòa đã được chuyển cho cảnh sát tư pháp.

Do đã mất niềm tin vào hệ thống thực thi công lý và cho rằng anh ta sẽ không được xét xử công bằng nên dù cảnh sát tư pháp cố gắng thuyết phục nhưng Randy Weaver từ chối ra khỏi nhà, từ chối gặp luật sư được chỉ định. 

Cuộc thương lượng về việc tự nguyện ra tòa kéo dài tới giữa tháng 10/1991. Cảnh sát tư pháp chuẩn bị phương án bắt giữ Randy Weaver dựa trên những thông tin cũ từ 1986, không được cập nhật – như sau này cuộc điều tra của Thượng viện Mỹ đánh giá - mô tả anh ta như một mối đe dọa, rằng vốn là một cựu lính mũ nồi xanh, Randy sẵn sàng bắn hạ tại chỗ kẻ muốn bắt giữ mình, rằng anh ta có cả kho vũ khí, đặt bẫy và đào đường hầm trong khu đất của mình...

Tháng 4/1992 chiếc trực thăng của một chương trình TV bay qua khu đất của Randy Weaver báo với cảnh sát tư pháp là họ bị anh ta bắn. Mặc dù cảnh sát tư pháp đang theo dõi nhà Randy cũng như người lái máy bay đều bác tin này nhưng chỉ huy lực lượng bao vây nhà Randy đã theo đó ban lệnh "bắn hạ tại chỗ” đối với anh ta. 

Hôm 21/8/1992, 6 cảnh sát tư pháp trang bị súng M16, ống nhòm hồng ngoại được lệnh trinh sát khu vực xa căn nhà của Randy Waever để tìm nơi phục kích bắt anh ta. Một cảnh sát ném sỏi vào cửa sổ nhà Weaver để dò xem có chó hay không. Nghe tiếng chó sủa, bạn của Randy là Kevin Harris cùng với cậu con trai 14 tuổi của Randy là Sammy cầm súng bám theo con chó truy lùng. 

Cuộc đụng độ xảy ra cách nhà Randy khoảng 500 mét, kết quả con chó bị bắn chết trước tiên, Sammy bị hạ sau đó, khi cậu bé nhả đạn trả thù cho con chó. Kevin Harris giết một cảnh sát tư pháp khi thấy Sammy gục xuống. 

Gia đình Randy – Vicki Weaver

Sau cuộc đụng độ, tranh thủ lúc toán cảnh sát tư pháp rút lui chờ cứu viện Randy và Vicki lấy xác con về.Trong ngày 21/8, khoảng 400 người thuộc đủ các lực lượng đã được điều tới hỗ trợ, Thống đốc bang Idaho tuyên bố tình trạng khẩn cấp tại hạt Boundary, cho phép huy đồng Vệ binh Quốc gia và cả xe bọc thép. Trong suốt 12 ngày, hàng trăm người bao vây ngôi nhà của Randy Weaver và kêu gọi đầu hàng. 

Trước khi các nhà thương thuyết tới được căn nhà, tay bắn tỉa trẻ Lon Horiuchi, đã bắn Randy Weaver bị thương xuyên từ phía sau vai qua tay phải khi ông ta đang mở cửa vào thăm xác con trai. Sau đó, khi Harris và đứa con gái Sara 16 tuổi của Randy bỏ chạy ngược vào trong nhà. Horiuchi đã bắn theo. Viên đạn làm Harris bị thương và giết chết Vicki lúc này đang bế con gái út Elisheba trên tay đứng sau cửa ra vào. 

Ngày 26/8, lệnh bắn tại chỗ bị hủy bỏ và cuộc thương thuyết tiến triển dẫn tới việc Harris buông súng vào ngày 30/8. Ngày hôm sau, Randy Weaver dẫn các con gái ra hàng. Harris và Waever bị bắt, các con gái của ông ta được giao cho họ hàng nuôi. 

Randy Waever bị truy tối về 7 tội, trong đó có tội giết người bậc 1, tội chống lệnh và tấn công nhân viên liên bang thực thi công vụ, tội không có mặt tại tòa ... với tổng mức án là chung thân cộng thêm 40 năm tù. Kevin Harris bị truy tố 4 tội và có thể phải nhận thêm 20 năm tù ngoài bản án chung thân. 

Chiến lược của luật sư

Chiến lược của Gerry Spence – người bảo vệ cho Randy Weaver - gồm 10 điểm, bao gồm việc thuyết phục các bồi thẩm rằng tội ác thực xảy ra là vợ con của Randy Weaver bị giết ; Các nhân viên chính phủ mới là những kẻ giết người ; Bản chất của vụ án là quyền tự do tín ngưỡng ; Chỉ dẫn “bắn tại chỗ” khác thường của FBI là vi hiến ; Việc Harris giết một thám tử FBI chỉ là phản ứng tự bảo vệ mình khi người đi cùng là Sammy Weaver bị bắn chết. 

Kế hoạch này cũng nhấn mạnh tới việc con chó Striker bị bắn chết – dường như là chủ ý của cảnh sát - là khởi đầu cho một chuỗi những sự kiện bị thảm. Các luật sư muốn gieo ấn tượng với bồi thẩm đoàn rằng Randy Weaver – một người tử tế nhưng có ý thích và niềm tin riêng là muốn ở ẩn, tránh đời – đã hiểu nhầm và rất sốc trước những hành vi “nặng tay” của một loạt cơ quan bảo vệ luật pháp khi cố bắt anh ta để ghép tội chế tạo vũ khí trái phép. 

Các luật sư cũng không quên đánh vào tình cảm của bồi thẩm đoàn khi khéo léo nhắc nhở rằng chỉ trong vài ngày gia đình Randy đã tan nát, vợ con bị giết. Gerry Spence đưa tay bắn tỉa Horiuchi vào thế kẹt để buộc anh ta phải thừa nhận đã dự định giết chết Randy Waever và Ken Harris, rằng anh ta nhận thức được đằng sau cánh cửa mà anh ta bắn vào có thể có người đang đứng. 

Biết điểm yếu của bên bị là không có nhân chứng nào khác ngoài chính Randy Waever vốn trực tính với những quan điểm quá khích của ông ta và Sarah quá thành thực có thể gây sốc cho ban bồi thẩm với những lời thú nhận của mình, Gerry Spence tránh không để hai người này phải đứng trước bục nhân chứng. 

Sau những cuộc tranh luận với đồng nghiệp, Gerry Spence quyết định chọn nước cờ rủi ro: Ông không hề trình tòa bất kỳ nhân chứng nào mà chỉ thuyết phục bồi thầm đoàn bằng những cuộc thẩm vấn chéo và chứng minh rằng nhân chứng và chứng cứ do phía công tố đưa ra là không đáng tin cậy. 

Kết cục, bồi thẩm đoàn tuyên bố Randy Waever chỉ bị phạt 18 tháng tù và nộp phạt 10.000 USD về tội không có mặt tại tòa theo trát gọi. Cũng như bạn mình, Kevin Harris được miễn tất cả các tội danh bị cáo buộc. 

Gia đình Weaver khởi kiện chính quyền về những cái chết oan của thân nhân họ. Để tránh bị kiện tụng, trong một dàn xếp ngoài tòa án vào tháng 8/1995 chính phủ Mỹ đã bồi thường cho Randy Weaver 100.000 USD, mỗi con gái còn sống của ông một triệu USD và không thừa nhận lỗi về cái chết của Sammy và Vicki Weaver. Giám đốc FBI Louis Freeh thừa nhận các cơ quan pháp luật đã  “phản ứng quá mức”. Trong vụ này, FBI đã kỷ luật 12 nhân viên, năm 1997, tay súng bắn tỉa Lon Horiuchi bị truy tố về tội giết người nhưng sau đó quyết định này đã được bãi bỏ.