Từ trung tâm thành phố Vinh đi theo Quốc lộ 48 khoảng tầm 140km đó là vùng Phủ Quỳ xưa, nay là huyện Quỳ Châu của tỉnh Nghệ An. Từ thị trấn Tân Lạc ngược hướng Tây theo Quốc lộ 48, du khách đến với làng Thái cổ Hoa Tiến (nay là bản Hoa Tiến 1 và Hoa Tiến 2, xã Châu Tiến).
Nhìn từ cầu Châu Tiến qua cánh đồng Tả Chum (địa điểm giáp ranh giữa 2 huyện Quỳ Châu và Quế Phong) sẽ thấy những nếp nhà sàn trầm mặc, nằm sát nhau tạo hình ô bàn cờ và ngững guồng nước chậm rãi quay dưới dòng Sông Hiếu tạo nên một khung cảnh rất đỗi yên bình.
Nhà sàn ở Hoa Tiến thường nằm ởlưng chừng núi và hướng mặt ra dòng sông Nậm Quàng, được thiết kế từ 3 đến 5 gian, trong đó gian ngoài cùng nằm sát cầu thang chính dùng để tiếp khách, uống rượu cần; các gian bên trong là nơi sinh hoạt của gia đình. Tầng dưới là nơi để nông cụ sản xuất, gỗ, củi... và tất nhiên không thể thiếu không gian rộng rãi nhất thoáng mát nhất dành cho khung cửi, dệt thổ cẩm vốn là nghề truyền thống của bà con dân bản nơi đây.
 |
| Phong cảnh ruộng đồng thôn dã miền quê Quỳ Châu đẹp như một bức tranh |
Đến với Hoa Tiến ngoài việc ngắm nhìn những ngôi nhà sàn, guồng nước, khám phá những nét những nét văn hoá xưa bên khung cửi các du khác không thể bỏ qua thắng cảnh hang Bua, hang Thẩm Ồm... Danh thắng Hang Bua gắn với truyền thuyết lịch sử, phong tục, tập quán, sinh hoạt văn hóa của của đồng bào dân tộc Thái xưa và là một trong những di tích khảo cổ ở Nghệ An chứa đựng dấu tích văn hóa của nhiều thời đại.
Tại đây các nhà khoa học đã tìm thấy trong lớp trầm tích hóa thạch các loài động vật và những di chỉ khảo cổ quan trọng như công cụ sản xuất của người Việt cổ thời kỳ đồ đá mới hậu kỳ. Hang Bua là nơi giao hòa, gặp gỡ của đất trời, là vẻ đẹp kỳ vĩ mà tạo hóa ban tặng cho con người.
Còn hang Thẩm Ồm (xã Châu Thuận), các nhà khảo cổ tìm được 10 công cụ lao động, trong số đó có một công cụ lao động bằng đá thạch anh, được xem là công cụ sản xuất đầu tiên do người nguyên thủy chế tác, cũng như phát hiện thêm nhiều di cốt người và răng của người Homo sapiens; tại hang Cỏ Ngụn (xã Châu Bính), nhiều công cụ bằng đá khoảng 7 - 8 nghìn năm và nhiều mảnh gốm của thời đại kim khí cách đây khoảng 4.000 năm cũng được tìm thấy...
 |
| Du lịch cộng đồng luôn để lại cho du khách những trải nghiệm mới mẻ về những văn hóa xa xưa. |
Một phần đời sống của người xưa được thể hiện qua những sắc màu văn hóa còn bảo tồn nguyên vẹn tại Lễ hội Hang Bua được tổchức vào mùa Xuân hàng năm. Trước giờvào hội, người dân bản địa vẫn thường hành hương lên ngôi đền thiêng Mường Chiềng Ngam - nơi thờ 3 vị Thành hoàng Xiêu Bọ, Xiêu Ké, Xiêu Luông đã có công khai lập bản Mường.
Mô hình phát triển du lịch cộng đồng được chính quyền và người dân Quỳ Châu thực hiện từ năm 2014. Khi mới triển khai, huyện đã chọn và hỗ trợ 10 gia đình đi tham quan học tập tại bản Lác, huyện Mai Châu (tỉnh Hòa Bình) và bản Nưa, xã Yên Khê (Con Cuông) để xây dựng mô hình du lịch cộng đồng.
Sau đó, huyện Quỳ Châu đã có những việc làm cụ thể như nâng cấp 10 hộ gia đình đã chọn khảo sát thành nhà nghỉ cộng đồng; mở một số dịch vụ du lịch kèm theo như: xe đạp địa hình, kéo xe trâu, đi bè trên khe, suối; khai thác mở rộng thêm các gian hàng bán sản phẩm truyền thống như: thổ cẩm, mâm mây, ghế, chăn, ga, gối, nệm Thái; khai thác văn hóa ẩm thực địa phương gắn với những đặc sản của huyện Quỳ Châu như: gà đồi, vịt bầu, thịt giàng, hò mọc, măng muối, canh ột, cá nướng, thịt chua, canh môn, cơm lam, các món chẻo; xây dựng các tour hướng dẫn chế biến món ăn mang đậm nét văn hóa truyền thống, tạo sự mới lạ cho du khách, đặc biệt là khách quốc tế...
Bằng những cảnh đẹp vốn có mà thiên nhiên ban tặng cộng với sự cố gắng xây dựng của chính quyền và người dân, mô hình du lịch cộng đồng ở Hoa Tiến, Châu Tiến trong những năm qua đã đón hàng nghìn lượt khách tham quan. Chia sẻ về cảm nhận khi đến với du lịch cộng đồng tại Hoa Tiến, châu Tiến (Quỳ Châu) anh Lê Văn Tân - khách du lịch đến từ Hà Nội chia sẻ: "Tôi và những người trong đoàn rất thích khi đi vào hang Bua, đây quả thực là một kỳ quan mà thiên nhiên ban tặng, trong hang các nhũ đá như những toà lâu đài. Tôi đặc biệt ấn tượng với tình cảm và những món ăn truyền thống của người dân tộc Thái nơi đây"
Với một vùng đất còn lưu giữ nhiều vẻ hoang sơ và vô số danh lam thắng cảnh đẹp gắn với những giá trị văn hóa, lịch sử đậm đà bản sắc dân tộc như Hoa Tiến (Châu Tiến). Đặc biệt là với những du khách trong thời đại 4.0 sẽ có những trải nghiệm đầy thú vị, có những khoảnh khắc khó quên và lưu giữ những hình ảnh đáng nhớ trong mỗi chuyến đi…
