Hoang lạnh “siêu dự án” 14.000 tỷ đồng
Ngay cổng vào khu vực chính, cánh cổng được đóng lại bằng một barie nhưng bên trong phòng trực bảo vệ không có bóng người. Men theo con đường mòn cỏ mọc, vào sâu bên trong chúng tôi gặp nhiều người dân đang đi chăn trâu bò. Tấm biển lớn về khu tổng quan khu dự án cũng đã bị rách không còn nhìn thấy gì trên đó là một khung sắt trơ trọi…
Một người dân cho biết, đang đi tìm bò chăn thả trong khu dự án, khu đất dự án thép để hoang nhiều năm nay nên thành nơi chăn thả trâu bò cho bà con. Đi sâu vào bên trong dễ dàng nhận thấy hệ thống máy móc đang được “trưng bày” dưới nắng mưa mà không hề được sử dụng. Có những chiếc máy còn mới tinh tươm, dường như chưa được sử dụng lần nào đang được để trong hàng rào được khóa bằng cổng sắt kiên cố.
Khi tiếp tục đi vào bên trong thì một số người tự xưng là công nhân đang trực bảo vệ khối tài sản là máy móc cùng nhiều thiết bị khác đã để ở đây nhiều năm không sử dụng. Những người này cho biết, đây là khu vực công nhân ở trọ trước đây công trường rất đông người, nhưng hiện tại do dự án dừng hoạt động nên chỉ còn một số người trực để bảo vệ tài sản. Nhiều năm nay, những người này được trả lương nhưng chỉ để trực bảo vệ chứ không có việc làm.
Được biết, Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê do Công ty CP Sắt Thạch Khê và Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đầu tư triển khai tại huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) với tổng mức đầu tư 14.517,2 tỉ đồng (giai đoạn I: 6.777,4 tỉ đồng; giai đoạn II: 7.739,8 tỉ đồng).
Tháng 9/2009, Dự án bắt đầu khởi công, đến năm 2011 chủ đầu tư đã triển khai thử nghiệm công nghệ và bóc đất tầng phủ được khoảng 12,7 triệu m3 (thuộc đất bóc xây dựng cơ bản mỏ) đến độ sâu -34 m so với mực nước biển, thu hồi 3.000 tấn quặng thì dừng hoạt động theo yêu cầu của Thủ tướng tại Văn bản số 164/TB-VPCP ngày 11-7-2011 để cơ cấu lại doanh nghiệp, giải quyết các vấn đề giải phóng mặt bằng, tái định cư (TĐC).
Cũng từ đó đến nay, khu vực dự án im lìm khiến người dân nhường đất cho Dự án vô cùng lo lắng và tiếc cho một diện tích đất lớn để hoang hóa không sử dụng.
Tha thiết mong muốn dừng dự án
Được biết, có 6 xã nằm trong vùng quy hoạch mỏ sắt Thạch Khê gồm: Thạch Khê, Thạch Đỉnh, Thạch Hải, Thạch Bàn, Thạch Trị, Thạch, ảnh hưởng 5.926 hộ bị ảnh hưởng, với 14.716 lao động. Tổng kinh phí bồi thường GPMB là 235,8 triệu đồng.
Theo người dân cũng như đánh giá của chính quyền thì dự án triển khai cũng kéo theo một số hệ lụy như hiện tượng tụt nước ngầm, sản xuất bị đình trệ, năng suất cây trồng thấp, bãi thải xâm lấn, đặc biệt là trong mùa mưa lũ ảnh hưởng đến việc thoát thải từ các khu vực bờ moong gây lũ và ngập cho nhiều khu dân cư…
Sau khi triển khai, dự án đã phải giải phóng mặt bằng 830 ha, gồm 741 ha mặt bằng khu vực mỏ và 89 ha các khu xây dựng TĐC. Diện tích đã ký hợp đồng thuê đất 552 ha. Tổng chi phí đầu tư thực hiện dự án hơn 1.983 tỉ đồng, đã giải ngân hơn 1.851 tỉ đồng...
Theo ông Nguyễn Công Thắm-Trưởng thôn Văn Sơn, xã Thạch Đỉnh (huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh) một trong những người bị ảnh hưởng bởi dự án chia sẻ, “Dự án lấy đất của dân rồi bỏ hoang nhiều năm qua rất lãng phí trong khi dân phải đi xa để làm mùa màng hết sức vất cả. Nếu dự án không triển khai thì để nghị thu hồi trả lại đất cho dân sản xuất, ổn định phát triển kinh tế…”.
Ông Trương Văn Hường, Phó Chủ tịch UBND xã Thạch Đỉnh cho biết, dự án mỏ sắt Thạch Khê nằm trên diện tích nhiều xã, nhưng chủ yếu diện tích lớn nhất trên địa bàn xã Thạch Đỉnh. Dự án đã ảnh hưởng đến 13 xóm (nay là 4 thôn) với 959 hộ/3789 nhân khẩu.
“Cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân Thạch Đỉnh tha thiết mong muốn cho dừng dự án để người dân ổn định cuộc sống, ổn định tư tưởng, xây dựng cơ sở vật chất. Người dân sau khi TĐC cũng gặp không ít khó khăn khi khu TĐC ở thôn Trường Xuân và Tân Sơn nhưng đất sản xuất lại nằm ở thôn Văn Sơn, nghề phụ cũng không phát triển được.", ông Hường nói.
Được biết, thời gian vừa qua UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có cuộc làm việc và báo cáo với đoàn công tác của Bộ Kế hoạch và đầu tư về một số nội dung liên quan đến dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê.
Bí thư Tỉnh ủy Lê Đình Sơn đã đề nghị Bộ KH&ĐT tiếp tục quan tâm, hỗ trợ tỉnh tham mưu Thủ tướng Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị kết luận về chủ trương dừng tổ hợp dự án khai thác, tuyển quặng sắt Thạch Khê.
Trước đó, tỉnh Hà Tĩnh cũng đã có các văn bản kiến nghị cho dừng dự án này bởi còn rất nhiều vấn đề đặc biệt lo ngại, như: kỹ thuật khai thác chưa phù hợp với đặc thù địa chất mỏ, công nghệ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động lớn đến môi trường; thị trường tiêu thụ quặng sắt chưa chắc chắn; năng lực tài chính của Công ty CP Sắt Thạch Khê và Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (cổ đông chính) không bảo đảm…
Việc có tiếp tục triển khai dự án mỏ sắt Thạch Khê trở lại hay không đang là điều mà người dân và chính quyền địa phương mong muốn sớm có câu trả lời.
