"Mổ xẻ" khái niệm loạn luân trong các án xôn xao dư luận

Thời gian gần đây, trên các phương tiện truyền thông khi đưa tin về các mối quan hệ tình cảm ngang trái trong gia đình giữa bố chồng – con dâu, mẹ vợ - con rể, bố mẹ nuôi – con nuôi, bố dượng, mẹ kế với con riêng của vợ, chồng thường gọi đó là “mối quan hệ loạn luân” . Đúng hay không cách nhận định như vậy là mối băn khoăn của nhiều người…

Thời gian gần đây, trên các phương tiện truyền thông khi đưa tin về các mối quan hệ tình cảm ngang trái trong gia đình giữa bố chồng – con dâu, mẹ vợ - con rể, bố mẹ nuôi – con nuôi, bố dượng, mẹ kế với con riêng của vợ, chồng thường gọi đó là “mối quan hệ loạn luân” . Đúng hay không cách nhận định như vậy là mối băn khoăn của nhiều người… 

Bị cáo trong một vụ án loạn luân
Bị cáo trong một vụ án loạn luân
Bố chồng “yêu ” con dâu – có phải là loạn luân?
Cuối tuần trước, dư luận xã hội đã rúng động trước thông tin do một tờ báo mạng đưa ra, nói về mối quan hệ tình cảm trai gái giữa bố chồng và con dâu ở Tiền Giang, dẫn đến hệ lụy nực cười.
Về sau, thông tin này đã bị bác bỏ vì không có nguồn chính xác, bịa đặt, nhưng dư âm vẫn còn rơi rớt lại sau đó là dư luận xã hội lên án “hành vi loạn luân” của hai người trong câu chuyện kia nói riêng và những mối quan hệ tình cảm khác diễn ra giữa bố chồng – con dâu, mẹ vợ - con rể, bố mẹ nuôi – con nuôi, bố dượng/mẹ kế với con riêng của vợ/ chồng vẫn nghe nói đến trong xã hội hiện nay nói chung.
Nhìn chung, tất cả các mối quan hệ tình cảm giữa những người trong gia đình, nhưng không cùng huyết thống như vậy, về mặt đạo đức xã hội đều bị đánh giá là ngang trái, loạn luân, thậm chí vi phạm pháp luật. Nhưng ở góc độ pháp luật, sự đánh giá này hoàn toàn xuất phát từ cảm tính, cũng giống như cách gọi chung “loạn luân” do nhiều người sử dụng mà thành.
“Để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội loạn luân cần phải xác định rõ hành vi giao cấu là thuận tình, không có dấu hiệu dùng vũ lực hoặc cưỡng ép và được thực hiện với người từ đủ 16 tuổi trở lên…” (trích Thông tư liên tịch số 01/BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC ngày 25/9/2001)

Nhằm điều chỉnh mối quan hệ tình cảm (nên hiểu rằng ở đây là tình cảm trai gái, tình yêu giữa người nam và người nữ chứ không phải tình cảm yêu thương trong gia đình thông thường) giữa bố chồng – con dâu, mẹ vợ - con rể, bố mẹ nuôi – con nuôi, bố dượng, mẹ kế với con riêng của vợ, chồng, Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 có quy định cấm kết hôn: “giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng” (Điều 10).

Quy định này xuất phát từ quan niệm đạo đức, là một minh chứng cho sự kết hợp giữa pháp luật và chuẩn mực đạo đức xã hội. Nếu những người nêu trên cố tình kết hôn thì sẽ bị xử phạt hành chính từ 100-500 nghìn đồng theo quy định của NĐ 87/2001/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hôn nhân gia đình.

Quan điểm về vấn đề này, TS Nguyễn Văn Cừ - Phó trưởng Khoa Dân sự, ĐH Luật Hà Nội cho rằng, dư luận xã hội, truyền thông gọi mối quan hệ giữa bố chồng – con dâu, mẹ vợ - con rể, bố mẹ nuôi – con nuôi, bố dượng, mẹ kế với con riêng của vợ, chồng là “loạn luân” là hoàn toàn không chính xác, bởi “loạn luân” là một phạm trù hoàn toàn khác.
Về mặt đạo đức người Việt, đây là mối quan hệ không nên có, vi phạm chuẩn mực đạo đức, thuần phong mỹ tục. Còn về mặt pháp luật thì như đã nói tới ở trên. Trong lịch sử lập pháp Việt Nam, chỉ có bộ luật Hồng Đức triều Lê gọi mối quan hệ giữa bố chồng – con dâu, mẹ vợ - con rể… loạn luân.
Thế nào là loạn luân?
Theo từ điển, loạn luân là bất kỳ hành vi tình dục nào với người có quan hệ họ hàng gần hoặc người trong cùng gia đình. Dạng quan hệ tình dục nào và quan hệ có tính chất như thế nào là vi phạm pháp luật và bị cấm kỵ thì khác nhau tùy theo nền văn hóa và luật pháp nhưng hầu hết các xã hội coi loạn luân là điều cấm kỵ.
Điều 150 Bộ luật Hình sự Việt Nam quy định: “người nào giao cấu với người cùng dòng máu về trực hệ, với anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha, thì bị phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.” 
“Đối với trường hợp quy định tại điểm 4 Điều 10 cần hiểu là ngoài việc cấm kết hôn giữa cha mẹ nuôi và con nuôi, điều luật còn cấm kết hôn giữa những người đã từng là cha mẹ nuôi với con nuôi; đã từng là bố chồng với con dâu; đã từng là mẹ vợ với con rể; đã từng là bố dượng, mẹ kế với con riêng của vợ, chồng”
(Trích NQ số 02 của HĐTPTANDTC hướng dẫn áp dụng một số quy định của Luật hôn nhân gia đình năm 2000)

Nhằm giải thích sâu hơn để phục vụ cho việc tố tụng, Thông tư liên tịch số 01/BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC ngày 25/9/2001 về việc hướng dẫn áp dụng các qui định tại chương XV - Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân gia đình - của Bộ luật Hình sự năm 1999 đã chỉ rõ: “Loạn luân là việc giao cấu giữa cha, mẹ với con; giữa ông, bà với cháu nội, cháu ngoại; giữa anh chị em cùng cha mẹ; giữa anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác”. Chiếu theo những quy định này, trong thời gian gần đây đã có khá nhiều vụ án loạn luân được xét xử.

Điển hình như vụ ngày 18/7/2012, TAND tỉnh Bình Phước xét xử bị cáo Lê Viết Tứ. Cáo trạng cho biết khi đi uống rượu về, Lê Viết Tứ nhìn thấy con gái ruột là cháu Lê Thị Vân (11 tuổi) đang nằm ngủ trên phản gỗ ở trong nhà. Lợi dụng lúc vợ không có nhà, Lê Viết Tứ đã có hành vi đe dọa và thực hiện hành vi giao cấu với cháu Vân.
Theo phán quyết của tòa án, bị cáo Lê Viết Tứ đã phạm tội với tình tiết định khung hình phạt “có tính chất loạn luân” quy định tại Điểm a Khoản 2 Điều 112 Bộ luật Hình sự, đã trực tiếp xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm và quyền bất khả xâm phạm về tình dục của trẻ em. Hay vụ TAND huyện Quan Sơn, Thanh Hóa xét xử bị cáo Ngân Văn Túp vì hành vi quan hệ tình dục với con gái sinh năm 1983 của mình từ khi con gái còn nhỏ tuổi.
TAND huyện Quan Sơn đã tuyên phạt bị cáo Túp một năm tù về tội Loạn luân theo Điều 150 Bộ luật hình sự. Mới đây nhất, báo chí đưa tin vụ án loạn luân giữa anh trai và em gái dẫn đến người em có thai…
Loạn luân là hành vi phi nhân tính, đáng bị lên án và trừng trị nghiêm khắc, nên cũng như nhiều quốc gia khác, pháp luật Việt Nam có cùng quan điểm đặc biệt nghiêm trị. Bộ luật Hình sự quy định nếu hành vi hiếp dâm có tính chất loạn luân, làm cho phụ nữ có thai thì phải chuyển khung hình phạt từ 2 năm đến 7 năm (khung 1) lên 7 năm đến 15 năm tù (khung 2). Đối với tội hiếp dâm trẻ em nếu có tính chất loạn luân hoặc làm cho nạn nhân có thai thì đây là những tình tiết tăng nặng và đều phải chuyển khung hình phạt từ khung 1 lên khung 2, với thời gian  bị phạt từ 12 năm lên đến 20 năm…
Dương Nhi

Đọc thêm

Trung tâm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực: Nơi bình yên tìm về

Ngôi nhà Ánh Dương ở Thanh Hóa chính thức đi vào hoạt động từ tháng 1/2022. (Ảnh: HLHPNVN)
(PLVN) -  Với nạn nhân bị bạo lực giới nói chung và bạo lực gia đình nói riêng, để “bình yên tìm về” là cả một hành trình dài. Nhưng qua mô hình Trung tâm dịch vụ một cửa hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực - Ngôi nhà Ánh Dương, trong hành trình đó, họ không đơn độc. Với nhiều người, hạnh phúc, bình yên đã thực sự trở lại.

Ngăn chặn ma túy “núp bóng” thuốc lá điện tử

Hiện nay chỉ có một số ít cơ quan có năng lực xét nghiệm phát hiện ma túy tổng hợp được như: Viện Giám định Pháp y – Bộ Y tế, Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an. (Nguồn ảnh: Thanh Loan)
(PLVN) -  Trong những năm gần đây, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới hay còn gọi là thuốc lá mới đã xuất hiện trên toàn thế giới với hai dòng sản phẩm chính là thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng. Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho hay, khoảng từ năm 2015, các sản phẩm thuốc lá mới bắt đầu du nhập vào Việt Nam và nhanh chóng thu hút giới trẻ.

Thuốc lá điện tử gây ảo giác, loạn thần

4 trường hợp là học sinh nhập viện do ngộ độc sau khi hút thuốc lá điện tử. (Ảnh: Bệnh viện Bãi Cháy)
(PLVN) - Thời gian qua, tại một số bệnh viện đã tiếp nhận một số bệnh nhân đến điều trị có liên quan đến hút thuốc lá điện tử. Điều đáng lưu ý là hầu hết, bệnh nhân đến bệnh viện do có dấu hiệu đau đầu, lo âu, mất ngủ, rối loạn hoảng sợ, có một vài trường hợp có dấu hiệu loạn thần, ảo giác. Vấn đề này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe tâm thần của người sử dụng.

Sôi nổi Hội thi “Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh” tỉnh Bạc Liêu

Sôi nổi Hội thi “Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh” tỉnh Bạc Liêu
(PLVN) - Hòa chung không khí thi đua sôi nổi của thiếu nhi cả nước, thiếu nhi Bạc Liêu đã và đang ra sức thi đua rèn luyện, học tập, thực hiện các công trình, phần việc Măng non lập thành tích chào mừng để kỷ niệm 82 năm Ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh (15/5/1941 – 15/5/2023), làm quà nhân kỷ niệm 133 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2023).

Đừng coi thường say nóng, say nắng

Ảnh minh họa. (Nguồn: baochinhphu.vn)
(PLVN) -  Dù miền Bắc mới bước vào đợt nắng nóng gay gắt diện rộng thứ 2 kể từ đầu mùa nhưng nhiệt độ cao nhất ở nhiều nơi mấy ngày qua đều chạm hoặc vượt ngưỡng 40 độ C. Dự báo, thời gian tới sẽ xuất hiện nắng nóng nhiều hơn và gia tăng về cường độ trên phạm vi toàn quốc.