Được sông Đồng Nai ôm trọn vào lòng, bồi đắp phù sa, bưởi Tân Triều (xã Tân Bình, huyện Vĩnh Cửu) thêm ngon ngọt, mặn mà. Tân Triều một thời nức tiếng với các giống bưởi như: Cam đường, thanh trà, xiêm, hầm hương... Nay, những múi bưởi Tân Triều còn được các nhà vườn khéo tay ủ thành men rượu đắm say lòng người.
Bốn đời trồng bưởi, ông Năm Lợt (77 tuổi, ấp Tân Triều) vẫn giữ được trong vườn nhà các giống bưởi bản địa. Năm 2006, con ông Năm Lọt là Nguyễn Thanh Sang đã mạnh dạn đăng ký nhãn hiệu hàng hóa cho thương hiệu bưởi Tân Triều và cũng từ đó bưởi Tân Triều quê hương ông không còn cảnh bị tư thương ép giá hay mạo danh để cạnh tranh.
 |
| Bưởi và người Tân Triều luôn mặn ngọt phù sa. |
Đưa bưởi đi xa
Lục tìm trong ký ức, ông Năm Lợt cho biết, Tân Triều vốn là một ngôi làng cổ xưa, từ hơn 300 năm trước, con rạch Bến Cá đã là bến chợ sầm uất, chia đôi cù lao Tân Triều và cù lao Ngô. Chính sông rạch chằng chịt và sự biệt lập ấy đã ưu đãi cho thổ nhưỡng nơi này đặc biệt thích hợp với loại cây ăn trái có múi.
Giống bưởi Tân Triều xuất hiện và nổi danh hơn 100 năm qua. Tuy vậy, hương vị bưởi Tân Triều được thị trường biết đến chỉ mới hơn chục năm trở lại đây. “Dù có tiếng thơm ngon, vị ngọt mặn pha lẫn chua thanh chứ không the đắng như bưởi vùng khác”.
Là con trai thứ sáu của ông Năm Lợt cũng là con em làng bưởi Tân Triều, anh Nguyễn Thanh Sang (chủ Doanh nghiệp Tư nhân Quê hương) luôn trăn trở sau mỗi mùa thu hoạch bưởi cùng cha. Anh Sang cho rằng, không phải cứ bưởi ngon thì sẽ bán đắt, bán chạy, người nông dân sẽ giàu có.
Bưởi Tân Triều cũng vậy, cứ vào mùa thu hoạch rộ, thương lái thường lợi dụng để ép giá, có người chỉ chọn mua những trái đẹp, còn những trái nhỏ, mẫu mã xấu thì rất khó bán. Chính vì vậy, năm 2006 anh Sang táo bạo tự mình xây dựng thương hiệu cho bưởi Tân Triều và đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp chứng nhận bản quyền thương hiệu bưởi Tân Triều cho doanh nghiệp Tư nhân Quê hương.
Rồi, anh Sang lập một trang web để quảng bá, giới thiệu cho người tiêu dùng trong và ngoài nước biết rõ hơn về trái bưởi Tân Triều của quê hương mình. Nhờ vậy, lần đầu tiên đặc sản bưởi Tân Triều xuất hiện tại Hội chợ triển lãm Festival Tây Nguyên 2005 ở Buôn Ma Thuột.
Hàng ngàn người sau khi nếm thử đã ngỡ ngàng về chất lượng cùng hương vị riêng của nó. “Một Việt kiều chuyên kinh doanh trái cây ở Đức về thăm quê sau khi thưởng thức bưởi Tân Triều đã ngạc nhiên bởi chất lượng, và sau khi tham khảo trang Web thì anh đã không do dự ký hợp đồng đem bưởi Tân Triều qua Đức tiêu thụ với số lượng lớn.”- anh Sang tâm sự.
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Bình cho biết, xác được giá trị của thương hiệu bưởi Tân Triều, những năm qua, các ngành chức năng và chính quyền tiếp tục có những hoạt động để xây dựng, củng cố và phát triển thương hiệu.
Nhiều đề tài khoa học về nghiên cứu tuyển chọn giống bưởi có triển vọng và biện pháp thâm canh nâng cao hiệu quả vườn bưởi Biên Hòa- Đồng Nai đã được thực hiện. Đồng thời, người nông dân được tập huấn, chuyển giao, khuyến cáo sử dụng giống tốt, phương pháp canh tác tiên tiến nâng cao năng suất, chất lượng và đem lại hiệu quả cao hơn.
Đậm đà hương phù sa
Xã Tân Bình có 352 ha bưởi đặc sản, gồm các giống bưởi: Đường lá cam, đường hồng, đường da láng... Trong đó có 338 ha đang cho thu hoạch. Mùa bưởi ở đây bắt đầu từ tháng 10 và rộ lên vào tháng 11, tháng Chạp Âm lịch. Tuy nhiên, trong năm vẫn có bưởi ra trái mùa, những lúc này giá bưởi Tân Triều cao hơn chính vụ chút ít.
 |
| Ông Năm Lợt đang giới thiệu rượu bưởi Tân Triều được gia đình ủ theo phương thức lên men tự nhiên. |
Vào thời điểm giữa tháng Chạp, những vườn bưởi ở Tân Triều gần như đã được thương lái đặt mua hết. Ông Ngô Văn Thân, phó Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp-dịch vụ Tân Triều cho hay, hiện nay, giống bưởi Tân Triều được nông dân trồng phổ biến là đường lá cam, da xanh. Loại này có vỏ xanh mịn, ruột có vị ngọt đậm pha chút chua thanh, hậu không đắng.
Mặc dù người dân cù lao Tân Triều hiện đã trồng thêm nhiều giống bưởi mới, mang từ vùng khác về như bưởi da xanh, bưởi Năm roi…Tuy nhiên, thị trường vẫn ưa chuộng giống bưởi đường lá cam và những giống bưởi Tân Triều chính hiệu.
Cũng theo ông Thân, hiện nay, người trồng bưởi ở Tân Triều đã biết kết hợp làm nghề trồng bưởi với kinh doanh du lịch sinh thái, phục vụ chủ yếu du khách từ thành phố Hồ Chí Minh và các vùng lân cận khi đến Tân Triều. Nhiều gia đình đã tạo ra những món ăn, đồ uống gắn liền với trái bưởi Tân Triều như: Gỏi bưởi, rượu bưởi của ông Huỳnh Đức Huệ (Năm Huệ), một chủ nhà vườn nổi tiếng ở Tân Triều.
Ở Tân Triều, giờ có rất nhiều gia đình nổi tiếng từ nghề trồng bưởi, từ trồng bưởi mà họ đã trở thành tỷ phú. “Trước đây, vào năm nhuận, bưởi chín trước dịp Tết, giá bán không được cao, cho hiệu quả kinh tế thấp. Qua nhiều năm, bà con ở đây đã rút ra được kinh nghiệm, cùng với áp dụng khoa học kỹ thuật vào chăm sóc bưởi, vì vậy, năm nay là năm đầu tiên bưởi Tân Triều chín đúng dịp Tết trong năm nhuận”- ông Thân nói.
Bưởi Tân Triều hiện được thu gom tại vườn với giá từ 400.000 đồng đến 500.000 đồng/10 trái. Ông Phan Tấn Tài, Chủ nhiệm hợp tác xã Nông nghiệp và Dịch vụ Tân Triều tỏ bày, với sự giúp đỡ của những nghệ nhân đến từ thành phố Hồ Chí Minh, xã viên đã sản xuất được loại bưởi hồ lô. Riêng bưởi ổi là một đặc sản của vùng đất Tân Triều, trong vài năm trở lại đây, các xã viên của hợp tác xã mới phục hồi lại. “Đây là loại bưởi có trọng lượng nhỏ, vị rất thơm và có thể để được hơn 6 tháng”, ông Tài nhấn mạnh.
Đoàn Phú
