“Có anh bên em sẽ đẹp tình mai sau”
Khoảng cuối thập niên 1960, trong một dịp nhạc sĩ Thăng Long dẫn Ban nhạc Hồ Gươm về tỉnh Sóc Trăng trình diễn, ông đã quen biết và yêu một cô gái tên là Hoàng. Cô gái này đã trở thành nguồn cảm hứng để ông sáng tác ca khúc nổi tiếng “Nói với người tình”.
Nhạc của nhạc sĩ Thăng Long không cầu kỳ, phức tạp. Vậy nên người yêu nhạc dễ dàng cảm nhận được từ âm nhạc của ông tiếng lòng thổn thức của những cuộc tình đang xa cách. Đó không phải là những giai điệu ướt át, bi lụy, mà đơn thuần là nỗi lòng của một người đang yêu, là niềm thương nhớ da diết người tình: “Qua lối nhỏ vào nhà em/ Muốn ghé vào thăm sợ ba má em buồn lòng/ Lỡ hứa rồi anh biết làm sao đây/ Để em mong suốt cả ngày nên buồn lắm…”.
Tuy nhiên, mối tình này bị gia đình cô gái phản đối dữ dội. Cha mẹ cô Hoàng không muốn con gái quen với nhạc sĩ Thăng Long vì e ngại tính đào hoa bay bướm thường thấy ở các nghệ sĩ, hơn nữa họ cũng cách nhau đến 15 tuổi. Khi đó, cô gái tuổi chưa tròn 20, còn nhạc sĩ Thăng Long đã ngoài 30 tuổi, có gần 20 năm “lênh đênh kiếp phong trần”: “Xin em hiểu giùm đời anh/ Lênh đênh kiếp phong trần/ Nổi trôi theo ngày tháng…”.
Đi vào đời từ hai bàn tay trắng, không người thân nên sự ngại ngùng bước chân khi đến thăm nhà người yêu trong bài hát hoàn toàn là hoàn cảnh thật của nhạc sĩ: “Anh đâu có gì, anh đâu có gì/ Ngoài hai bàn tay trắng/ Đành để buồn cho em…”.
 |
| Bìa tờ nhạc “Nói với người tình” thời điểm phát hành trước 1975 |
Nhiều lần về Sóc Trăng biểu diễn, đi qua lối nhỏ nhà người yêu, muốn vào ghé thăm nhưng sợ gia đình cô gái phiền lòng. Nỗi nhớ nhung thì không thể đong đếm nhưng sự lo nghĩ về tương lai cũng là gánh nặng rất lớn ở trên vai của một người đàn ông đã qua tuổi tam thập. Nỗi trăn trở đó thật khó để giãi bày cho người yêu hiểu thấu được.
Tuy nhiên, sự chân thành của một người có tính tình hiền lành như nhạc sĩ Thăng Long cuối cùng đã chinh phục được gia đình cô gái. Cô Hoàng cũng là người rất tha thiết với tình yêu, không màng vật chất, cho nên: “Em có đòi hỏi gì đâu/ Đã biết rằng anh bàn tay trắng đi vào đời/ Em chỉ cần hai đứa mình yêu nhau/ Có anh bên em sẽ đẹp tình mai sau”.
Nhạc sĩ Thăng Long và cô Hoàng cưới nhau sau đó. Họ có với nhau ba người con, hai trai và một gái. Mối tình của họ đã được “đẹp tình mai sau” trong cuộc hôn nhân thật sự là “hai quả tim vàng”, đến với nhau bằng tình yêu thuần chất.
Nói thêm về bìa tờ nhạc phát hành trước năm 1975, đề tác giả nhạc phẩm “Nói với người tình” là Thăng Long - Trúc Sơn. Vậy Trúc Sơn là ai? Được biết, vì hoàn cảnh thời còn nhỏ côi cút và phải đi tha hương sớm, cho nên thời gian đầu sáng tác, chữ nghĩa của nhạc sĩ Thăng Long không được tốt. Thường khi ông sáng tác ra phải nhờ hoặc mướn những người nhạc sĩ khác kẻ nhạc cũng như ghi lời giúp. Nhạc phẩm “Nói với người tình” cũng không ngoại lệ. Trúc Sơn ở đây chính là nhạc sĩ Hàn Châu, người đã giúp đỡ nhạc sĩ Thăng Long hoàn thành ca khúc này.
Cuộc đời lận đận
Cuộc đời của nhạc sĩ Thăng Long lận đận từ thuở nhỏ. Ông tên thật là Nguyễn Văn Thành, ngay sau khi chào đời vào năm 1936 ở tỉnh Hải Dương thì đã phải mồ côi mẹ, đến năm 15 tuổi lại mồ côi cha. Một mình lưu lạc đến Hà Nội, sau đó vào Nam kiếm sống.
Vì không được học hành, ông phải làm đủ công việc nặng nhọc để kiếm sống, từ khuân vác, rửa xe, lang thang kiếp sống không nhà không người thân. Nhờ có năng khiếu về ca hát, ông hát rất hay và kết hợp cùng một nhạc sĩ mù đi hát dạo khắp Sài Gòn.
Dù khổ cực nhưng ông không bao giờ thôi mơ ước sẽ trở thành một người viết nhạc. Sau thời gian dài miệt mài cố gắng học hỏi, ông được một nhạc sĩ đồng hương làm việc ở đài phát thanh giới thiệu vào làm Trưởng Ban nhạc Hồ Gươm, phụ trách một chương trình nhạc vào chiều thứ 6 hàng tuần trên đài phát thanh có sự xuất hiện của nhiều ca sĩ tên tuổi như: Hoàng Oanh, Minh Hiếu, Hà Thanh, Thanh Tuyền… Từ đó, ông mới có công việc ổn định và bắt đầu có một vài sáng tác.
Đó cũng là thời điểm nhạc sĩ Thăng Long sáng tác ca khúc nổi tiếng nhất trong sự nghiệp là “Quen nhau trên đường về”, ca khúc do ca sĩ Minh Hiếu thể hiện. Chính nhờ bài hát này mà ông được hãng Sóng Nhạc ký hợp đồng thu âm các ca khúc.
Sau năm 1975, có thể nói nhạc sĩ Thăng Long là một trong những nhạc sĩ nhạc vàng có số phận bi thảm nhất. Ông không tiếp tục với nghề nhạc như các nhạc sĩ Thanh Sơn, Vinh Sử, Hà Phương… mà phải làm đủ nghề để sinh sống. Trong đó, nghề ông gắn bó lâu nhất là đi sửa dù (ô).
 |
| Cố nhạc sĩ Thăng Long |
Từ năm 1975 cho đến những năm đầu thập niên 1990, cả gia đình ông sống trong một căn nhà chật hẹp ở sâu trong cùng của con đường Đinh Tiên Hoàng. Nghề sửa dù của ông chỉ đủ ăn qua ngày, ba người con không được học đến nơi đến chốn, phải ra đời rất sớm để phụ cha mẹ bươn chải tìm cái ăn nhưng cuộc sống luôn thiếu trước hụt sau.
Sau đó, cảm thấy không thể bám trụ được ở đất Sài Gòn nên người vợ quyết định dẫn 3 con về quê ngoại ở tỉnh Sóc Trăng để nương nhờ quyến thuộc, mưu sinh kiếm sống. Tuy nhiên, cuộc sống cũng không khá hơn trước được là bao.
Một mình nhạc sĩ Thăng Long ở lại Sài Gòn tiếp tục nghề sửa dù. Nhiều lúc sửa dù ở nơi rất xa, phương tiện duy nhất ông di chuyển là xe đạp. Nhiều buổi đạp xe ì ạch trên nửa tiếng đồng hồ mới tới nơi họ cần. Có ngày trời mưa nằm nhà, thế là ông đói.
Vào năm 1995, trong một buổi họp mặt các nhạc sĩ ở Sài Gòn, trong lúc các nhạc sĩ khác say sưa nói chuyện thì nhạc sĩ Thăng Long ngồi thật yên lặng, đôi mắt buồn xa xăm vương đầy u uẩn. Có lẽ trong phút giây đó, biết bao kỷ niệm xưa ùa về như giông bão nên đôi mắt ông cả buổi rưng rưng giữa lúc tiệc vui đang ồn ào náo nhiệt.
Rồi, nhạc sĩ Thăng Long chỉ cầm cự được một thời gian ở Sài Gòn, sau đó phải bán căn nhà nhỏ để về quê sum họp cùng vợ con. Về Sóc Trăng, ông tiếp tục nghề sửa dù. Tuy nhiên, thời gian thập niên 2000, dù không còn là mặt hàng đắt tiền, nếu hư người ta mua cái khác nên không còn ai gọi sửa dù nữa, nhạc sĩ Thăng Long chuyển sang bán vé số.
Cuộc sống khó khăn, ông thậm chí không có đủ tiền vốn để lấy vé số từ đại lý. Ông phải năn nỉ người bạn cùng bán vé số chia lại 10 tờ để bán hàng ngày, nếu bán hết thì lại mượn tiếp để bán. Tiền kiếm được chỉ vài chục nghìn, ông dành trang trải cho cuộc sống. Dù cuộc sống muôn trùng khó khăn nhưng người vợ hiền vẫn luôn theo ông đến hết cuộc đời.
Năm 2005, cú sốc lớn đến với nhạc sĩ Thăng Long, người vợ yêu thương của ông qua đời khi mới ngoài 50 tuổi. Ông cũng ra đi 3 năm sau đó, vĩnh viễn nằm lại bên cạnh vợ trong một nghĩa trang nhỏ ở Sóc Trăng.
