Càng sai, càng cãi to
Một vụ việc gây bức xúc dư luận mới xảy ra tại đường Trường Chinh, Hà Nội. Nhóm thanh niên sau khi va chạm giao thông với một phụ nữ mang thai đã dùng gậy 3 khúc bằng sắt được cất trong xe, vụt liên tiếp vào một người dân chứng kiến và lên tiếng bênh vực người phụ nữ, nhắc nhở nhóm thanh niên nên tham gia giao thông cẩn thận hơn. Sau đó nhóm thanh niên tiếp tục dùng gậy đập phá chiếc xe của người này rồi rời khỏi hiện trường.
Đây là một trong rất nhiều trường hợp đánh nhau hoặc cãi vã trên đường sau khi xảy ra va chạm giao thông. Mật độ giao thông quá tải dẫn đến va chạm nhau trên đường diễn ra ngày càng nhiều hơn và chuyện đánh nhau sau va chạm tính chất ngày càng nghiêm trọng hơn.
Trao đổi với báo chí, Tiến sĩ Tâm lý học Nguyễn Như Chính nhận định đặc điểm chung của các thủ phạm trong những vụ xô xát, án mạng sau va chạm giao thông là hành vi ứng xử tùy tiện, không có phép tắc và coi thường giới hạn đạo đức. Nguyên nhân do thiếu nhận được sự giáo dục về văn hóa ứng xử tôn trọng giữa người với người.
Giáo sư Hoàng Chương, Chủ nhiệm Dự án văn hóa giao thông nhận định, thời buổi ngày nay, văn hóa xin lỗi đang dần trở nên hiếm hoi. Đặc biệt, lời xin lỗi rất ít khi được phát ra sau các sự cố va chạm giao thông. Dường như, người tham gia giao thông vẫn chưa có thói quen xin lỗi và chịu trách nhiệm về hành vi của mình, mà vẫn có lối suy nghĩ bảo thủ “càng sai, càng cãi to để trốn tránh trách nhiệm”. Chính điều này là “mồi lửa” cho những vụ bạo lực.
Nghiêm khắc xử lý
Ở góc độ pháp luật, Luật sư Trần Tuấn Anh – Giám đốc Công ty Luật Minh Bạch cho biết, một trong những yếu tố gây nên xung đột sau va chạm là ai cũng muốn trở thành người phán xử, trong khi thực tế, theo quy định họ không có chức năng, nhiệm vụ đó. Cụ thể, theo pháp luật Việt Nam, lỗi vi phạm giao thông đều là lỗi vô ý. Vì vậy, việc xảy ra va chạm giao thông là điều nằm ngoài ý muốn của các bên khi tham gia giao thông. Khi xảy ra va chạm, người điều khiển giao thông cần phải bình tĩnh để có hướng xử lý, vì ai đúng, ai sai sẽ có cơ quan chức năng phân xử.
“Lỗi đúng sai chưa thể bằng mắt thường hay đứng đó mà phân định được, phải chờ cơ quan có thẩm quyền là lực lượng Cảnh sát giao thông. Khi vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính, nặng thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, ngoài ra còn có nghĩa vụ bồi thường toàn bộ thiệt hại. Cho nên nóng giận quá dẫn đến việc xô xát thì đây là việc không nên. Đôi khi chúng ta là người bị thiệt hại do va chạm giao thông nhưng nếu hành hung họ, mình từ người đúng trong va chạm giao thông thì lại trở thành người sai và phải chịu trách nhiệm. Rất nhiều vụ việc đã xảy ra trên thực tế rồi”, Luật sư Tuấn Anh phân tích.
Thượng tá Nguyễn Văn Quỹ, nguyên cán bộ Cảnh sát giao thông, Công an TP Hà Nội cho biết, trong thời gian công tác, ông từng chứng kiến rất nhiều vụ việc đáng tiếc xảy ra dù mâu thuẫn chỉ xuất phát từ những va chạm rất nhỏ trên đường. Trong hầu hết các trường hợp, những người dùng bạo lực sau va chạm đều lựa chọn nạn nhân là người yếu thế hơn, ít khi thấy họ dám đương đầu với những người có bề ngoài rắn rỏi và khó bị bắt nạt. “Khi một vụ va chạm giao thông thì mọi sự đe nẹt, thói du côn đều đẩy sự việc đi xa ngoài tầm kiểm soát. Nó không giúp ích gì trong việc chiếm lợi thế và giải quyết tình huống triệt để”, theo Thượng tá Nguyễn Văn Quỹ.
Hiện nay, với những camera xuất hiện dày đặc trên đường như camera giao thông, camera trên xe hơi, rồi điện thoại thông minh… thì không khó trong việc minh định căn nguyên của những vụ va chạm, ẩu đả trên đường, từ đó những đối tượng bắt nạt người yếu thế sẽ bị “lột mặt”, bị cộng đồng tẩy chay, pháp luật nghiêm trị. Về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Tri Đức - Giám đốc Công ty Luật 360 cho rằng, hiện có đủ các hành lang pháp lý chuyên ngành về luật giao thông và có cả một cơ quan chuyên trách về an toàn giao thông quốc gia, tuy nhiên một bộ phận người dân còn không tuân thủ quy định pháp luật cũng như văn hóa giao thông. “Tôi thiết nghĩ, việc thực thi pháp luật của các cơ quan quản lý nhà nước về chuyên ngành cũng như các cơ quan thực thi pháp luật chưa được đồng bộ, triệt để, mạnh tay đối với các sai phạm hệ lụy từ văn hóa tham gia giao thông”, Luật sư Đức nhấn mạnh.
