Lễ hội cho những người “chết hụt”
Lễ hội có một không hai trên thế giới này được tổ chức tại thị trấn nhỏ Las Nieves nằm ở vùng Galicia, Đông Bắc Tây Ban Nha. Sự kiện thường được tổ chức hàng năm vào ngày 29/7, dành cho những người “chết hụt” trong 12 tháng trước đó, để ăn mừng và bày tỏ lòng biết ơn với cuộc đời, vì đã không tước đi mang sống của họ.
Bên cạnh nghi lễ khiêng quan tài thì rước tượng thánh Marta de Ribarteme là một phần nghi lễ không thể thiếu của lễ hội. Theo truyền thuyết kể lại rằng, thời xa xưa nhờ có thánh Marta de Ribarteme trợ giúp, người dân đã giết được con rồng hung hãn. Từ đó, thánh Marta được mệnh danh là sức mạnh làm nên chiến thắng, dù trong hoàn cảnh cận kề với cái chết. Do vậy, lễ hội là cách để người dân tưởng nhớ đến thánh Marta de Ribarteme, vị thánh hộ mệnh cho những người may mắn thoát chết.
Cho tới nay, nguồn gốc của lễ hội vẫn là một điều bí ẩn, người dân địa phương tin rằng lễ hội đã có từ hàng trăm năm trước. Lúc mới đầu, nghi thức mang những chiếc quan tài với người sống nằm trong đó do những người ngoại đạo thực hiện. Nhưng từ thế kỷ thứ 12, khi các nhà thờ Công giáo ra sức bài trừ niềm tin ngoại giáo, nghi thức này được sáp nhập vào nghi lễ của người Thiên Chúa giáo.
Trong nhiều thế kỷ qua, lễ hội được tổ chức dưới hình thức các cuộc hành hương tôn giáo. Giáo hội Công giáo ở đây vẫn chưa thể thoát ra khỏi những tín ngưỡng, quan niệm lạc hậu. Với người dân địa phương, dường như linh hồn ma quỷ vẫn còn tồn tại trong tín ngưỡng của họ.
 |
| Hình ảnh Lễ hội La Fiesta de Santa Marta de Ribarteme |
Bên cạnh đó, ý thức cộng đồng ở hầu hết mọi nơi ở Tây Ban Nha đều có mối liên kết mạnh mẽ, đặc biệt tại khu vực biệt lập Galicia này. Mặc dù tốc độ phát triển nhanh chóng, nhưng người dân vẫn luôn coi trọng văn hóa truyền thống, tín ngưỡng và lối sống. Đối với nhiều người, lễ hội này là một cơ hội để sống chan hòa với nhau khi nó cho người ta dịp để cảm ơn nhau.
Chính vì vậy, Lễ hội La Fiesta de Santa Marta de Ribarteme được coi là những nỗ lực của Giáo hội nhằm duy trì tín ngưỡng ở thị trấn nhỏ bé này.Ví dụ điển hình nhất là bà Maria del Carmen, 86 tuổi, sống cách nhà thờ của thị trấn Las Nieves chỉ vài bước đi bộ chia sẻ: “Tôi vẫn sẽ tham gia lễ hội này hàng năm miễn là tôi vẫn còn sống và minh mẫn. Cuộc sống của thị trấn trước đây từng rất vất vả, nhưng hiện giờ đã dễ thở hơn, vì thế bản thân chúng tôi và những thế hệ sau cần phải làm là bảo vệ, giữ gìn, duy trì và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống lâu đời của thị trấn này”.
Một trải nghiệm khó quên
Giống hệt khung cảnh tang thương của một đám ma, sự im lặng bao trùm bầu không khí ở vùng Galicia. Một đám đông rẽ ra, cho phép những cỗ quan tài đi đầu. Ban nhạc của đoàn rước đi sau các cỗ quan tài, với những giai điệu u sầu. Thế nhưng, bên trong tất cả những chiếc quan tài này đều là những người còn sống. Họ là những người đã từng cận kề cái chết nhưng may mắn sống sót trong vòng 12 tháng trở lại tính đến thời điểm tổ chức lễ hội.
Sự kiện được bắt đầu vào 10h sáng. Những chiếc quan tài mang theo những người may mắn “trở về từ cõi chết” được bạn bè, gia đình khiêng đi khắp làng, nhà thờ, nghĩa trang rồi quay lại nhà thờ một lần nữa.
 |
| Đoàn người rước những chiếc quan tài tại lễ hội |
Khi đám đông đi qua, chuông nhà thờ bắt đầu đổ, những cỗ quan tài được đưa đến khu nghĩa trang của thị trấn, sau đó được khiêng quay trở lại và phải đi quanh nhà thờ 3 lần. Tiếp đó, bức tượng Thánh Marta de Ribarteme được đưa ra khỏi nhà thờ đi diễu hành cùng những chiếc quan tài, đám đông bắt đầu hát vang: “Thánh Virgin Santa Marta, ngôi sao phương Bắc, chúng tôi mang đến Ngài những người đã từng gần chạm tới cái chết”.
Khi đoàn rước về đến nhà thờ và quan tài được hạ xuống mặt đất, người ta có thể quan sát thấy rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Trong khi một số người mỉm cười hoan hỉ, những người khác lại rơi nước mắt. Một người phụ nữ, người đã bỏ lỡ buổi lễ năm ngoái khi cô hôn mê, khóc nức nở khi bước ra từ quan tài của mình và ngay lập tức gia đình ôm chầm lấy cô trong niềm hạnh phúc.
Một người thanh niên 20 tuổi đến từ vùng Madrid sau khi tham gia đoàn rước chia sẻ, sau khi bà nội của chàng trai này qua khỏi căn bệnh ung thư, anh và cha của mình đã làm một cam kết tham dự lễ hội hàng năm để bày tỏ tấm lòng với thánh Thánh Marta de Ribarteme. Để giữ lời hứa của mình, mỗi năm hai cha con đều phải trải qua đoạn đường gần 600km đi từ thủ đô Tây Ban Nha để tham gia lễ hội. “Tôi làm điều này để bày tỏ lòng biết ơn với bà tôi vì đã chiến đấu với căn bệnh ung thư”, chàng trai trẻ cho hay.
Bạn bè và gia đình sẽ thay phiên nhau khiêng chiếc quan tài, dưới cái nóng của thời tiết và sức nặng của cỗ quan tài, thực hiện nghi lễ thiêng liêng này không hề dễ dàng. Đoạn đường di chuyển quanh làng không xa, nhưng mỗi khi lên đồi và xuống dốc luôn cần có sự nỗ lực và khéo léo của mỗi người khiêng. Theo linh mục địa phương - Alfonso Besada Paraje cho biết: “Đây chính là biểu tượng chiến thắng của sự sống trên cái chết”.
Dù quan tài là thứ những người sùng đạo nhất ưa thích, vẫn còn nhiều hình thức khác để tham gia vào đoàn rước. Chẳng hạn như với người nào không có người thân, họ cũng có thể tham dự lễ hội rùng rợn này nhưng với điều kiện họ phải tự khiêng quan tài của mình. Hay một người phụ nữ đã tham gia vào lễ hội này hàng năm chỉ bằng đầu gối của mình, sau khi căn bệnh quái ác đã lấy đi đôi chân của bà cách đây 17 năm. Người phụ nữ này chia sẻ rằng, bà đến đây mỗi năm để cảm ơn thánh Marta.
Không khí trong ngày diễn ra lễ hội có phần tang thương, ngày hôm sau tất cả mọi người sẽ cùng mở tiệc và nhảy múa hát ca tưng bừng. Những người nằm trong quan tài lúc này sẽ kể lại cho mọi người nghe về những trải nghiệm về “cái chết”.
Sự kiện kỳ lạ này thu hút rất đông người tới xem, do đó vào ngày diễn ra lễ hội trên các đường phố ở thị trấn Las Nieves chật ních người. Từ một lễ hội chỉ ở cấp độ địa phương đã trở thành một lễ hội nổi tiếng khắp thế giới với hàng ngàn người tham dự. Họ chen chân nhau ở những con đường nhỏ trong ngôi làng Santa Marta de Ribarteme, để được tận mắt chứng kiến lễ hội này.
Nhờ vậy, những ghế đá trên ngọn đồi nhỏ cạnh nhà thờ bình thường vắng bóng người, nhưng nhờ lễ hội mà được lấp đầy. Những người bán hàng rong được dịp bày bày bán một lượng lớn rượu vang và nhiều quầy hàng thực phẩm khác nhau, mùi thơm của thịt nướng và món bạch tuộc luộc với một chút ớt bột... càng khiến cho không khí của lễ hội thêm sôi nổi./.
