Chuyện luật lệ ngoại giao

(Hình minh họa).
(Hình minh họa).
(PLVN) - Giới quan sát nhận định, luật trong ngoại giao không quy định cụ thể như thế mà chỉ nêu nguyên tắc là bình đẳng. Từ cách hiểu chung về bình đẳng này mà hình thành cái lệ là có đi có lại. Mới rồi, chuyện Mỹ đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở thành phố Houston (bang Texas) thì Trung Quốc đáp trả bằng việc yêu cầu Mỹ đóng cửa Tổng lãnh sự quán Mỹ ở thành phố Thành Đô là thể hiện nguyên tắc này...

Quan hệ ngoại giao và lãnh sự giữa các quốc gia trên thế giới được chế tài bởi hai Công ước đặc biệt của Liên Hợp quốc là Công ước Vienne về quan hệ ngoại giao ký kết ngày 18/4/1962 và có hiệu lực chính thức từ ngày 24/4/1964 và Công ước Viên về quan hệ lãnh sự có hiệu lực từ ngày 24/4/1963.

Nội dung cốt lõi của cả 2 văn kiện này là dành cho nhân viên ngoại giao và lãnh sự những quyền ưu đãi đặc biệt và ràng buộc họ vào trách nhiệm phải tuân thủ luật pháp nước sở tại và không can thiệp vào công việc nội bộ nước tiếp nhận. Cả hai văn kiện này cho phép chính quyền nước tiếp nhận các nhân viên ngoại giao và lãnh sự trục xuất các nhân viên ngoại giao và lãnh sự cũng như đóng cửa các cơ quan lãnh sự và ngoại giao.

Bất kỳ hành động nào trong số những việc nói trên đều phản ánh mức độ quan hệ ngoại giao tồi tệ giữa các bên liên quan. Ở đây có sự khác biệt rất lớn về mức độ giữa trục xuất các nhân viên ngoại giao và lãnh sự với đóng cửa cơ quan đại diện ngoại giao và lãnh sự. Xếp theo thứ tự mức độ từ tồi tệ nhất đến ít tồi tệ nhất thì hàng đầu là buộc đóng cửa cơ quan đại diện ngoại giao là đại sứ quán rồi đến buộc đóng cửa tổng lãnh sự quán hoặc lãnh sự quán.

Đại sứ quán chỉ có một, trong khi tổng lãnh sự quán hoặc lãnh sự quán lại có nhiều tổng lãnh sự quán hay lãnh sự quán. Trong thế giới ngoại giao có nguyên tắc có đi có lại, tức là người đối xử với ta như thế nào thì ta cũng sẽ đối xử với người như vậy. Nguyên tắc có đi có lại này được áp dụng cho cả khi nâng cấp quan hệ lẫn khi hạ thấp mức độ quan hệ song phương.

Mới rồi, Mỹ yêu cầu Trung Quốc đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở thành phố Houston (bang Texas) thì Trung Quốc đáp trả bằng việc yêu cầu Mỹ đóng cửa Tổng lãnh sự quán Mỹ ở thành phố Thành Đô. Hay như năm 2017, Mỹ quyết định đóng cửa tổng lãnh sự quán của Nga ở thành phố San Francsco của Mỹ và Nga đã trả đũa bằng việc yêu cầu Mỹ đóng cửa Tổng lãnh sự quán Mỹ ở St. Petersburg.

Những quyết định như thế, cho dù được giải thích và biện luận như thế nào thì cũng đều phản ánh mức độ không tốt đẹp gì của mối quan hệ song phương và chủ ý của các bên liên quan là sẵn sàng đối đầu ngoại giao chứ không tìm cách hóa giải và hòa giải. Bên này đòi bên kia đóng cửa cơ quan lãnh sự thôi chứ chưa nói đến đòi đóng cửa cơ quan đại diện ngoại giao đã là chuyện cực kỳ ghê gớm với hậu quả khôn lường trong thế giới ngoại giao.

Từ việc buộc đóng cửa đại sứ quán đến cắt đứt quan hệ ngoại giao là khoảng cách không còn lớn gì nữa. Mức độ xấu thấp hơn là giảm số lượng nhân viên ngoại giao và lãnh sự làm việc ở trong đại sứ quán và các cơ quan lãnh sự. Nước chủ nhà có 2 cách để làm việc này là trục xuất con người cụ thể hoặc chỉ đưa ra số lượng nhân viên ngoại giao và lãnh sự bị trục xuất, còn cụ thể ai bị trục xuất lại do bên liên quan tự quyết định.

Từ trước đến nay, các nước Phương Tây rất hay sử dụng cách thức thứ 2 trong quan hệ của họ với Nga. Sự đáp trả của phía bên kia thường là có đi có lại, tức là trục xuất con người cụ thể thì cũng sẽ có con người cụ thể của bên kia bị trục xuất, còn nếu trục xuất theo số lượng nhất định thì cũng sẽ bị đáp trả tương thích.

Luật trong ngoại giao không quy định cụ thể như thế mà chỉ nêu nguyên tắc là bình đẳng. Từ cách hiểu chung về bình đẳng này mà hình thành cái lệ là có đi có lại. Điều đáng nói nữa trong chuyện luật và lệ này là mọi cái đều có thể xảy ra bất ngờ và một khi có nhu cầu về chính trị thì luật luôn bị lệ lấn át và chi phối. Chỉ cần có một quyết định chính trị thì lệ lại bị đặt dưới luật.

Tin cùng chuyên mục

Đảo Hans là một đảo đá nhỏ không có cư dân sinh sống.

Hồi kết của “Cuộc chiến tranh yên bình nhất thế giới”

(PLVN) - Cuộc tranh chấp giữa Canada và Đan Mạch về chủ quyền đối với đảo Hans ở vùng Bắc Cực được đặt cho biệt danh là “Cuộc chiến tranh yên bình nhất trên thế giới” vì ở nơi đây chưa từng xảy ra xô xát hay giao tranh vũ trang giữa hai bên.

Đọc thêm

Châu lục không còn dễ thu phục

Các nhà lãnh đạo tham dự Thượng đỉnh châu Mỹ lần 9 tại Los Angeles (Mỹ).
(PLVN) - Tổng thống Mỹ Joe Biden không phải chẳng đạt được kết quả gì nhưng cũng không thể toại nguyện về kết cục của Hội nghị cấp cao của các nước châu Mỹ lần thứ 9 vừa qua.

Chấm dứt hủ tục đáng sợ của nhiều bộ tộc Nigeria

Chấm dứt hủ tục đáng sợ của nhiều bộ tộc Nigeria
(PLVN) - Đối với các bộ lạc thổ dân ở Nigeria, việc rạch thân để tạo ra các vết sẹo là một nghi thức khá phổ biến và có từ rất lâu đời. Tùy từng bộ lạc, việc rạch thân sẽ diễn ra theo nhiều cách khác nhau, cùng với quan niệm về giá trị của những vết sẹo cũng khác nhau.

Bên lề sân cỏ (Kỳ 1): Lịch sử hình thành và chinh phục cả thế giới của bóng đá

 Tống Thái Tổ Triệu Khuông Dận (927-976 sau CN) chơi xúc cúc cùng các cận thần.
(PLVN) - Bóng đá được cho rằng đã xuất hiện từ thời đại Chiến Quốc và phiên bản cổ xưa nhất với đầy đủ các kỹ thuật là môn xúc cúc (các tên gọi khác: tháp cúc, đạp cúc, túc cúc) của Trung Quốc. Tuy vậy, phải tới thế kỷ 18, bóng đá mới trở nên phổ biến và phát triển rầm rộ, đặc biệt là ở các nước châu Âu.

Ô nhiễm môi trường - “sát thủ” nguy hiểm hơn cả bệnh tật, chiến tranh

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa danh tiếng The Lancet mới đây cho biết, ô nhiễm môi trường, bao gồm ô nhiễm không khí, nước và đất là nguyên nhân gây ra cái chết của 9 triệu người mỗi năm, nhiều hơn số người tử vong do các bệnh nguy hiểm như AIDS, ho gà, sốt rét; hay khủng bố và chiến tranh.

Ranh giới nào cho luật?

Mỹ, EU, NATO và đồng minh cho rằng Nga đã bất chấp luật pháp quốc tế khi phát động chiến sự ở Ukraine.
(PLVN) - Chiến sự từ hơn 100 ngày nay ở Ukraine không những chỉ làm chấn động thế giới về chính trị an ninh mà còn đặt luật pháp quốc tế trước nhiều câu hỏi mà không biết đến khi nào mới có được câu trả lời.

EU cấm vận Nga xuất khẩu dầu lửa

(ảnh minh họa).
(PLVN) - Sau gần 1 tháng dàn xếp bất đồng quan điểm trong nội bộ, Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí thông qua chủ trương ngừng nhập khẩu dầu lửa của Nga.

Luẩn quẩn và bế tắc

22 nạn nhân thiệt mạng trong vụ xả súng ngày 24/5/2022 tại trường tiểu học Robb (bang Texas, Mỹ).
(PLVN) - Ở nước Mỹ, chỉ trong khoảng thời gian rất ngắn xảy ra liên tiếp 2 vụ xả súng khiến cho nhiều người bị thiệt mạng và gợi lại cả chuỗi dài những vụ việc tương tự đã từng xảy ra trong quá khứ.

Kỳ dị chó cún được bầu làm Thị trưởng ở nước Mỹ

Một tân “Thị trưởng chó cún” ở thị trấn Rabbit Hash.
(PLVN) - Rabbit Hash là một thị trấn nhỏ tại bang Kentucky (Mỹ). Đã từ lâu, đảm nhiệm danh nghĩa Thị trưởng của thị trấn đã không còn thuộc về con người. Tổng cộng 5 “Thị trưởng chó cún” đã giữ chức vụ này với nhân vật đắc cử gần nhất là chú chó tên là Wilbur.

Danh họa Picasso và quá khứ “bị hắt hủi” ở Pháp

Chân dung Picasso.
(PLVN) - Ít người biết rằng, danh họa nổi tiếng thế giới Picasso lúc sinh thời, trong suốt gần nửa thế kỷ, ông bị coi là kẻ ăn nhờ ở đậu, là “phần tử nước ngoài nguy hiểm” và bị từ chối cho nhập quốc tịch Pháp.