Sửa đổi Bộ luật Hình sự: Mạnh tay hơn với tội phạm chức vụ

“Bộ luật Hình sự (BLHS) dù mới được sửa đổi bổ sung một số điều năm 2009 nhưng đã tỏ ra lạc hậu, một số quy định không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội hiện nay cũng như yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm” - Thứ trưởng thường trực Bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên cho biết tại phiên họp đầu tiên của Ban soạn thảo BLHS.

“Bộ luật Hình sự (BLHS) dù mới được sửa đổi bổ sung một số điều năm 2009 nhưng đã tỏ ra lạc hậu, một số quy định không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội hiện nay cũng như yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm” - Thứ trưởng thường trực Bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên cho biết tại phiên họp đầu tiên của Ban soạn thảo BLHS.

BLHS Sửa đổi được xây dựng theo hướng quy định nghiêm  khắc hơn với tội phạm chức vụ.  Ảnh minh họa
BLHS Sửa đổi được xây dựng theo hướng quy định nghiêm khắc hơn với tội phạm chức vụ. Ảnh minh họa

Nhiều tội phạm mới chưa được “luật hóa”

Theo Thứ trưởng Liên, nhiều tội phạm mới phát sinh trong quá trình vận hành nền kinh tế theo cơ chế thị trường chưa được kịp thời bổ sung hoặc đã được bổ sung nhưng chưa toàn diện, đầy đủ, như các tội phạm phát sinh trong lĩnh vực bảo hiểm, thuế, tài chính, chứng khoán… Những hạn chế này gây trở ngại không nhỏ trong thúc đẩy phát triển kinh tế.

Dẫn chứng quy định của Hiến pháp 1992 “Nhà nước CHXHCN Việt Nam là nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”, Thứ trưởng Liên khẳng định tư tưởng xuyên suốt của xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN là đề cao quyền con người, quyền cơ bản của công dân. Đây cũng chính là một trong những định hướng lớn trong quá trình sửa đổi Hiến pháp lần này.

Tuy nhiên, trên thực tế, các quyền con người, quyền cơ bản của công dân vẫn chưa thực sự được tôn trọng và bảo vệ một cách đầy đủ, toàn diện. BLHS mới cần phải góp phần tạo ra một môi trường sống an lành cho dân, bảo vệ tốt hơn các giá trị của nhà nước pháp quyền XHCN.

Một vấn đề quan trọng khác về sự cần thiết sửa đổi BLHS đó chính là các văn kiện Đại hội Đảng XI, chiến lược cải cách tư pháp của Bộ Chính trị về đổi mới tư duy về chính sách hình sự. Trong đó “coi trọng việc hoàn thiện chính sách hình sự và thủ tục tố tụng tư pháp, đề cao hiệu quả phòng ngừa và tính hướng thiện trong việc xử lý người phạm tội. Giảm hình phạt tù, mở rộng áp dụng hình phạt tiền, hình phạt cải cạo không giam giữ…hạn chế áp dụng hình phạt tử hình…” (Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020).

Tội phạm về chức vụ sẽ bị “xử” nặng hơn

Lần đầu tiên, định hướng những nội dung cơ bản được đưa ra bàn thảo tại phiên họp của Ban soạn thảo. Theo Thứ trưởng Liên, có 7 định hướng lớn. Trong đó có việc nghiên cứu bổ sung chế định trách nhiệm hình sự của pháp nhân vào BLHS; nghiên cứu sửa đổi bổ sung các chính sách hình sự liên quan đến người chưa thành niên, đặc biệt là mở rộng phạm vi áp dụng các hình phạt không mang tính giam giữ đối với người chưa thành niên phạm tội; mở rộng khả năng tha tù trước thời hạn có điều kiện để sớm đưa các em trở về với cộng đồng cũng như khả năng xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành niên phạm tội, bảo vệ tốt hơn người chưa thành niên bị xâm hại.

Cũng như việc sửa đổi BLHS năm 2009, việc xây dựng BLHS lần này vẫn theo hướng hạn chế phạm vi áp dụng hình phạt tử hình; tiếp tục phi hình sự hóa đối với một số hành vi phạm tội không còn thực sự phù hợp trong điều kiện hiện nay. Đồng thời hình sự hóa một số hành vi vi phạm có tính nguy hiểm cao cho xã hội phát sinh trong các lĩnh vực của đời sống để đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình mới; khắc phục tình trạng hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự.

Đặc biệt, xây dựng BLHS sửa đổi sẽ theo hướng quy định chính sách xử nghiêm khắc hơn đối với các tội phạm về chức vụ.

Đề cao tính ổn định của BLHS, Phó Chánh án TANDTC Đặng Quang Phương nhấn mạnh: “Sửa đổi BLHS phải dự báo tương lai dài hơi, ít nhất 10-20 năm nữa”. Còn Phó Viện trưởng VKSNDTC Trần Công Phàn lại lưu ý: “BLHS hiện hành chưa đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm. Nhiều quy định bản thân các cơ quan tố tụng cũng lúng túng khi áp dụng. BLHS mới phải khắc phục tồn tại này”.

Cùng nhận định với ông Phàn, ông Nghiêm Vũ Khải, Thứ trưởng Bộ KH - CN cho rằng, tội phạm môi trường chưa xử lý được vì vướng những khái niệm hết sức cơ bản, ví dụ như “ô nhiễm nghiêm trọng”. “Cái gì BLHS chưa đề cập thì có thể áp dụng luật khác được không? Sửa đổi BLHS cần mở rộng nguồn của luật, lưu ý cơ chế liên thông để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với việc sửa đổi BLTTHS”, ông Khải đề xuất.

Theo dự kiến kế hoạch, để phục vụ cho sửa đổi BLHS, các địa phương sẽ tiến hành tổng kết vào quý III/2012, tổng kết toàn quốc vào cuối 2012, nhưng theo ông Kiều Đình Thụ, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ thì thời gian đó quá cập rập, có thể dẫn đến việc tổng kết không đảm bảo chất lượng.

Thứ trưởng Hoàng Thế Liên đã ghi nhận tất cả những đóng góp này để tiếp tục hoàn thiện, bàn thảo tại phiên họp lần sau.

“Tiếp tục nghiên cứu các điều khoản của BLHS có vướng mắc, bất cập trong thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm mà chưa có điều kiện sửa đổi, bổ sung để chuẩn bị phương án cho việc sửa đổi, bổ sung cơ bản, toàn diện BLHS”

(Trích Nghị quyết số 33 năm 2009 của Quốc hội về việc thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS)

Thu Hằng

Đọc thêm

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6
(PLVN) - Sáng 28/3, Sở Tư pháp - Cơ quan thường trực Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Bạc Liêu tổ chức Hội nghị trực tiếp và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu cấp huyện, cấp xã triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Ngoài điểm cầu chính, Hội nghị còn kết nối trực tuyến đến 7 điểm cầu cấp huyện và 64 điểm cầu cấp xã.

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.