Hội thảo “Hoàn thiện pháp luật về bảo đảm tính hiệu quả của các dự án đầu tư sử dụng vốn Nhà nước”, do Viện Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức hôm qua, cho thấy, có nhiều quy định pháp luật được ban hành nhưng vẫn thiếu rõ ràng, dẫn đến hiệu quả quản lý nguồn vốn Nhà nước chưa cao.
Thiếu ổn định, phức tạp
Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý Võ Đình Toàn chỉ ra một số hạn chế của hệ thống pháp luật quy định về dự án đầu tư sử dụng vốn nhà nước là có phạm vi điều chỉnh rộng, các quy phạm pháp luật (QPPL) được ban hành ở nhiều loại văn bản QPPL. Cụ thể, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, Luật Thực hành tiết kiệm chống lãng phí, Nghị định số 131/2006/NĐ-CP, Thông tư số 10/2011/TT-BTC… Mặt khác, nhiều văn bản QPPL không ổn định vì được sửa đổi, bổ sung nhiều lần như các văn bản quy định về Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước.
 |
| Đầu tư vốn cải tiến thiết bị, công nghệ mới là một đồi hỏi có tính bắt buộc đối với bất cư doanh nghiệp nào |
Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Đặng Văn Thanh: Để điều chỉnh việc chi tiêu của Chính phủ, mua sắm của Nhà nước cũng còn hàng loạt Luật, Pháp lệnh và Nghị định nhưng trên thực tế vẫn chưa rõ ràng “ai quản và quản ai” trong mua sắm của Nhà nước nếu như chính những người đứng đầu, những chủ tài khoản cố tình hoặc vô ý làm sai. Thậm chí kinh phí sử dụng sai chưa từng bị bắt hoặc thu hồi. “Có lẽ duy nhất có Bộ Khoa học và Công nghệ đã từng trả lại kinh phí nghiên cứu khoa học vì không có đề tài nghiên cứu hoặc đề tài nghiên cứu không đủ thủ tục giải ngân” – ông Thanh nói.
Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự Kinh tế (Bộ Tư pháp) Dương Đăng Huệ cho biết, hoạt động đầu tư sử dụng vốn Nhà nước chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản pháp luật khác nhau, song một mặt chưa đầy đủ, mặt khác chồng chéo và mâu thuẫn nên gây nhiều vướng mắc trong áp dụng, thi hành. Ông Huệ dẫn chứng, cùng là dự án đầu tư sử dụng vốn Nhà nước mà không có xây dựng công trình thì thực hiện theo Quy chế quản lý đầu tư và xây dựng ban hành theo các nghị định của Chính phủ, còn nếu là dự án đầu tư có xây dựng công trình lại theo Luật Xây dựng và các nghị định hướng dẫn thi hành. Trong khi thực tế có những dự án đầu tư có một phần xây dựng công trình, một phần không có xây dựng công trình (mua sắm trang thiết bị), dẫn tới việc chả biết áp dụng văn bản nào!
Không phải cứ tiết kiệm là hiệu quả
“Chủ trương tiết kiệm 10% kinh phí thường xuyên của các cơ quan, tổ chức là cần thiết nhưng quan trọng hơn là nâng cao chất lượng chi tiêu của Chính phủ mà trước hết là mua sắm của Chính phủ”, ông Đặng Văn Thanh nhấn mạnh. Một trong những cơ chế được ông Thanh kiến nghị là phải công khai và minh bạch tài chính Nhà nước, công khai các hoạt động chi tiêu, mua sắm của Chính phủ để nhân dân thực hiện quyền giám sát bởi đây là nội dung rất được nhân dân quan tâm.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh thì cho rằng, việc sử dụng vốn Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, theo pháp luật hiện hành, đối tượng đầu tư (nói cách khác là diện đầu tư) rất rộng, dàn trải. “Nên chăng, pháp luật cần quy định rõ ràng những lĩnh vực kinh tế nào thuộc diện Nhà nước phải đầu tư vốn. Massage, xông hơi cũng là kinh tế, có cần đến vốn đầu tư của Nhà nước để phát triển không?” – ông Doanh ví von.
Còn ông Võ Đình Toàn khẳng định, không nên xem thành tích khi giảm được một khoản chi, một lượng vốn đầu tư nếu nó là cần thiết bởi hiệu quả đầu tư và tiết kiệm trong đầu tư là hai phạm trì kinh tế không đồng nhất. Chẳng hạn như trong dự án giao thông, điểm nút của một con đường lẽ ra phải xây cầu vượt nhưng quay sang làm bùng binh thì về mặt tài chính sẽ giảm bớt được số chi song lại không hiệu quả. Ông Toàn đề xuất, quy định các định mức chi tiêu tài chính phù hợp với yêu cầu khách quan của dự án đầu tư sử dụng vốn Nhà nước cần tư duy theo hướng chống lãng phí mà không phải là cắt gọt các nội dung chi.
Hoàng Thư
