Tăng cường hiệu quả bộ máy giúp việc của Quốc hội

“Hiệu quả hoạt động của Quốc hội phụ thuộc vào kết quả hoạt động của bộ máy giúp việc quốc hội” là nhận định được đưa ra tại Hội thảo Tổ chức và hoạt động của bộ máy giúp việc của Quốc hội Việt Nam do Văn phòng Quốc hội tổ chức tại Vĩnh Phúc hôm qua (3/5).

Hiệu quả hoạt động của Quốc hội phụ thuộc vào kết quả hoạt động của bộ máy giúp việc Quốc hội

“Liều thuốc” giảm tác dụng do thiếu thông tin

Mặc dù đã có hệ thống hỗ trợ, cung cấp thông tin cho đại biểu quốc hội (ĐBQH) và ĐBQH có nhu cầu lớn được cung cấp thông tin để thực hiện các nhiệm vụ, nhưng ông Ngô Đức Mạnh (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của QH) nhận thấy: “Khi vào hội trường, ĐBQH lại bị tách khỏi hệ thống này và chỉ có thể lưu trữ thông tin trong “đầu”, khiến nhiều ĐB lúng túng khi cần đưa ra quyết định cho các vấn đề thảo luận trong kỳ họp hoặc có thể chỉ biểu quyết theo “cảm tính”.

Cũng vì không đủ điều kiện tiếp cận hệ thống giao tiếp online của VPQH, cộng với hiểu biết về pháp luật còn hạn chế (một phần do hệ thống pháp luật rối rắm) nên khi nhận được đơn khiếu nại của người dân ĐBQH chỉ biết chuyển đơn, mà hầu như không đưa ra được ý kiến riêng. “Kéo dài tình trạng này sẽ khiến ĐBQH - vốn được người dân có vướng mắc coi là “liều thuốc an thần” – sẽ không đạt được niềm tin cho người dân” – ĐB tỉnh Đồng Nai Dương Trung Quốc cảnh báo.

Với những nội dung của các kỳ họp QH, bản thân mỗi ĐB dù cố cũng không thể bao quát, đủ hiểu biết tường tận mà cần có bộ phận giúp việc, tham mưu. Hiện ĐBQH không chuyên trách là cán bộ đương nhiệm thì còn có thể tận dụng bộ máy hành chính của cơ quan cho việc này, nhưng các ĐB không chuyên trách là cán bộ đã nghỉ hưu, lại không sinh hoạt và làm việc tại địa phương thì hoàn toàn “bơ vơ”, thậm chí ĐB Quốc phải thuê nhà để làm nơi tiếp dân vì “qui định ĐBQH không được tiếp dân ở nhà”.

Nghịch lý giữa việc “ĐBQH là trung tâm của QH nhưng lại chưa có cơ chế giúp việc cá nhân ĐBQH” nếu không được giải quyết sớm sẽ khiến ĐBQH “mất điểm” đến mức “người dân không quan tâm đến QH nữa thì nguy”.

ĐBQH vừa quen việc đã hết nhiệm kỳ

Theo qui định, mỗi nhiệm kỳ chỉ có khoảng 1/4 ĐBQH được tái nhiệm nghĩa là sẽ có 3/4 ĐBQH là những “tân binh”. Dù được bồi dưỡng kỹ năng ĐBQH trước nhiệm kỳ song khó có thể phát huy trong 1 nhiệm kỳ QH vì “2 năm đầu làm quen, khi vào cuộc thì đã chuẩn bị kết thúc nhiệm kỳ”. Đó là một trong những nguyên nhân khiến tính chuyên nghiệp của ĐBQH “vô cùng thấp” và bộ máy giúp việc của QH bị hạn chế khi nhân sự các UB của QH cũng phải thay đổi theo các nhiệm kỳ QH.

Ông Văn Đức Sơn (Phó Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc) kiến nghị cần có bộ máy tham mưu chuyên nghiệp cho cơ quan dân cử ở địa phương (Đoàn ĐBQH tỉnh), có đội ngũ chuyên viên giúp việc cho các ĐBQH (trung bình 1 ĐB/người)…

Còn ở TƯ, bộ máy giúp việc phải thống nhất, có thể nghiên cứu mô hình ĐBQH được thuê các thư ký giúp việc (hành chính, luật pháp, thông tin và báo chí), áp dụng hình thức hợp đồng thuê ngoài đối với một số loại hình dịch vụ như một số bộ, ngành đã làm rất thành công để giảm tải cho VPQH và phát huy tính chuyên nghiệp như ý kiến của ông Nguyễn Sỹ Dũng (Phó Chủ nhiệm VPQH).

Bộ máy giúp việc của QH có ý nghĩa quan trọng đến hiệu quả của hoạt động của QH, nhất là trong việc tìm sự đồng thuận của hơn 500 ĐBQH về những vấn đề được thảo luận tại các kỳ họp QH. Từ đó, ĐB Dương Trung Quốc khẩn thiết yêu cầu phải xây dựng hệ thống bộ máy giúp việc của QH thống nhất trên toàn quốc cũng như mối liên hệ thống nhất giữa các ĐBQH và các đoàn ĐBQH để hỗ trợ ĐBQH thực hiện nhiệm vụ ĐB trên cả địa bàn không phải nơi ĐB là đại diện…

Đặc biệt, nếu bản thân ĐBQH chưa có động lực, ý thức thực hiện nhiệm vụ thì dù đổi mới bộ máy giúp việc của QH cũng chỉ là sự lãng phí. Do vậy, ông Lê Quốc Dung (nguyên Phó Chủ nhiệm UB Kinh tế ngân sách của QH) thấy cần có sự đổi mới “xuôi” từ chính việc thực hiện nhiệm vụ của các ĐBQH, đoàn ĐBQH để gây sức ép đổi mới lên chính bộ phận giúp việc…

Hương Giang