ĐB Nguyễn Phi Thường đưa ra thực trạng: Trong hơn 1 năm qua, con số sạp báo của Hà Nội và TP HCM đã giảm hơn một nửa. Và con số này đang có xu hướng tăng lên.
Khi tham gia đóng góp cho Dự thảo Luật báo chí sửa đổi, ông cho rằng Dự thảo đã “gần như không động đến mạng truyền thông xã hội”. Theo ĐB, đây là một điều rất nguy hiểm: “Có ý kiến cho rằng, chúng ta đang túm ông có tóc, còn ông trọc đầu thì chưa. Trong khi túm ông có tóc thì đơn giản rồi. Điều mà làm sao để quản lý ông trọc đầu – đó mới là bức xúc của xã hội.”
Theo ĐB Nguyễn Phi Thường, Luật Báo chí hiện nay không quản lý đối tượng này, nên chưa tạo được sự bình đẳng.
Phân tích từ thực tế, ông nói: “Thực tiễn cho thấy, khi có một vụ việc nào đấy, trong khi báo chí chính thống thì tuân thủ định hướng, thì truyền thông xã hội lại cày xới. Khi báo chí chính thống đưa tin thì bạn đọc đã không còn đủ kiên nhẫn đề chờ đọc, đã đủ thông tin. Lâu dần, báo chí chính thống không còn bạn đọc. Đó chính là điều khiến báo chí chính thống sa sút.”
Cũng nhìn nhận từ góc độ hoạt động của các trang thông tin tổng hợp, ĐN Nguyễn Phi Thường cho rằng các trang tin điện tử tổng hợp hiện nay đang vi phạm luật sở hữu trí tuệ - quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí – một cách trầm trọng. “Vi phạm bản quyền báo chí đang là vấn nạn nhưng luật lại thể hiện rất mờ nhạt. Đây là một vấn đề hết sức nhức nhối nhưng Luật báo chí lại đề cập không tương xứng”, ĐB này nhận định.
Theo ông Nguyễn Phi Thường, những quy định hiện nay trong các văn bản luật không đủ để bảo vệ quyền tác giả của các nhà báo chân chính. Các cơ quan báo chí chỉ dựa vào ý thức tự giác để bảo vệ tác quyền của mình.
“Với thực tế ngày xuất bản hàng trăm tin bài của báo điện tử, thời gian để tiền kiểm, hậu kiểm vấn đề này là hết sức khó khăn. Đó là lý do tại sao việc đạo bản quyền, vi phạm quyền tác giả tác phẩm báo chí lại thường xuyên, liên tục và không có hướng giải quyết. Các trang tin tổng hợp là những đơn vị vi phạm nhiều nhất. Nhiều cơ quan báo chí cũng chạy theo trào lưu này, nên hiện trở thành phổ biến”, ĐB nói.
“Có ý kiến cho rằng trang tin điện tử tổng hợp là những quái thai dị dạng. Điều kiện để được cấp phép là được sao chép lại 5 trang điện tử chính thống. Và không được làm nội dung, chỉ được dùng tin bài của những trang báo khác. Thực tế những trang tin này chỉ là những ký sinh trên cơ thể báo chí, gặt hái những gì ngon ngọt nhất cho mình, trong khi đó không phải mất mồ hôi, công sức", ĐB phân tích thêm.
Cũng theo ĐB, thì tình trạng này dẫn đến cảnh người làm thật thì ăn giả, kẻ làm giả thì ăn thật. Việc cóp nhặt ở những trang tin này vô cùng siêu tốc, thế mới có chuyện sáng đăng, trưa rút.
Từ những bất cập trên, theo ông, Luật cần xóa bỏ ngay những trang tin điện tử tổng hợp. Chỉ các cơ quan báo chí mới được đưa những thông tin mang tính chất báo chí. Có như vậy, mới tạo ra môi trường lành mạnh để những cơ quan báo chí yên tâm phát triển.
ĐB Trương Trọng Nghĩa cũng lo lắng với những quy định hiện nay, luật chỉ quản lý các cơ quan báo chí chính thống. Trong khi đó, những trang tin điện tử tổng hợp, mạng truyền thông xã hội lại chưa có hình thức để quản lý.
ĐB Trương Trọng Nghĩa đề nghị cần nghiên cứu rất kỹ, đặc biệt lưu ý xã hội đặc trưng các tầng lớp để quản lý, nếu quá chặt chẽ có khi lại phản tác dụng. Nếu không lưu ý điều này, dễ khiến người người dân tin vào báo nước ngoài, tin vào những thông tin “lề trái” mà bỏ qua báo chí nhà nước, báo chí chính thống.
Cũng thể hiện sự bức xúc về các trang tin điện tử tổng hợp ĐB Nguyễn Thanh Hải (Hòa Bình) cho rằng thủ tục thành lập trang tin điện tử hiện này quá đơn giản, trong khi hình thức lại không khác gì báo điện tử. Nhiều trang hoạt động sai, vi phạm bản quyền tác giả, gây bức xúc. 1 tháng mà có hàng chục trang bị xử phạt. Theo bà, bởi các trang này không được coi là báo chí, nên hoạt động không theo luật báo chí . Tổng hợp tin bài theo hướng giật cân câu khánh, hướng thông tin đến những chuyện tiêu cực.
Từ những phân tích của mình. ĐB Nguyễn Thanh Hải đề nghị luật báo chí phải làm sao để tạo điều kiện cho báo chí chính thống phát triển, và đưa loại hình trang tin vào quản lý theo quy củ.
