Theo Bộ NN&PTNT, xâm nhập mặn ở ĐBSCL đang có xu thế giảm dần, tạo điều kiện cho nông dân gieo cấy lúa nhưng vùng này vẫn còn khoảng 1 triệu người thiếu nước.
Thời tiết còn bất thường
Lãnh đạo Bộ NN&PTNT cho biết, năm 2016 xâm nhập mặn xuất hiện sớm ở miền Tây với cường độ cao nhất trong lịch sử quan trắc, đe dọa nghiêm trọng đến sản xuất và dân sinh. Từ khi mặn xâm nhập ở miền Tây đến nay, khu vực này có 208.800 ha lúa bị thiệt hại. Trong đó, thiệt hại dưới 30% khoảng 19.300ha, từ 30 - 70% chiếm 71.100ha và trên 70% lên đến 118.400ha.
Thiên tai cũng khiến 9.400ha cây ăn quả bị hư hại. Đến nay có khoảng 225.800 hộ thiếu nước sinh hoạt và nếu bình quân mỗi hộ có 4 người thì miền Tây có đến gần 1 triệu người thiếu nước. Những nơi khó khăn về nước sinh hoạt được Bộ NN&PTNT xác định là: Bến Tre, Sóc Trăng, Kiên Giang, Trà Vinh… Nhiều trường học, trạm xá, khách sạn, cơ sở sản xuất trong vùng cũng bị thiếu nước ngọt.
Hiện, tình hình xâm nhập mặn đang có xu hướng giảm dần, tạo điều kiện cho người dân lấy nước phục vụ gieo cấy vụ lúa hè - thu. Tuy nhiên, thời tiết vẫn còn diễn biến bất thường, cần tiếp tục triển khai các biện pháp phòng, chống hạn hán và xâm nhập mặn.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng mới chủ trì Hội nghị giao ban công tác ứng phó hạn hán và xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), tổ chức ở Sóc Trăng hôm qua (28/4).
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lâm Văn Bi cho biết, nắng hạn với xâm nhập mặn không chỉ gây thiệt hại lúa, tôm mà còn khiến đất bị sạt lở, sụt lún rất nghiêm trọng. Hàng trăm công trình giao thông, thủy lợi, nhà ở của người dân Cà Mau bị sụt lở... Trong lúc hội nghị đang diễn ra, đám cháy rừng tràm U Minh Hạ mới vừa được khống chế, việc chữa cháy rất khó khăn vì thiếu nước.
Quy hoạch hệ thống thủy lợi, cơ cấu lại mùa vụ
Chia sẻ tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Thể - Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng - đặt ra vấn đề quản lý trên 1,5 triệu cây nước ngầm ở miền Tây như thế nào cho an toàn. Hiện tượng sạt lở, lún sụp có phải nguyên nhân từ khai thác nước ngầm và liệu sau này có còn đất sản xuất hay không?. “Một vùng đất được mệnh danh là vựa lúa, vựa tôm mà người dân di cư đi nơi khác sinh sống là bất thường", ông Thể nói.
Với tư cách là người dân miền Tây, ông Thể đề xuất Chính phủ quy hoạch vùng ĐBSCL trên cơ sở khoa học để chuyển đổi cây trồng, vật nuôi thích ứng với biến đổi khí hậu, hạn mặn gay gắt. “Có nên giữ ngọt khi không giữ được, bắt nông dân trồng lúa hay chuyển sang nuôi trồng thủy sản phù hợp với xâm nhập mặn, nước biển dâng?", ông Thể đặt câu hỏi để hội nghị bàn biện pháp.
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu Dương Thành Trung, địa phương này là đầu nguồn mặn, cuối nguồn ngọt. Việc xây dựng âu thuyền Ninh Qưới ở huyện Hồng Dân mới giải quyết được thủy lợi cho cây lúa và môi trường nuôi tôm. “Trước tình hình xâm nhập mặn sâu, chúng tôi không giữ diện tích hai vụ lúa không ăn chắc mà chuyển một vụ lúa, một vụ tôm", ông Trung chia sẻ.
Tiếp tục ứng phó với nắng hạn và xâm nhập mặn, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ động cập nhật thông tin để người dân chủ động khai thác, tích trữ nước ngọt để đảm bảo đủ sinh hoạt và sản xuất.
Bộ này cũng cần bổ sung kịch bản biến đổi khí hậu và phổ biến cho người dân biết để thích ứng. Đối với Bộ NN&PTNT, Phó Thủ tướng yêu cầu cơ cấu lại mùa vụ hợp lý, triển khai có hiệu quả giải pháp ứng phó với hạn, mặn, nhất là giải pháp bảo vệ rừng. Tiếp theo là chủ trì với các cơ quan rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch hệ thống thủy lợi vùng ĐBSCL. Việc giữ nước ngọt, xây dựng toàn vùng, liên kết vùng trên cơ sở khoa học, có tầm nhìn xa.
Phó Thủ tướng cũng đề nghị chính quyền các tỉnh trong khu vực xuất ngân sách dự phòng, chống thiên tai để hỗ trợ cho người dân, dứt khoát không để người dân thiếu đói, khát nước do hạn mặn. Bên cạnh đó, hệ thống chính trị các tỉnh này phải vào cuộc để khắc phục thiên tai hạn hán, xâm nhập mặn nhằm góp phần ổn định đời sống nhân dân, phát triển sản xuất.
Trước đó, ngày 27/4, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng và đoàn công tác đã có chuyến khảo sát thực tế tại vùng hạn, mặn gay gắt nhất tại Bạc Liêu.
