Giải cứu nông sản: “Cần có chính sách… lạnh lùng”

Giải cứu nông sản: “Cần có chính sách… lạnh lùng”
(PLO) - Không thể đưa ra các mệnh lệnh để cấm đoán chuyện giải cứu nông sản nhưng có thể chấp nhận chuyện người nông dân phải trả giá để buộc họ nhận ra và tuân thủ cuộc chơi là giải pháp mà chuyên gia xã hội học Trịnh Hòa Bình đã đề cập đến trong cuộc trao đổi với Báo PLVN. 

Theo ông, các chiến dịch giải cứu nông sản có thể mang lại những hệ lụy gì?

- Giải cứu nông sản là câu chuyện dài kỳ với đầy đủ những ý nghĩa và hệ lụy của nó. Trước tiên những chiến dịch này có thể giúp cho người nông dân không bị thất bát, thiệt hại sâu về thu nhập và như vậy, nó thực hiện được giải pháp về mặt an sinh xã hội. 

Nhưng tôi cho rằng tác động lớn nhất của nó chỉ ở tính chất ngắn hạn như vậy thôi. Đây không thể là hình thức thực hiện dài hạn và có thể đưa vào cơ cấu hóa trong thành phần tiêu dùng. Vì nếu như nền nông nghiệp sản xuất của một quốc gia mà chỉ trông vào những giải pháp tình thế thì quanh năm sẽ chỉ là ăn đong. Và chắc chắn giải cứu sẽ là hình thức ru ngủ người nông dân vì họ tin rằng những giải pháp có tính chất thần kỳ như vậy luôn xuất hiện khi họ cần. 

Giải cứu có thể giúp ích về cục bộ nhưng hầu như giá trị lớn lại chỉ như một trào lưu có ý nghĩa làm đẹp cho cộng đồng xã hội thôi. Phải nói rõ ràng với nhau rằng, chính những chiến dịch giải cứu thường xuyên đã dung dưỡng cho tính phản kế hoạch, vô tình kích hoạt mạnh mẽ sự vô kế hoạch của người sản xuất. Những phong trào này gián tiếp đe dọa chiến lược, kế hoạch tổ chức lại sản xuất trên quy mô lớn, ở bình diện quốc gia.

Vậy theo ông có nên chấm dứt các chiến dịch giải cứu bằng một mệnh lệnh nào đó?

- Nếu cần tới một mệnh lệnh thì có thể vi phạm đến các vấn đề hết sức nhạy cảm của xã hội. Tất nhiên, với con mắt tỉnh táo và lạnh lùng thì việc đó là cần thiết nhưng thay vì mệnh lệnh được ban ra từ một cơ quan nhà nước thì những việc này nên bắt đầu từ các các tổ chức đoàn thể. 

Các tổ chức này phải ý thức được những hệ lụy của giải cứu mà khuyến cáo các thành viên trong tổ chức của mình, phải biết điều tiết, không thể lúc nào cũng sẵn sàng lao vào chiến dịch mang tính chất phong trào, làm đẹp cho xã hội ấy mà không tính đến những hậu quả có thể đến sau đó. Điều quan trọng mà tất cả chúng ta cùng phải hướng đến là tính căn cơ, là kế hoạch sản xuất của một quốc gia, là mối liên kết giữa các nhà, để phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

Nhưng thưa ông, đã có những câu chuyện rất… đắng liên quan đến mỗi liên kết mà ông vừa đề cập, như chuyện người nông dân “xù” hợp đồng khi được giá… 

- Đó là câu chuyện muôn đời, người nông dân từ xưa đến nay vẫn chỉ thấy mối lợi trước mắt và chỉ nhìn thấy lợi ích của bản thân mình. Do đó, ở đây cần tới vai trò điều tiết của xã hội nhưng không thể chỉ ngồi và hy vọng người nông dân sẽ tự nhận thức được ra việc họ cứ phá bỏ các mối liên kết, hậu quả sẽ lớn như thế nào.

Phải có những tác động mạnh mẽ bằng hệ thống chính sách, không phải bằng những chủ trương giải cứu mà phải bằng các chính sách cụ thể thông qua các mối liên kết để tác động trực tiếp tới người nông dân. Phải tăng cường ý thức luật pháp và chấp nhận cuộc chơi về phía người nông dân thay vì để họ phát triển một cách hồn nhiên theo kiểu lợi mình (hại người). 

Bởi chắc chắn, nếu DN cứ bị “xù” như thế, họ sẽ phá sản và sẽ phá vỡ mối liên kết cần có cho nền sản xuất của một quốc gia, mất đi cơ hội cộng tác lâu dài. Ngoài ra, phải có chiến lược dài hơi, phải thực thi được mối liên kết chặt chẽ với nhà nông, nâng cao được nhận thức của người nông dân về quyền và trách nhiệm của họ trong cuộc chơi thì mới đi xa được.

Nhưng để ràng buộc người nông dân vào cuộc chơi rất khó. Theo ông, phải có những giải pháp gì buộc người nông dân phải tuân thủ luật chơi?

- Rõ ràng phải có điều tiết, từ luật pháp và kinh tế vĩ mô, phải có hệ thống chính sách hợp lý, đôi khi phải lạnh lùng, thậm chí nhiều lúc phải hy sinh cục bộ.  Ví dụ như phải đặt thẳng vấn đề có nên giải cứu hay không. Và đôi lúc cần phải để người nông dân trả giá để họ hiểu và chấp nhận những điều khoản mà họ đã ký kết. 

Tại sao tôi lại nói phải để người nông dân trả giá? Bởi vì bạn cứ nghĩ xem, họ cứ sản xuất, được giá thì bán ra ngoài, lâu dần DN sẽ chán nản, phá sản, người nông dân đơn độc trong cuộc chơi thì chắc chắn lại cần đến giải cứu. Vẫn cứ giải cứu thì người nông dân vẫn thấy mình còn điểm tựa, sẽ lại tiếp tục vòng luẩn quẩn ấy. Do đó, phải để người nông dân nếm quả đắng thì họ mới hiểu ra và chấp nhận tuân theo những khế ước mà họ đã ký kết. 

Ngoài ra còn một lực lượng nữa mà chúng ta vẫn chưa huy động vào cuộc chơi này, đó chính là chính quyền địa phương. Sức mạnh răn đe của “ông chính quyền” này rất lớn như có thể phạt, có thể cấm đoán… Tất nhiên chúng ta không “xúi” chính quyền xác nhận hay không xác nhận vào lý lịch như vài trường hợp đã xảy ra nhưng rõ ràng, sức mạnh từ chính quyền trong việc giám sát nông dân thuân thủ luật chơi là rất lớn. 

Xin cảm ơn ông!

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…