Hôm qua (16/9), lịch sử Campuchia đã lật sang một chương mới với việc Tòa án quốc tế ở Phnom Penh ra phán quyết buộc 4 cựu thủ lĩnh chính quyền Khmer Đỏ (1975-1979) tội diệt chủng, tội ác chống nhân loại và tội ác chiến tranh. Dự kiến, phiên tòa sẽ diễn ra vào năm tới.
Tòa án xét xử tội ác Khmer Đỏ (ECCC) tại Campuchia đã chính thức ra phán quyết buộc 4 cựu thủ lĩnh Khmer Đỏ là Nuon Chea, Ieng Sary, Ieng Thirith và Khieu Samphan các tội diệt chủng, tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người.
 |
| 4 cựu thủ lĩnh Khmer Đỏ chính thức bị buộc tội hôm 16/9. |
Thẩm phán You Bunleng cho biết, ECCC đã quyết định đưa bốn bị cáo này ra xét xử và đưa ra danh sách những cáo buộc đối với các nhân vật chóp bu của chế độ Khmer Đỏ, trong đó có tội danh tra tấn, giết người và cưỡng hiếp.
Ngày khai mạc phiên tòa xét xử 4 cựu thủ lĩnh Khmer Đỏ chưa được cho biết rõ, nhưng phiên tòa dự kiến vào năm 2011 sẽ phải kéo dài trong nhiều tháng.
Tại phiên tòa xét xử này, Nuon Chea – nhà tư tưởng và cũng là “nhân vật số hai” của chính quyền Pol Pot - và Ieng Sary – Bộ trưởng Ngoại giao và là “nhân vật số ba” của chính quyền này - sẽ phải trả lời về tội ác của họ dưới chế độ diệt chủng và trách nhiệm về cái chết của khoảng 2 triệu người dân vô tội.
Khieu Samphan, Chủ tịch đảng “Kampuchea Dân chủ” và Ieng Thirith – Bộ trưởng Các vấn đề xã hội của chính quyền Pon Pot cũng sẽ phải ra hầu tòa.
Tại một cuộc họp báo, thẩm phán You Bunleng cho biết, tòa án đã quyết định “đưa 4 bị cáo ra trước vành móng ngựa”. Tất cả những người này hiện đang bị giam giữ tại một nhà tù sát với tòa án từ năm 2007 và vẫn phủ nhận sự liên quan của họ tới nạn đói, lao động khổ sai, tra tấn và các vụ thảm sát giết hại dân chúng Campuchia.
Tuy nhiên, theo tài liệu cuả một nhà báo Campuchia tựa đề “Kẻ thù của Nhân dân”, Nuon Chea thừa nhận, chính quyền Pol Pot đã sát hại những người mà chúng cho là “phản bội” không thể “cải tạo” được và cũng như không thể “uốn nắn” được. Nhà tư tưởng của chính quyền Pol Pot giải thích trong cuốn phim tài liệu: “Những người này đã bị coi là tội phạm (…). Họ bị giết và trừ khử. Nếu chúng tôi để họ sống, thì đường lối của đảng lại phải được thỏa hiệp. Họ là kẻ thù của nhân dân”. Nhưng Nuon Chea chưa bao giờ khai như vậy trước các thẩm phán.
Từ năm 1975 đến 1979, đã có tới 1/4 dân số Campuchia mất tích dưới chế độ diệt chủng Pol Pot.
Theo Liên Hợp Quốc (LHQ), nếu từ diệt chủng thường được sử dụng để gợi nhắc đến thời kỳ này, thì những cuộc tàn sát chống người Khmer không đồng nghĩa với một cuộc diệt chủng vốn nói tới các tội phạm “có ý đồ hủy diệt, toàn bộ hay một phần, một nhóm quốc gia, dân tộc, chủng tộc hay tôn giáo”.
Như vậy, tội “tàn sát” chỉ liên quan tới cuộc tàn sát người Việt Nam và dân tộc thiểu số người Chăm theo đạo Hồi.
Theo các nhà sử học, Khmer Đỏ đã có ý định tiêu diệt dân tộc Chăm, vốn định cư chủ yếu ở các tỉnh miền Trung đất nước Campuchia. Đã có khoảng từ 100.000 đến 400.000 người Chăm bị Pol Pot sát hại. Tuy nhiên, cho tới nay, chưa có thống kê về số người Việt là nạn nhân của các vụ tàn sát này.
Phiên tòa xét xử 4 nhân vật nói trên chỉ là phiên tòa thứ hai do tòa án đặc biệt (một cơ chế “lai tạo” giữa luật Campuchia và luật quốc tế) tổ chức. Tòa án này đã vấp phải nhiều cuộc tranh cãi và nghi vấn về sự can dự chính trị cũng như tham nhũng.
Thẩm phán điều tra Marcel Lemonde hôm 16/9 nói tới tính phức tạp của hồ sơ về 4 cựu thủ lĩnh Khmer Đỏ này để giải thích cho sự chậm trễ của quá trình tố tụng. Tuy nhiên, một số bị cáo có sức khỏe yếu và các nhà quan sát lo ngại rằng họ sẽ chết trước khi phải ra hầu tòa.
Hồi tháng 7 vừa qua, Kaing Guek Eav (tức “Duch”), cựu giám đốc nhà tù Tuol Sleng tại Phnom Penh - nơi khoảng 15.000 người đã phải chịu những trận tra tấn dã man trước khi hành quyết - đã bị kết án 30 năm tù giam vì bị buộc là tội phạm chiến tranh và tội phạm chống nhân loại.
Hiện 5 nhân vật khác cũng đang bị điều tra.
