Theo Reuters, việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt với Iran được Mỹ thực hiện theo quyết định từ bỏ thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 giữa Iran và các cường quốc thế giới được Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra hôm 8/5. Thỏa thuận có tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) này đã dỡ bỏ nhiều lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ và các lệnh trừng phạt khác với Iran để đổi lấy cam kết của Tehran trong việc cắt giảm chương trình hạt nhân của nước này.
Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Trump đã chỉ trích thỏa thuận không ngăn được Iran có những hoạt động mà Mỹ không thích. Cùng với việc từ bỏ thỏa thuận, Mỹ đã áp đặt 2 vòng trừng phạt với Iran. Trong đó, vòng trừng phạt đầu tiên diễn ra cách đây 2 tháng nhằm vào các lĩnh vực như chế tạo ôtô, buôn bán vàng và những kim loại quý hiếm khác. Vòng trừng phạt mới lần này nhằm vào lĩnh vực năng lượng và các giao dịch liên quan dầu mỏ cũng như các giao dịch của Ngân hàng Trung ương Iran.
Theo các nhà quan sát, việc tái áp đặt các biện pháp trừng phạt với Iran là một phần trong các nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm giảm chương trình tên lửa và hạt nhân của Tehran đồng thời giảm ảnh hưởng của Iran tại Trung Đông, đặc biệt là với các chính sách của Syria, Yemen và Lebanon. Với việc từ bỏ thỏa thuận và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt từng dỡ bỏ với Iran, đồng thời áp đặt thêm các trừng phạt mới, Mỹ đang gia tăng áp lực buộc Iran phải thay đổi các hành vi và đồng ý với một thỏa thuận mới.
Sau động thái của Mỹ, trong bài phát biểu trước các quan chức Chính phủ được phát sóng truyền hình, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho rằng Iran đang trong tình trạng chiến tranh kinh tế đồng thời tuyên bố Iran sẽ đứng lên chống lại Mỹ. So sánh tình hình hiện nay với cuộc chiến tranh giữa Iran và Iraq vào những năm 80 của thế kỷ trước, ông Rohani tuyên bố Iran sẽ nỗ lực giành chiến thắng.
Cùng ngày, Đại sứ Iran tại Liên Hợp quốc (LHQ) Gholamali Khoshroo đã gửi thư tới Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đề nghị LHQ yêu cầu Mỹ chịu trách nhiệm về quyết định tái áp đặt trừng phạt nhằm bóp nghẹt ngành dầu mỏ và vận tải của nước này. Đại sứ Khoshroo cho rằng các động thái của Mỹ là “bất hợp pháp” và vi phạm nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ. Đại sứ này cũng cho rằng cộng đồng quốc tế cần phải có phản ứng với hành động của Mỹ, buộc nước này phải chịu trách nhiệm về các hành động của mình nhằm duy trì tính thượng tôn pháp luật, bảo vệ chủ nghĩa đa phương.
Đặc phái viên Mỹ về Iran Brian Hook ước tính Iran đã mất khoảng 2 tỷ USD doanh thu từ dầu mỏ kể từ khi ông Trump tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân. Theo các chuyên gia, với lệnh trừng phạt mới, ngành năng lượng và ngân hàng của Iran sẽ bị thiệt hại nghiêm trọng, dù Iran tạm thời vẫn được xuất khẩu dầu cho một số nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ, Italia, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng về lâu dài việc này sẽ không thay đổi nhiều hành động của Iran. Các cường quốc châu Âu cũng khẳng định tiếp tục ủng hộ thỏa thuận hạt nhân với Iran và phản đối việc Mỹ áp đặt trở lại các lệnh trừng phạt với Tehran.
Tuy nhiên, trong một diễn biến liên quan, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad đã kêu gọi Washington thay đổi cách tiếp cận về JCPOA. Kênh truyền hình Press TV dẫn lời ông Zarif cho biết Iran sẽ cân nhắc các cuộc đàm phán mới nếu có những cơ sở cho một cuộc đối thoại hiệu quả về thỏa thuận hạt nhân với điều kiện sự tôn trọng và tin tưởng lẫn nhau để bắt đầu các cuộc đối thoại.
