Rón rén để đôi dép lê phía bên ngoài, người đàn bà kéo thằng bé bước vào phòng xử án. Một tay bà xách bịch nước ngọt vừa mới mua, bà nhờ một đồng chí cảnh sát bảo vệ phiên toà đưa cho bị cáo. Tao nhận bịch nước ngọt rồi nhìn về phía hai bà cháu, hỏi vọng lại “Bà đã lo bồi thường cho người ta chưa?”. Vẻ mặt buồn rầu bà đáp lại “Chưa mượn được tiền nên chưa khắc phục được”. Tao thốt lên một tiếng: “Trời!”. Không hỏi mẹ cũng chẳng hỏi gì thằng con trai thêm một câu nào nữa, Tao quay mặt lên với khuôn mặt đầy thất vọng. Thằng bé cũng nhìn Tao như nhìn một người xa lạ. Có lẽ thời gian Tao ở bên nó, chăm sóc nó quá ít kể từ khi nó chào đời nên thằng bé cũng chẳng có ấn tượng gì nhiều về người cha của nó.
2. Vừa ngồi xuống ghế người đàn bà đã hỏi những người xung quanh “có phải là người bị hại không”. Rồi bà tự kể về hoàn cảnh đáng thương hiện tại của thằng con trai bà với hi vọng qua nỗi lòng của một người mẹ sẽ mong nhận được sự cảm thông, tha thứ của những người bị hại. Bà kể, lần trước (năm 2008) khi thằng Tao nó bị bắt đi tù về tội Trộm cắp tài sản thì vợ của nó đã bỏ nó đi theo người khác, bỏ mặc thằng con trai mới hai tuổi cho vợ chồng bà nuôi dưỡng. Mà vợ chồng bà cũng có khấm khá gì, nhà đông người chỉ làm nông nhưng lại có ít ruộng (ông bà có cả thảy 5 người con) nên làm không đủ ăn.
Ông bà thì thường xuyên đau yếu nhưng tình máu mủ ruột già, thương con xót cháu nên ông bà cũng gắng gượng nuôi cháu thay con với hi vọng 2 năm sẽ nhanh tróng trôi qua. Khi ra tù thằng con trai bà sẽ biết nghĩ và thương con, thương cha mẹ mà chí thú làm ăn để làm lại cuộc đời. Nhưng Tao đã làm cả gia đình bà thất vọng. Trở về địa phương chưa được nửa năm Tao lại tiếp tục phạm tội. Lần này không chỉ một tội mà phạm đến tận hai tội. Có lẽ đó là lí do vì sao hôm nay đến tham dự phiên Toà bà dẫn theo thằng bé cho nó được gặp mặt cha vì không biết đến khi nào cha con nó mới có cơ hội được gặp lại nhau.
3. Ở băng ghế trên cùng dành cho bị cáo, mặc dù hai tay vẫn bị còng nhưng Tao liên tục quay xuống phía dưới. Không phải để nhìn người mẹ tần tảo hay đứa con thơ mà muốn ngụy biện cho hành vi phạm tội của mình với những người bị hại. Tao luôn miệng, liến thoắng hỏi những từng người bị hại tên gì, ở đâu rồi bắt đầu tự “bào chữa” cho mình. Tao cho rằng mình phạm tội là do xỉn quá không biết gì nữa nhưng chính khuôn mặt của Tao lại đang tố cáo Tao nói không đúng sự thật. Một bị hại với dáng vẻ mệt mỏi pha lẫn sự tức giận lên tiếng trách móc “Chỉ vì tin cậu mà tôi phải bỏ biết bao thời gian, công sức để giải quyết vụ án này”. “Tại bữa đó con xỉn quá không biết gì hết…”, Tao lại cất lên điệp khúc đó.
4. Tiếng chuông vang lên, Hội đồng xét xử bước vào phòng xử án. Trong phần xét hỏi, Tao thừa nhận hành vi phạm tội của mình như Cáo trạng của Viện kiểm sát đã truy tố. Đó là việc bị cáo đã lợi dụng sự quen biết với chị Trang (ngụ xã Vị Trung, Vị Thuỷ) để lừa đảo chiếm đoạt của hai người bị hại 4…. thùng bia (2 thùng bia Zorok, 2 thùng bia BGI) có tổng giá trị là 680.000 đồng thông qua hình thức mua bia về nhậu tại nhà chị Trang trong hai ngày 28 và 29/7/2010.
Ngoài ra, sáng ngày 29/7/2010 ngay tại nhà chị Trang, tranh thủ lúc chị Trang đi mua mồi về nhậu, Tao trộm luôn chiếc điện thoại di động hiệu Mobell, trị giá 780.000 đồng của dì chị Trang rồi "đánh bài chuồn".
Trong lúc ngồi chờ đón xe trốn đi thành phố Hồ Chí Minh tại một quán nước, Tao lại nảy sinh ý định “làm một mẻ cuối” nên rủ chị Th, là nhân viên phục vụ của quán đi hát Kraoke thì được chị Th đồng ý. Tao kêu một người chạy xe Honda ôm chở Tao và Th tới quán Kraoke, rồi bảo người chạy xe ôm đứng chờ ở cổng rồi cùng chị Th vào phòng hát.
Hát xong một bài, Tao kêu chị Th cho mượn chiếc ĐTDĐ Motorola (trị giá 50.000 đồng) để gọi cho bạn rủ tới hát cho vui. Chị Th tin lời nên đưa chiếc điện thoại cho Tao, Tao làm bộ trong phòng nhạc ồn ào nên ra ngoài gọi điện thoại. Bỏ lại chị Th hát một mình trong phòng. Đi ra cổng Tao kêu người chạy xe ôm chở thẳng về bến xe để đi TP. Hồ Chí Minh nhưng đã bị Công an bắt giữ do nhận được tố giác từ những người bị hại.
Tuy nhiên, khi được hỏi về nguyên nhân, động cơ, mục đích phạm tội của mình thì Tao lại quanh co, chối đẩy và đổ thừa là do “Bị cáo xỉn quá không biết gì hết” và bị cáo phạm tội không có chủ ý từ trước. Nhưng khi vị công tố viên hỏi “tại sao bị cáo xỉn mà biết đường đi lấy bia mang đi bán lấy tiền” và “nếu bị cáo không có ý định từ trước thì tại sao đi hát Karaoke mà lại phải kêu người chạy xe ôm đứng đợi chở bị cáo về?” thì Tao hoàn toàn im lặng không giải thích được.
Vị công tố viên tiếp tục thẩm vấn: “Tại sao trong nhà tạm giữ bị cáo lại quậy phá, đánh nhau với bạn tù rồi còn nuốt chiếc muỗng dùng để ăn cơm đến nỗi phải đi Bệnh viện?”. Tao giải thích là do “Nhớ con quá”. Công tố viên lập tức bác bỏ “Không có ai nhớ con mà đi đánh nhau hay nuốt muỗng vào bụng cả, chẳng qua do bản tính hung hăng, càn quấy của bị cáo mà thôi”. Đồng tình, Chủ toạ phiên toà đã phân tích và yêu cầu bị cáo thành khẩn khai báo để được hưởng sự khoan hồng của pháp luật.
Chủ toạ hỏi mẹ bị cáo có đồng ý bồi thường thay con theo yêu cầu của những người bị hại? Bà hứa sẽ bồi thường và xin Toà giảm nhẹ hình phạt cho thằng con có lớn mà không có khôn.
5. Sau khi nghị án, Toà nhận định: Mặc dù tài sản mỗi lần bị cáo trộm cắp hoặc lừa đảo đều chưa đủ định lượng cấu thành tội Trộm cắp tài sản hoặc Lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhưng do bị cáo đã có 2 tiền án đều về tội trộm cắp tài sản (với tổng hình phạt là 2 năm tù), chưa được xóa án tích nay lại tái phạm do đó đã đủ yếu tố cấu thành các tội phạm trên. Trong một thời gian ngắn lại thực hiện hành vi phạm tội nhiều lần chứng tỏ bản chất lười lao động của bị cáo. Hành vi của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, đã xâm phạm đến tài sản hợp pháp của người khác được pháp luật bảo vệ, gây mất trật tự trị an tại địa phương.
Mặt khác, tại cơ quan điều tra cũng như tại phiên toà sơ thẩm hôm nay, bị cáo chưa thực sự ăn năn hối cải, vi phạm nội quy của nhà tạm giữ nhiều lần nên nhà tạm giữ có công văn yêu cầu xử nghiêm bị cáo. Do đó, cần phải có hình phạt thật nghiêm để giáo dục, cải tạo bị cáo trở thành một công dân tốt, sống có ích cho bản thân, gia đình và xã hội, đồng thời góp phần răn đe, phòng ngừa chung cho xã hội… Cuối cùng, HĐXX đã tuyên phạt bị cáo Nguyễn Văn Tao 24 tháng tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và 30 tháng tù về tội “Trộm cắp tài sản” theo Khoản 1 Điều 138 và Khoản 1 Điều 139 BLHS. Tổng hợp hình phạt chung là 54 tháng tù giam.
Vị Chủ toạ vừa đọc xong mức án, hai hàng nước mắt đã chảy dài trên khuôn mặt rạm nắng, nhăn nheo gợi nên nhiều nỗi ưu tư, phiền muôn của người đàn bà có đứa con nhiều tội lỗi. Nhìn người đàn bà ấy già hơn cái tuổi 48 rất nhiều.
Kết thúc phiên toà lau vội dòng nước mắt, bà lại lật đật đi mua cho con thêm một bịch nước ngọt trước khi Tao bị dẫn giải lên xe chở can phạm về lại nhà tạm giam. Như bao người phụ nữ khác, với tình thương bao la của một người mẹ bà lo sợ Tao sẽ thiếu thốn trong trốn lao tù! Đáp lại tình thương của người mẹ và ánh mắt thơ dại của thằng con trai, vẫn khuôn mặt bình thản Tao lên xe mà không nói với mẹ và con thơ một lời nào. Người đàn bà nhìn theo chiếc xe đến khi khuất bóng hoàn toàn bà mới lầm lũi dẫn thằng cháu nội chậm chạp dời khỏi sân Toà.
