“Giam” lương và đất của dân
Năm 2011, người dân tại xã Viên Thanh, huyện Yên Thành (Nghệ An) vui mừng vì một Dự án trồng chuối xuất khẩu đầu tư lên đến 3 triệu USD. Dự án do một doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư nên nhân dân rất yên tâm vì cho rằng người nước ngoài đã tính toán kỹ và đầu tư thì “chắc ăn”.
Để dự án sớm được triển khai đi vào hoạt động, tỉnh Nghệ An đã “rải thảm” bằng việc đầu tư hành chục tỷ đồng để xây dựng cơ sở vật chất, đường giao thông thuận tiện cho việc đi lại để triển khai với quy mô dự kiến là 100.000 tấn chuối xuất khẩu mỗi năm.
Sau khi khảo sát, Công ty TNHH Globe Farm Hàn Quốc đã làm thủ tục thuê 45ha đất nông nghiệp của người dân xã Viên Thành từ năm 2012, với mức giá mỗi ha đất 600 USD/năm, thanh toán từng năm một.
Dự án này được kỳ vọng sẽ là bước đột phá, tạo thêm công ăn việc làm cho người dân địa phương. Tuy nhiên, những ngày đầu năm 2017, có mặt tại khu vực đất của doanh nghiệp thuê lại của dân chỉ thấy những cây chuối lèo tèo, xen lẫn cỏ mọc có chỗ cao ngang... chuối. Nhiều bãi đất để trống bị biến thành bãi chăn thả trâu bò... Không ai thể tin đây là mặt bằng của dự án triệu USD mà tỉnh Nghệ An từng kỳ vọng
Theo tìm hiểu của PLVN, đã hai năm nay, Dự án trồng chuối có dấu hiệu “xuống dốc” khi chuối phát triển không đều, giá chuối bán thấp hơn so với kinh phí đầu tư trồng chăm sóc nên chủ đầu tư không còn mặn mà. Thậm chí, tiền thuê đất trong hai năm qua của người dân trong vùng cũng bị chủ đầu tư nợ chưa thanh toán.
Ngoài ra, 115 người dân địa phương được công ty thuê làm công nhân chăm sóc chuối cũng bị nợ 50% tiền lương trong gần 2 năm qua. Không có việc làm, hoặc có việc làm lại không được trả lương, đất sản xuất thì doanh nghiệp thuê lại nhưng không trả tiền thuê... đang khiến cho cuộc sống người dân trong vùng gặp không ít khó khăn.
“Nếu doanh nghiệp không có nhu cầu thuê đất thì trả lại cho dân sản xuất chứ tiền thuê thì không chịu trả mà lại cứ “giam” đất của dân rứa thì dân biết lấy chi để sống?”, ông Hoàng Công Hùng, một người dân địa phương nói, và cho biết không chỉ riêng ông mà tất cả những hộ dân có đất cho doanh nghiệp thuê đều có chung mong muốn như thế.
“Chết yểu” vì... khí hậu bất lợi!?
Theo ông Nguyễn Hữu Nhàn - Chủ tịch UBND xã Viên Thành, thì sự việc người dân phản ánh doanh nghiệp nợ tiền thuê đất và chậm trả lương cho công nhân là có cơ sở. “Thời gian đầu khi mới tiến hành trồng, cây chuối phát triển rất tốt và cho nhiều quả. Nhưng không hiểu là lý do gì mà chuối được đưa đi xuất khẩu ít nên phải bán ra thị trường trong nước với giá thành rẻ hơn chi phí nên doanh nghiệp rơi vào cảnh thua lỗ”, ông Nhàn xác nhận.
Được biết, dự án kéo dài được hơn 1 năm, từ năm 2014 đến nay doanh nghiệp không đầu tư nữa mà bỏ hoang cho cỏ mọc trên đồng chuối… xã đã rất nhiều lần kiến nghị tỉnh yêu cầu doanh nghiệp phải trả tiền thuê đất cho người dân và có phương án xử lý, nhưng vẫn chưa được giải quyết triệt để, gây bức xúc trong nhân dân.
Được biết, ngày 18/11/2016 vừa qua, đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đã về làm việc với doanh nghiệp nhưng chỉ có bảo vệ công ty. Theo bà Nguyễn Thị Giang - Phó Trưởng phòng Kinh tế đối ngoại (Sở Kế hoạch Đầu tư Nghệ An) cho hay, hiện doanh nghiệp đang nợ tiền thuê đất của người dân địa phương với số tiền lên tới hơn 53.000USD. Trong các năm 2015, 2016 đoàn kiểm tra liên ngành cũng đã có nhiều đợt kiểm tra về tình hình thực hiện dự án.
Cũng theo bà Giang thì Công ty Globe Farm (Hàn Quốc) là một nhà đầu tư rất tâm huyết, số vốn bỏ ra đầu tư hơn 1.725.000 USD nhưng bất lợi một điều là do khí hậu của Nghệ An không phù hợp với sự phát triển của chuối.
Trong khi số tiền xuất khẩu chuối trong mấy năm qua chỉ hơn 1 tỷ đồng. Bà Giang cho biết thêm, trong cuộc họp cuối tháng 12/2016 với UBND tỉnh Nghệ An, chủ đầu tư hứa sẽ chi trả hết tiền thuê đất cho dân. Phía tỉnh cũng đã chỉ đạo chủ đầu tư hoàn thổ đất đai, yêu cầu huyện Yên Thành hỗ trợ cải tạo đất để trả lại một phần đất cho nông dân sản xuất.
Theo đó, tỉnh Nghệ An chỉ chủ trương cho doanh nghiệp thuê lại 1ha đất đã xây dựng nhà máy để tiếp tục khắc phục hậu quả. Đây quả là một bài học đắt giá đối với các địa phương trong xúc tiến, triển khai các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài, bởi dự án triệu USD “chết yểu” không chỉ ảnh hưởng đến đời sống nhân dân địa phương mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh, công tác thu hút đầu tư của tỉnh này.
Nợ dân 53 ngàn USD
“Được biết, ngày 18/11/2016 vừa qua, đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đã về làm việc với doanh nghiệp nhưng chỉ có bảo vệ công ty. Theo bà Nguyễn Thị Giang - Phó Trưởng phòng Kinh tế đối ngoại (Sở Kế hoạch Đầu tư Nghệ An) cho hay, hiện doanh nghiệp đang nợ tiền thuê đất của người dân địa phương với số tiền lên tới hơn 53.000USD. Trong các năm 2015, 2016 đoàn kiểm tra liên ngành cũng đã có nhiều đợt kiểm tra về tình hình thực hiện dự án”.
