Dân kiện chính quyền - Nhiều điểm nghẽn vì “quan” tắc trách: Cần cơ chế đủ mạnh

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLO) - Không chỉ dừng lại ở việc thay đổi nhận thức, nhiều ý kiến đề nghị cần có chế tài xử lý trách nhiệm khi người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình trong các vụ án hành chính theo quy định của pháp luật. Thậm chí, khi bình bầu thi đua, phải xếp là cán bộ, công chức và đảng viên không hoàn thành nhiệm vụ. 

Phải nhận thức lại

Theo một số ý kiến, việc Chủ tịch UBND hoặc đại diện UBND không tham dự phiên tòa có một phần đáng kể nguyên nhân xuất phát từ tâm lý không chấp nhận đối thoại ngang hàng với bên khiếu kiện - tức là người dân. Trong khi đó, theo luật định, khi có vấn đề và tòa án yêu cầu thì tất cả mọi chủ thể đều bình đẳng như nhau.

Trong trường hợp này, Chủ tịch UBND hoặc người đại diện phải làm việc ngang hàng với người dân chứ không thể làm việc với tư cách của một người lãnh đạo. Bên cạnh đó, hiện chúng ta chưa có chế tài nào bắt buộc bên bị kiện-tức Chủ tịch UBND, UBND phải tham gia đối thoại, phải ra tòa khi được triệu tập. Những vấn đề này khiến cho tỉ lệ Chủ tịch UBND hoặc người đại diện được ủy quyền không chịu đối thoại với dân, không chịu ra tòa ngày càng tăng. 

"Những việc qua giám sát đã chỉ rõ khuyết điểm như thế này mà chúng ta không chấn chỉnh, khắc phục được thì những cái úp mở, không rõ ràng, không chỉ rõ được thì làm thế nào khắc phục? Những vi phạm qua giám sát đã phát hiện thì Chính phủ phải chỉ đạo - cần thiết phải xử lý trách nhiệm" - Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Thái Học.

Theo Ủy viên Ủy ban Tư pháp Nguyễn Đức Sáu, việc Chủ tịch UBND, UBND nhận được giấy mời ra tòa là “chuyện hết sức bình thường” nhưng “hình như lãnh đạo khối ủy ban các cấp chưa quen”. “Chưa biết đúng - sai thế nào, chỉ cần có giấy của tòa là khó chịu, thấy như bị xúc phạm, bị tổn thương, bị coi thường. Chỗ này phải nhận thức lại”, ông Sáu đề cập. Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng Nguyễn Bá Sơn cũng cho rằng dường như trong nhận thức của những người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp vẫn “nặng” về “tôi có quyền, tôi là người đứng đầu ở địa phương”. Theo ông Sơn, đã đến lúc cần thay đổi nhận thức về vấn đề này.

Ông Nguyễn Đức Sáu chỉ ra rằng, luật đã quy định Chủ tịch UBND chỉ được ủy quyền đến cấp phó và trên thực tế có những nơi đã thực hiện rất tốt nên lãnh đạo các địa phương cần phải chỉnh đốn lại, phải tính toán một cách khoa học để thực hiện đúng luật định. Ông Sáu cũng đề nghị Bộ Tư pháp tham mưu cho Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao cần có những phản ánh để tạo cho Chủ tịch UBND có thói quen ra đối thoại với người dân, ra tòa theo đúng quy định… 

Là một người có liên quan trực tiếp đến vấn đề, ông Nguyễn Duy Hữu - Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk – cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2018, ở tỉnh này đã có 158 vụ án hành chính và việc giải quyết án hành chính diễn ra bình thường, theo đúng quy định của pháp luật. “Chủ tịch không đi được thì cử Phó Chủ tịch. Chúng tôi vẫn giải quyết đối thoại, xét xử bình thường. Tôi nghĩ rằng vấn đề để giải quyết án này là ở nhận thức, phải tập trung vào yếu tố nhận thức của các cấp chứ không phải ở tòa hay cơ quan nào cả”, ông nói. 

Không chỉ dừng lại ở việc thay đổi nhận thức, Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Đức Sáu cũng đề nghị cần có chế tài xử lý trách nhiệm khi người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình trong các vụ án hành chính theo quy định của pháp luật. “Hiến pháp quy định bản án đã có hiệu lực thì cơ quan nhà nước, tổ chức, đoàn thể phải nghiêm chỉnh chấp hành. Công chức nhà nước người đứng đầu ủy ban càng phải là gương mẫu mực hơn trong vấn đề này”, ông nói. Đồng quan điểm, ông Nguyễn Bá Sơn cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải có cơ chế để xử lý khi người đứng đầu các cấp hành chính không thực hiện các quyền hành chính hoặc trách nhiệm của mình theo quy định của pháp luật. 

Đối với việc chấp hành án hành chính, một trong những nguyên nhân của khó khăn, vướng mắc được Chính phủ chỉ ra là pháp luật hiện hành đã quy định các chế tài xử lý trách nhiệm đối với người không chấp hành (như xử lý kỷ luật, truy cứu trách nhiệm hình sự, đăng tải công khai thông tin người không chấp hành án hành chính…) nhưng còn thiếu những biện pháp và cơ chế cụ thể, đủ mạnh để thực hiện những biện pháp cưỡng chế Thi hành án hành chính. Việc người có nghĩa vụ thi hành án hành chính cố tình không chấp hành án thì việc thi hành án rất khó khăn, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân. Vì vậy, chính phủ đề nghị Ủy ban Tư pháp kiến nghị Quốc hội nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Thủ tục hành chính (TTHC) theo hướng quy định cụ thể các giải pháp để bảo đảm hiệu quả công tác thi hành án hành chính trong trường hợp này.

Mạnh tay hơn nữa

Rất trăn trở về những tồn tại, hạn chế trong việc chấp hành pháp luật về TTHC trong giải quyết các vụ án hành chính, thi hành các bản án, quyết định hành chính (QĐHC) đối với QĐHC, hành vi hành chính (HVHC) của Chủ tịch UBND, UBND đã được đoàn giám sát của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội chỉ ra, Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy Thái Nguyên Hoàng Văn Hùng nhấn mạnh: việc Chủ tịch UBND, UBND là những người phải cung cấp chứng cứ thì lại không cung cấp cho tòa, thậm chí rất nhiều lần yêu cầu thì mới cung cấp.

“Anh là người điều hành chính quyền mà anh còn làm như thế thì ngược lại, nhân dân rất bức xúc vì trách nhiệm của chính quyền”, ông Hùng nói. Ông Hùng đề nghị phải công khai những bản án đã có hiệu lực pháp luật mà Chủ tịch UBND, UBND không tuân thủ, “chứ nếu rút kinh nghiệm như thế này mãi thì không ổn, năm 2018 số trường hợp không ra tòa còn cao hơn chứ không chỉ 31%... Bây giờ chúng ta quy định trách nhiệm của Chủ tịch UBND, thủ trưởng cơ quan nhưng chúng ta chưa xử lý ai nên chẳng ai làm cả. Tôi cho rằng chúng ta phải mạnh mẽ hơn, phải có giải pháp”, ông Hùng nói.

Theo ông Hùng, Chủ tịch UBND không chấp hành bản án tức là không chấp hành các quy định của pháp luật. “Anh không chấp hành bản án có nghĩa là anh không chấp hành pháp luật. Mà không chấp hành pháp luật thì không thể được xếp là hoàn thành nhiệm vụ được, mà phải xếp là cán bộ, công chức không hoàn thành nhiệm vụ, đảng viên không hoàn thành nhiệm vụ. Phải nói chuyện như thế thì mới xử lý được chứ nếu chúng ta không có giải pháp mạnh thì không ổn”, ông Hùng quyết liệt.

Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Vũ Trọng Kim cũng cho biết, đoàn giám sát khi đi giám sát tại các tỉnh rất xúc động trước các vụ việc dân khiếu nại, khiếu kiện mà nhiều người ví von là “con kiến kiện củ khoai”, vậy nhưng lúc “con kiến” đi kiện thì “củ khoai” lại không chịu tham gia. “Như vậy là nhận thức pháp luật quá kém, trách nhiệm quá kém, vô cảm trước quần chúng. Nếu không xúc động trước những việc khó, việc khổ của dân thì tốt nhất là thôi- nghỉ đừng làm cán bộ cách mạng nữa. Làm chủ tịch, UBND thì quan hệ với người dân là số 1 chứ không phải là làm kinh tế”, ông Kim nói và đề nghị cần đưa vấn đề này lên, coi đó là trách nhiệm hàng đầu của Chủ tịch UBND và của UBND.

Có thể nói, chính quyền tích cực tham gia đối thoại với người dân sẽ mang đến những lợi ích thiết thực cho cả 2 bên. Với người dân, được trực tiếp đối thoại với lãnh đạo chính quyền sẽ khiến họ cảm thấy được tôn trọng, được lắng nghe. Thông qua đối thoại, họ có thể giãi bày được những tâm tư, bức xúc của mình; người dân sẽ biết được đâu là điều đúng, đâu là điều sai để có bước đi phù hợp. Đối với chính quyền, thực hiện tốt trách nhiệm và nghĩa vụ đã được quy định trong luật sẽ giúp họ nắm bắt được tâm tư, tình cảm của người dân để đưa ra được những chính sách trúng, đúng hoặc có những điều chỉnh kịp thời để đảm bảo các chủ trương, chính sách khi đi vào cuộc sống đạt hiệu quả cao. 

Như vậy, rõ ràng những tồn tại, hạn chế trong việc thi hành Luật TTHC của Chủ tịch UBND, UBND cần phải sớm được loại bỏ để đảm bảo thượng tôn pháp luật, tạo niềm tin trong dân, để chính quyền thực sự không có khoảng cách với người dân và để án hành chính không còn bị mang tiếng là “dân kiện quan”, hay “con kiến kiện củ khoai” vì những số tồn tại đã và đang xảy ra ở một số nơi. 

Hãy đặt mình vào vị trí của người dân

“Khi đã bị công dân khởi kiện thì Chủ tịch UBND, UBND phải cầu thị, đối thoại. Còn khi đã thua rồi, tòa án đã ra phán quyết thì Chủ tịch UBND, UBND phải gương mẫu chấp hành. Chúng ta cũng thử đặt mình vào vị trí của người dân- bị tác động trực tiếp bởi QĐHC, HVHC- mà bị cơ quan nhà nước đối xử như vậy thì có chấp nhận được không? Chủ tịch UBND, UBND muốn không phải ra tòa thì phải làm sao để không bị kiện. Muốn không bị kiện thì ngay từ đầu phải ban hành QĐHC, có HVHC đúng. Trong trường hợp bị người dân kiện và đảm bảo rằng mình không sai; dám chắc rằng tất cả những căn cứ pháp lý, những căn cứ nội dung của mình là đúng thì lẽ ra rất muốn ra tòa để chứng minh rằng công dân kiện như vậy là sai. Nhưng chúng tôi ngờ rằng, trong nhiều trường hợp, Chủ tịch UBND, UBND không muốn ra tòa án là do không chắc lắm về QĐHC, HVHC của mình. Nếu là đúng thì có vấn đề gì đâu”. (Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga)

Đọc thêm

Tiếp vụ khu du lịch Ba Khan Village Resort không có giấy phép xây dựng nhưng đã đi vào hoạt động: Có thể yêu cầu ngừng hoạt động

Khu du lịch xây dựng hoàng tráng kiên cố, nhưng chính quyền địa phương không hề hay biết. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Liên quan đến khu du lịch Ba Khan Village Resort (Mai Châu, Hoà Bình) rộng 4ha đi vào hoạt động, thu tiền khi chưa được cấp phép xây dựng, chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, Luật sư Nguyễn Huy Long, Giám đốc Công ty Luật Legal Gate Việt Nam cho biết, về việc này các cơ quan chức năng có thể kiểm tra tình trạng hoạt động hợp pháp của công ty, có thể yêu cầu ngừng hoạt động, buộc áp dụng hình phạt hoặc yêu cầu Chủ đầu tư thực hiện các thủ tục cần thiết để hợp pháp hóa hoạt động.

Bắc Ninh: Nhiều bất cập trong việc thực hiện Dự án đường tỉnh 295 huyện Yên Phong

Quá trình thi công đã xảy ra tình trạng sụt lún rất nguy hiểm.
(PLVN) - Dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 295 (ĐT.295) có tổng mức đầu tư gần 80 tỷ đồng, do Ban quản lý các dự án xây dựng huyện Yên Phong (tỉnh Bắc Ninh) làm chủ đầu tư, Công ty xây dựng Việt Đức (TNHH) là nhà thầu thi công chính. Tuy nhiên, việc chấp hành pháp luật trong quá trình triển khai, thực hiện dự án có nhiều điểm bất cập khiến cuộc sống người dân bị ảnh hưởng…

Bài 3: “Cần nghiêm trị” trong vụ khai thác vàng trái phép tại Mường Tè (Lai Châu)

Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, ông Lê Như Tiến. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Bày tỏ quan điểm trong vụ Báo Pháp luật Việt Nam phản ánh việc khai thác vàng trái phép tại bản Bó, xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu, Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, ông Lê Như Tiến nhấn mạnh: Tài nguyên khoáng sản là bảo vật quốc gia, là nguồn lực của nhà nước. Nếu ai đó tự ý khai thác, không được phép của Nhà nước là vi phạm pháp luật, cần phải nghiêm trị.

Hưng Yên: Xã Đình Cao chỉ đạo khắc phục thiếu sót sau phản ánh của Báo PLVN

UBND xã Đình Cao, huyện Phù Cừ (tỉnh Hưng Yên).
(PLVN) -  Sau khi Báo PLVN đăng tải bài viết “Dự án 78 tỷ đồng ở Hưng Yên: Ai sai người đó chịu trách nhiệm". Ngày 02/11/2023, chủ đầu tư dự án là UBND xã Đình Cao, huyện Phù Cừ (tỉnh Hưng Yên) đã có văn bản phản hồi Báo PLVN và chỉ đạo các đơn vị thực hiện dự án nhanh chóng khắc phục những vấn đề thiếu sót mà Báo PLVN phản ánh.

"Vàng tặc" lộng hành tại Mường Tè, Lai Châu

Hình ảnh "hầm vàng tặc" được các đối tượng dựng lên để nguỵ trang. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Khu rừng sản xuất trên địa bàn bản Bó, xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu từ lâu được người dân đồn thổi là nơi có trữ lượng vàng sa khoáng lớn. Cũng chính ở đây, đã từ nhiều tháng qua, các đối tượng đã lợi dụng việc thuê đất trồng rừng sản xuất nhưng thực chất đã biến nơi đây thành nơi khai thác vàng trái phép. Nhận được thông tin phản ánh của người dân, nhóm phóng viên đã về đây để tìm hiểu xác minh sự việc. Sau nhiều ngày quan sát và ghi nhận thực tế, phóng viên phát hiện một khu mỏ khai thác vàng trái phép quy mô lớn. Ẩn sau các tán lá rừng là một đường dây khai thác vàng rất chuyên nghiệp và hoạt động liều lĩnh.

Thâm nhập "hầm vàng tặc“ tại Mường Tè, Lai Châu

Hình ảnh bên ngoài lán "nguỵ trang"hầm "vàng tặc". Nguồn ảnh MC

(PLVN) - Thoạt nhìn, nhiều người sẽ nghĩ đây là lán đựng đồ của người dân địa phương. Tuy nhiên núp bóng dưới danh nghĩa trồng rừng sản xuất, một số đối tượng đã tập kết máy móc, huy động nhiều nhân lực tại vị trí bản Bó, xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu để khai thác vàng trái phép. 

Dự án 78 tỷ đồng ở Hưng Yên: "Ai sai người đó chịu trách nhiệm"

Dự án hạ tầng kỹ thuật khu dân cư mới xã Đình Cao, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên có tổng mức đầu tư 78 tỷ đồng.
(PLVN) - Dự án hạ tầng kỹ thuật khu dân cư mới xã Đình Cao, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên có tổng mức đầu tư 78 tỷ đồng được UBND xã Đình Cao phê duyệt từ năm 2022. Mặc dù dự án đã được thi công đến nay khoảng 2 tháng nhưng có nhiều điểm khó hiểu…Trong khi đó, khi được hỏi về quá trình triển khai cũng như các đơn vị thực hiện dự án, lãnh đạo xã cho biết: “Do xã không có trình độ chuyên môn nên phải đi thuê và cũng không nắm rõ đơn vị thực hiện, còn ai sai thì người đó chịu trách nhiệm…”

Vì sao gói thầu hơn 1.311 tỷ đồng tại Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng đấu thầu gần 4 tháng vẫn chưa có kết quả?

Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng có địa chỉ tại huyện Thuỷ Nguyên, TP. Hải Phòng.
(PLVN) -  Được thông báo mời thầu vào ngày 08/6/2023 và đóng, mở thầu vào ngày 28/6/2023. Tuy nhiên, đến nay đã gần 4 tháng nhưng gói thầu cung cấp than cám 6a. 14 phục vụ sản xuất có giá gói thầu hơn 1.311 tỷ đồng do Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu vẫn chưa có kết quả. Bên cạnh đó, trong quá trình đấu thầu, một nhà thầu có kiến nghị về những “bất thường” của một số nhà thầu cùng tham dự đấu thầu gói thầu trên.

Ninh Thuận: Sông Dinh tan hoang vì “ma trên đất”: Bài 2: Chỉ đạo kiểm tra, xử lý kịp thời sai phạm

Đại công trường khai thác, chế biến khoáng sản trái phép trên sông Dinh được người dân xác định là của ông H.X.T
(PLVN) - “Trường hợp địa phương nào để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản cát, sỏi lòng sông, suối trái phép mà không có biện pháp ngăn chặn, xử lý dứt điểm thì phải tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm người đứng đầu”, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh thuận chỉ đạo quyết liệt.

Bài 2: Công ty Cổ phần tập đoàn Nusee bị xử phạt vì vi phạm về Quảng cáo.

Bài 2: Công ty Cổ phần tập đoàn Nusee bị xử phạt vì vi phạm về Quảng cáo.
(PLVN) - Trả lời báo Pháp luật Việt Nam, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết: Công ty Cổ phần tập đoàn Nusee bị xử phạt hành chính về hành vi thực hiện quảng cáo sản phẩm mỹ phẩm trên trang website: http://myphamnusee.com nhưng không xuất trình được giấy xác nhận nội dung quảng cáo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Bài 1: Công ty cổ phần tập đoàn Nusee chưa được cấp Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm

Bài 1: Công ty cổ phần tập đoàn Nusee chưa được cấp Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm
(PLVN) - Thông tin đến Báo Pháp luật Việt Nam, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết Cục mới có văn bản gửi Sở Y tế Hà Nội đề nghị kiểm tra hoạt động tuân thủ, chấp hành các quy định về quản lý mỹ phẩm đối với Công ty Cổ phần Tập đoàn Nusee và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật nếu có vi phạm.

Cựu Bí thư Bến Cát kêu oan, vụ án bị tạm đình chỉ

Sau 7 năm, 7 lần trả hồ sơ, vụ án mà ông Nguyễn Hồng Khanh - cựu Bí thư TX. Bến Cát kêu oan tiếp tục bị tạm đình chỉ điều tra
(PLVN) - Ngày 4/10, Thượng tá Bùi Phạm Hải – Phó Thủ trưởng cơ quan CSĐT công an tỉnh Bình Dương đã ban hành Quyết định 42/QĐ-CSKT tạm đình chỉ điều tra vụ án hình sự: “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí và Vi phạm các quy định về quản lý đất đai” mà ông Nguyễn Hồng Khanh (SN 1967, cựu Bí thư TX. Bến Cát) bị cáo buộc đồng phạm giúp sức cho ông Nguyễn Huy Hùng và ông Nguyễn Quang Lộc (2 cán bộ Ngân hàng BIDV Tây Sài Gòn) đã kêu oan từ ngày khởi tố đến nay .

Kết luận điều tra vụ 'lướt cọc' tại Đà Nẵng: Luật sư đánh giá cần làm rõ thêm một số vấn đề

Căn nhà 27 Lê Vĩnh Huy, Hải Châu, Đà Nẵng.
(PLVN) - Sau hơn 3 năm khởi tố, Công an Đà Nẵng vừa ra Kết luận điều tra số 99 (KLĐT) với bà Huỳnh Thị Châu (SN 1975, ngụ quận Cẩm Lệ) về hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. CQĐT cho rằng bà Châu “lừa đảo chiếm đoạt” 2,5 tỷ đồng liên quan căn nhà số 27 Lê Vĩnh Huy, Hòa Cường Bắc, quận Hải Châu.