TS. Nguyễn Trí Hiếu: “Nên để lãi suất cho vay tiêu dùng theo cung cầu của thị trường”

TS. Nguyễn Trí Hiếu
TS. Nguyễn Trí Hiếu
(PLVN) - Mặc dù được đánh giá là giải pháp hữu hiệu trong việc đẩy lùi nạn tín dụng đen song theo chuyên gia tài chính – ngân hàng, TS. Nguyễn Trí Hiếu, khi hành lang pháp lý còn chưa cởi mở, thị trường cho vay tiêu dùng tại Việt Nam vẫn chưa thể phát huy hết vai trò vốn có như sự kỳ vọng đặt ra.

Trong thời gian vừa qua, tín dụng đen đã trở thành một đề tài nóng mà xã hội đặc biệt quan tâm khi hàng loạt những sự vụ gây rúng động bởi các biện pháp thu hồi nợ vượt ngoài quy định của pháp luật. Thực tế, vấn nạn này đã tồn tại từ rất lâu song đến hiện tại, tín dụng đen vẫn là nỗi ám ảnh của không ít gia đình và của toàn xã hội. Thưa TS. Nguyễn Trí Hiếu, vì sao đến giờ, tín dụng đen vẫn tiếp tục “hoành hành” dù bản chất, ai cũng hiểu cần nên loại bỏ?

- TS. Nguyễn Trí Hiếu: Đúng là hiện nay, tín dụng đen là một vấn nạn đáng lo ngại khi hiện tượng này càng ngày càng bành trướng. Có rất nhiều lý do khiến tín dụng đen vẫn tiếp tục “hoành hành”.

Đầu tiên, đó chính là một bộ phận người dân không được tiếp cận vay tiền từ các ngân hàng bởi họ không có tài sản đảm bảo, cũng như không có khả năng chứng minh thu nhập. Trong khi đó, họ đang có nhu cầu vượt quá khả năng chi trả của mình. Họ buộc phải tìm đến các tổ chức tín dụng đen hay còn gọi là tín dụng không chính thức hoặc ngân hàng ngầm.

Một loại tín dụng đen đang rất phổ biến, đó là cho vay qua ứng dụng thông tin. Những người có tiền, thông qua ứng dụng công nghệ trung gian để tìm kiếm những người có nhu cầu vay tiền. Còn những người đang cần tiền, thông qua ứng dụng đó để tìm kiếm người cho vay. Điểm chung của tín dụng đen là không có hợp đồng tín dụng thông thường như bao gồm tên người đi vay, cho vay, chương trình trả nợ, cách tính lãi suất và điều kiện thông thường của hợp đồng trả nợ.

Bên cho vay và đi vay được chắp nối để thực hiện giao dịch rất đơn giản. Đây là một loại tín dụng rất dễ thực hiện, không có điều kiện yêu cầu và giới hạn. Người đi vay và cho vay chỉ cần thỏa thuận bằng miệng hoặc thông qua giấy tờ. Người đi vay có thể nhận được khoản tiền trong vài tiếng đồng hồ, thậm chí có người còn mang tiền đến nhà cho mình.

Cũng bởi tính không giới hạn điều kiện mà tín dụng đen rất phổ biến. Vấn nạn này thường xuất hiện ở nhóm những người có thu nhập bấp bênh, thấp như sinh viên, người kinh doanh nhỏ lẻ…

Tình trạng tín dụng đen ngày càng phổ biến khiến các cơ quan chức năng và giới tài chính rất e ngại về mức độ này. Bởi tín dụng đen đang vượt quy định của pháp luật về lãi suất, các hình thức vay và cho vay. Trong trường hợp một số người đi vay không có khả năng trả nợ, người cho vay đã sử dụng các biện pháp thu hồi nợ bất chính, thậm chí đe dọa đến tính mạng. Đó là lý do khiến tín dụng đen trở thành một tệ nạn của xã hội.

Theo Ts. Nguyễn Chí Hiếu, tình trạng tín dụng đen ngày càng phổ biến khiến các cơ quan chức năng và giới tài chính rất e ngại về mức độ này
Theo Ts. Nguyễn Chí Hiếu, tình trạng tín dụng đen ngày càng phổ biến khiến các cơ quan chức năng và giới tài chính rất e ngại về mức độ này

Có ý kiến cho rằng, giải pháp để giúp người dân tiếp cận với nguồn tín dụng hợp pháp, đẩy lùi tín dụng đen chính là cho vay tiêu dùng. Phương án này được đánh giá là phù hợp với khoản vay và đối tượng vay. Thưa TS. Nguyễn Trí Hiếu, ông nhận định như thế nào về tiềm năng cũng như vai trò của các gói cho vay tiêu dùng từ công ty tài chính trong việc đẩy lùi tín dụng đen?

- TS. Nguyễn Trí Hiếu: Tôi cho rằng, các gói cho vay tiêu dùng có khả năng thay thế phần nào tín dụng đen nếu như công ty tài chính cũng sử dụng ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện điều kiện cho vay dễ dàng cũng như đưa ra các chương trình cho vay nhỏ lẻ, phù hợp với nhu cầu người cho vay. Đây là một tín hiệu rất tích cực.

Xét về tiềm năng của thị trường cho vay tiêu dùng tại Việt Nam, cơ hội phát triển của các công ty, tổ chức tài chính rất lớn. Thứ nhất, nền kinh tế Việt Nam đang phát triển mạnh. Nhu cầu tài chính của con người ngày càng cao. Trong khi đó, tín dụng truyền thống đang gặp rào cản về giới hạn. Những khoản vay của ngân hàng đưa ra bị ràng buộc nhiều điều kiện.

Việt Nam là nước đông dân số với trên 90 triệu người và nhóm độ tuổi trẻ và trung niên khá lớn. Nhóm đối tượng có thu nhập trung bình ngày càng gia tăng và có nhu cầu tài chính gia tăng. Đây là lý do khiến các công ty tài chính có thể dễ dàng triển khai các gói vay đến khách hàng.

Như TS vừa trao đổi, giải pháp cho vay tiêu dùng là một tín hiệu tích cực có thể góp phần thay thế tín dụng đen, nhất là trong thời điểm tiềm năng của thị trường này đang rộng mở. Nhưng thực tế cho thấy, thị trường cho vay tiêu dùng tại Việt Nam vẫn chưa phát triển và đóng vai trò như sự kỳ vọng vốn có. Phải chăng, còn một số lý do nào cản trở sự phát triển này?

- TS. Nguyễn Trí Hiếu: Đúng vậy! Hiện tại, nhiều điều kiện trong đó, hành lang pháp lý đối với lĩnh vực cho vay tiêu dùng còn chưa cởi mở đủ để tạo điều kiện cho thị trường này phát triển.

Trên thực tế, các ngân hàng thương mại luôn có lãi suất tốt nhất trong các hoạt động cho vay nhưng họ cũng đòi hỏi chỉ tiêu chặt chẽ về khả năng trả nợ như đòi hỏi khách hàng phải có tài sản thế chấp hoặc chứng minh được phương án trả nợ và mức thu nhập an toàn. Trong khi đó, các công ty tài chính có mức độ yêu cầu cho vay thoáng hơn so với hệ thống ngân hàng thương mại và bù lại họ buộc phải định ra mức lãi suất cao hơn để bù đắp rủi ro.

Ngoài rào cản về lãi suất, kìm hãm sự phát triển của dịch vụ cho vay tiêu dùng còn do thói quen tiêu dùng của người Việt Nam và nền kinh tế chưa đủ mạnh để vay tiêu dùng bứt phá. Nhiều chủ thể chưa nhận thức chưa đúng và đủ về tín dụng tiêu dùng. Văn hóa đi vay để tiêu dùng còn ở mức thấp.

Do đó theo tôi, thị trường cho vay tiêu dùng dù có tiềm năng rất lớn, chúng ta nên có cái nhìn toàn diện và tích cực hơn để thúc đẩy ngành tài chính tiêu dùng phát triển bền vững, mang lại nhiều lợi ích hơn nữa cho người tiêu dùng. Khi nhu cầu tiêu dùng tăng thì các công ty tài chính sẽ thiết kế nhiều sản phẩm hữu ích, phù hợp với lãi suất cạnh tranh tốt hơn.

Để thị trường cho vay tiêu dùng thực hiện đúng vai trò của nó như sự kỳ vọng vốn có, theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, có nên để lãi suất theo cung cầu của thị trường?

- TS. Nguyễn Trí Hiếu: Theo kinh nghiệm quốc tế, các công ty tài chính hoạt động không như ngân hàng. Với công ty tài chính, họ không được phép huy động tiền gửi của người dân. Người dân cũng không thể đến đó mà gửi tiết kiệm cho họ. Thường các công ty tài chính phải phát hành trái phiếu, tức là đi vào thị trường tài chính để phát hành trái phiếu huy động tiền từ các tổ chức tín dụng khác. Chính vì thế mà vốn của họ không phải là vốn rẻ, có thể họ phải trả đến 10% thậm chí 15% trên vốn mà họ có thể vay từ thị trường tài chính, thêm vào đó là các rủi ro của họ với các món nợ cho vay.

Do đó, các công ty tài chính đưa ra lãi suất cao hơn các ngân hàng thương mại vì thực chất, hoạt động của họ khác với ngân hàng và họ được hoạt động theo luật chuyên ngành.

Theo quan sát, ngay cả các nước đang phát triển như Đức, Mỹ thì các khoản cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính cũng có mức cao từ 0,5 đến 3 lần so với mức lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại.

Vậy nên chúng ta phải hiểu rằng các công ty tài chính có biểu lãi suất cao. Vấn đề đặt ra: Cao như thế nào là hợp lý, và cao như thế nào được cho là lãi suất cắt cổ.

Các khoản vay có thời hạn rất ngắn, giá trị nhỏ, thậm chí nhiều khoản vay chỉ vài triệu đồng nhưng yêu cầu chung là phải làm thủ tục xét duyệt đơn giản, nhanh chóng, nên nhân viên tín dụng thường phải đến làm việc tận nơi với khách hàng với từng khoản vay nhỏ lẻ. Điều này khiến chi phí hoạt động cho vay tiêu dùng khá cao, làm tăng chi phí quản lý của các công ty tài chính.

Do đó, rất nên để lãi suất cho vay tiêu dùng được điều chỉnh thông qua cung cầu của thị trường. Bên cạnh đó, tôi cho rằng, pháp luật cần đưa ra các quy định để đảm bảo chặt chẽ mối quan hệ giữa bên cho vay và người tiêu dùng.

Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!

Đọc thêm

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…

Khơi thông dòng chảy tài chính cho nông nghiệp thuận thiên

Các giống lúa chịu mặn tốt được canh tác xen kẽ vụ tôm ở tỉnh Bạc Liêu. (Ảnh: Chí Quốc)
(PLVN) - Gần 98% môi trường tự nhiên của vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã bị chuyển đổi trong nửa thập kỷ qua. Phát triển nông nghiệp dựa theo tự nhiên đang là yêu cầu cấp bách cho vùng đất này và nguồn lực tài chính được xem là một trong các giải pháp quan trọng nhất.