Tìm giải pháp để doanh nghiệp tư nhân thực sự lớn

Ảnh minh họa: Doanh nghiệp quy mô đầu tư bé, hiệu quả kinh doanh thấp, tuy nhiên khả năng tránh được các đoàn thanh tra, kiểm tra
Ảnh minh họa: Doanh nghiệp quy mô đầu tư bé, hiệu quả kinh doanh thấp, tuy nhiên khả năng tránh được các đoàn thanh tra, kiểm tra
(PLO) - Theo Chuyên gia kinh tế, TS Võ Trí Thành, doanh nghệp tư nhân (DNTN) Việt Nam từ chỗ chưa có danh bắt đầu chính danh rụt rè và giờ được chính danh. Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất với DNTN hiện nay là làm thế nào để khu vực này thực sự trở thành động lực? Làm thế nào để DNTN thực sự lớn?

Vấn đề được nêu lên tại Diễn đàn doanh nghiệp 2017 với chủ đề “Kiến tạo môi trường cho DNTN phát triển”do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức chiều 26/10.

Doanh nghiệp không muốn lớn

Trưởng Ban Pháp chế VCCI, ông Đậu Anh Tuấn, hiện nay có hơn 600 ngàn DNTN đang hoạt động, dự kiến đến năm 2020 sẽ có 1 triệu DNTN. Hầu hết đều là các DN trẻ thành lập từ năm 2000 trở lại đây và khá lớn là DN siêu siêu nhỏ. Phần lớn DN Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực thương mại dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn nhất, đến xây dựng, công nghiệp.

Khảo sát cho thấy, các DN gặp khó khăn ở các phương diện: Khách hàng, thị trường; Tiếp cận vốn vay; Lao động và chất lượng lao động; Thanh tra, kiểm tra; Tiếp cận đất đai; Vấn đề chi phí không chính thức…

Khảo sát cũng cho thấy, với DN quy mô đầu tư bé thì hiệu quả kinh doanh càng thấp. Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là nhiều DNTN vẫn khá lạc quan với 48% DN có xu hướng mở rộng quy mô công khai. Với khó khăn về khách hàng, thị trường khảo sát cho thấy mức độ hội nhập kết nối của DNTN vào chuỗi toàn cầu rất là thấp.

Về tiếp cận vốn vay, DN càng lớn càng có khả năng tiếp cận vốn và ngược lại DN càng bé thì khả năng tiếp cận vốn càng thấp. Về lao động và chất lượng lao động, chủ yếu lao động có chất lượng chưa cao.

Về thủ tục hành chính, thuế, phí, lệ phí, đất đai, quản lý thị trường….vẫn là những khó khăn của DNTN. Về thanh tra, kiểm tra, các DN lớn thanh kiểm tra càng nhiều hơn DN bé .“Đây cho thấy nhiều DN càng không muốn lớn, càng lớn càng rủi ro, càng tốn chi phí” – ông Đậu Anh Tuấn nói.

Khảo sát cũng cho thấy, việc tiếp cận đất đai của DNTN cũng còn khó khăn. 65% gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục hành chính đất đai, không chỉ giá đất cao, giải phóng mặt bằng… Vấn đề chi phí không chính thức, ông Tuấn cho biết, việc chi trả chi phí này khá phổ biến và tồn tại ở cả DN lớn và DN nhỏ.

Doanh nghiệp không muốn đầu tư bài bản - Vì sao?

Ông Phạm Đình Đoàn – Phó Chủ tịch Hội đồng trung ương các Hiệp hội DN Việt Nam nêu lên một thực tế: Nếu chân chính thì giàu chậm còn lại nhiều DN phải chuyển hướng kinh doanh, trong khi các DN Nhật Bản chỉ sản xuất 1 sản phẩm mà truyền 4-5 đời còn Việt Nam thì không kinh doanh được lâu dài như vậy.

"Do nhận thức kém nên có tính “bầy đàn”, nhiều “quân ta đánh quân mình” vì không có chính kiến, định hướng, chiều sâu". - ông Đoàn nhìn nhận.

Trả lời câu hỏi tại sao DN không đầu từ bài bản, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng CIEM, cho rằng có hai yếu tố chính. Thứ nhất, nhà nước có nhiều biện pháp can thiệp quá sâu và thị trường, làm sai lệch tín hiệu thị trường. Ví như quy hoạch bao nhiêu ha cà phê, bao nhiêu tấn gạo là vấn đề của thị trường chứ không phải là vấn đề của nhà nước. Theo ông Hiếu, cách can thiệp này làm sai lệch thị trường, khiến DN không biết tự nghiên cứu để tự chủ tự nghiên cứu thị trường để tự quyết định nên đầu tư cái gì, đầu tư như thế nào. Thứ hai, nhà nước giữ mức đầu tư quá lớn và nền kinh tế vĩ mô không ổn định.

Ở góc độ khác, ông Võ Trí Thành cho rằng, điều quan trọng là khả năng thích ứng của DN. Nhiều khi DN không thích ứng được hoặc khó thích ứng thì họ khó có thể đầu tư bài bản. Chẳng hạn như khi nói về người giỏi, có thể họ giỏi nhưng không chắc đã thích ứng được?

Tháo nút thắt từ đâu?

Nhìn nhận về thực trạng DN Việt Nam, TS Võ Trí Thành cho rằng có nhiều DN “to” nhưng đúng nghĩa “lớn” thì chưa có mà chỉ có một số DN “tập lớn” như: FPT, Viettel, Vinamilk.... “DN “lớn” phải có thương hiệu toàn cầu, công nghệ sáng tạo, chi phối được mạng phân phối" – vị chuyên gia này nhấn mạnh.

Theo Phó Viện trưởng CIEM, ông Phan Đức Hiếu, có 3 rào cản với DN hiện nay là: gánh nặng chi phí, thời gian để tuân thủ quy định pháp luật, rủi ro pháp lý và độ an toàn trong kinh doanh. “Mặc dù thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều nghị quyết nhằm cài thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ DN (Nghị quyết 19, Nghị quyết 35) nhưng các Nghị quyết chỉ tập trung giảm gánh nặng chi phí và thời gian ở mức gia nhập thi trường, còn vấn đề cạnh tranh, quản trị… thì chưa được nói nhiều...”- Ông Hiếu nhận xét.

Theo vị chuyên gia này, chính sách cạnh tranh và thực thi cạnh tranh bình đẳng là điều sống còn của một nền kinh tế thị trường. Điều đó sẽ giúp DN cạnh tranh và phát triển.Vị chuyên gia này cũng thừa nhận con người là đóng vai trò quyết định nhưng cơ chế tạo ra con người tốt.

Đề cập đến nút thắt cần tháo gỡ ngay, TS Võ Trí Thành cho rằng, vấn đề sở hữu đất đai là vấn đề phải được ưu tiên hàng đầu để xem xét và nếu cần thì điều chỉnh cho phù hợp. Sau đó, sẽ là vấn đề quyền sở hữu trí tuệ.

Còn Luật sư Trần Hữu Huỳnh - Giám đốc Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho rằng để kinh tế tư nhân phát triển có ba điểm cần quan tâm đó là vấn đề thể chế (văn bản pháp luật), tổ chức bộ máy và con người; trong đó tổ chức bộ máy có vai trò quan trọng.

"Tôi có cơ hội đọc một báo cáo của một tổ chức tài chính nước ngoài nói về kinh tế tư nhân của Việt Nam cách đây 20 năm và tôi thấy rằng sao mà đúng với hiện nay đến thế!" Ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng Ban Pháp chế VCCI chia sẻ. 

Theo ông, quyết định hành chính phải theo kịp quyết định kinh doanh thì mới tạo ra được môi trường thuận lợi nhất cho DN hoạt động. Nếu quyết định hành chính mà chậm chạp thì sẽ ảnh hưởng và trở thành rào cản cho quyết định kinh doanh. “VCCI và CIEM sẽ có nhiều hơn nữa các hội thảo như thế này để lắng nghe những kiến nghị đề xuất từ phía DNTN, từ đó có đề xuất lên Chính phủ, tạo điều kiện môi trường cho DNTN phát triển…”- Trưởng Ban Pháp chế VCCI  cho biết.

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…