Lũng đoạn từ công ty “sân sau”

Khi nợ xấu có xu hướng tăng cao, việc thành lập công ty quản lý và khai thác nợ (AMC) trực thuộc NH nhằm xử lý nợ xấu là điều tất yếu. Nhưng không ít NHTM đã lợi dụng các công ty “sân sau” để qua mặt NHNN, lũng đoạn trong kinh doanh nhằm kiếm lợi nhuận cao...

Khi nợ xấu có xu hướng tăng cao, việc thành lập công ty quản lý và khai thác nợ (AMC) trực thuộc NH nhằm xử lý nợ xấu là điều tất yếu. Nhưng không ít NHTM đã lợi dụng các công ty “sân sau” để qua mặt NHNN, lũng đoạn trong kinh doanh nhằm kiếm lợi nhuận cao.

Repo núp bóng mua bán nợ

Hiện nay, nhiều NHTM đã được NHNN cấp giấy phép thành lập công ty AMC với nghiệp vụ tiếp nhận, quản lý các khoản nợ tồn đọng, tài sản bảo đảm nợ vay liên quan đến các khoản nợ để xử lý, thu hồi vốn nhanh.

Các công ty AMC cũng được chủ động bán tài sản bảo đảm nợ vay thuộc quyền định đoạt của NHTM theo giá thị trường và cơ cấu lại nợ tồn đọng.

Bên cạnh đó, các công ty AMC được thực hiện nghiệp vụ mua, bán, xử lý nợ tồn đọng của các NHTM khác theo quy định của pháp luật. Với những nghiệp vụ trên, nhiều NHTM đã để công ty AMC “sân sau” của mình thực hiện cả các nghiệp vụ tín dụng vào các lĩnh vực nhạy cảm như bất động sản, chứng khoán. 

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
Theo một lãnh đạo NH, một NHTM có nợ xấu khó đòi thường làm sạch bảng cân đối tài chính bằng cách hạch toán ra ngoài và chuyển khoản nợ xấu ấy sang công ty AMC để xử lý, thu hồi nợ. Thế nhưng, các công ty AMC đã núp bóng nghiệp vụ mua bán nợ để thực hiện cho vay bất động sản.

Thí dụ, một khách hàng đến NH vay 3 tỷ đồng thế chấp bất động sản (có giá trị 4-5 tỷ đồng). Thay vì cho vay, NH chuyển hồ sơ này qua công ty AMC để thực hiện nghiệp vụ repo bất động sản, tức công ty AMC sẽ làm hợp đồng mua bất động sản thế chấp của khách hàng có kỳ hạn 2 năm giá trị 3 tỷ đồng và lãi suất cộng phí lên đến 25-30%/năm. Nếu đến hạn khách hàng không trả 3 tỷ đồng cho NH, tài sản thế chấp sẽ thuộc về công ty AMC.

Với nghiệp vụ này, NHTM có thể bơm vốn cho vay bất động sản trong khi vẫn thoát cửa chặn tín dụng phi sản xuất và “room” tăng trưởng tín dụng chung 20%.

Trên thế giới không có chuyện cho NH thành lập công ty “sân sau” kinh doanh mà không có chế tài quản lý, giám sát như Việt Nam. Thực tế, quản lý các công ty “sân sau” không khó. Điều quan trọng là NHNN có quyết liệt thanh tra, kiểm tra và xử lý hay không.

Tình trạng các NHTM cho vay sai quy định dẫn đến rủi ro không phải cán bộ tín dụng không biết. Bởi theo quy định một hợp đồng tín dụng luôn có quy định rất chặt chẽ, nhưng đôi khi dòng vốn tín dụng được đổ vào các lĩnh vực từ ý chí của các ông chủ NH.

Điều này buộc các cán bộ tín dụng phải hợp thức hóa bằng cách định giá tài sản thế chấp lên cao để bơm vốn nhiều hơn, hoặc cho vay một dự án ở công ty khác và công ty này bắt tay cho vay lại các dự án của ông chủ NH…

TS. Lê Xuân Nghĩa, 

Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia

Theo một chuyên gia NH, hình thức cho vay này lợi nhuận rất cao nên vừa qua nhiều NHTM đã huy động vốn lãi suất cao ở thị trường chợ đen, cộng với vốn huy động tiền gửi để bơm qua kênh này. Điều này làm cho tăng trưởng tín dụng thực tế của hệ thống NHTM bị méo mó và dòng vốn NH vẫn đổ vào lĩnh vực phi sản xuất. 

Tăng vốn ảo

Khi thị trường chứng khoán ảm đạm, nhiều NHTM rất khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn tiền cho lộ trình tăng vốn điều lệ. Trong bối cảnh đó, không ít lãnh đạo các NHTM đã tận dụng công ty “sân sau” để giúp tăng vốn.

Thí dụ, công ty A. có vốn góp lớn của các ông chủ NH B. sẽ phát hành trái phiếu doanh nghiệp kỳ hạn 3-5 năm. NH B. bỏ tiền ra mua trái phiếu công ty A., sau đó công ty A. sử dụng vốn đó góp vào NH để tăng vốn điều lệ.

Khi đến hạn thanh toán trái phiếu của công ty A., bằng một số nghiệp vụ tín dụng, NH B. có thể bơm tiền qua nhiều hình thức để công ty A. hợp thức hóa trả nợ lãi và gốc trái phiếu cho NH. Như vậy, vốn điều lệ NH ghi trên sổ sẽ cao nhưng thực tế đó là vốn ảo.

Những ông chủ NH nghiễm nhiên nắm tỷ lệ vốn góp lớn của NH trên cơ sở vốn ảo, trong khi các cổ đông nhỏ bị thiệt hại vì phải đóng vốn thật. Trên cơ sở nắm quyền lực trong tay các ông chủ NH tiếp tục lũng đoạn qua việc bơm vốn vào các đại gia “sân sau” là những tập đoàn bất động sản.

Một quan chức ở cơ quan giám sát tài chính của Chính phủ cho rằng các đại gia “sân sau” thừa biết Chính phủ không để NH phá sản nên đẩy vốn đầu tư vào lĩnh vực NH bằng nhiều chiêu thức khác nhau, từ đó sử dụng vốn NH quay lại cho vay các tập đoàn của mình.

Rủi ro nếu có xảy ra các ông chủ NH vẫn yên tâm trông chờ vào hướng xử lý giải quyết của Chính phủ và NHNN.

Thực tế, việc tăng vốn ảo đã giúp không ít ông chủ NH cùng một lúc sở hữu 2-3 NH và đẩy vốn vào lĩnh vực đầu tư bất động sản, dẫn đến khó khăn về thanh khoản cho một số NH nhỏ, như đã xảy ra trong thời gian qua. 

Thanh tra các công ty “sân sau” của ngân hàng

Tại cuộc họp về chống tham nhũng, tội phạm trong lĩnh vực hoạt động tín dụng NH, đã nêu lên hiện tượng một số NHTM, định chế tài chính, công ty quản lý quỹ, các công ty thành lập công ty con “sân sau” sử dụng các đòn bẩy tài chính, chuyển tiền, ủy thác đầu tư cho các doanh nghiệp, cá nhân nhằm tăng trưởng quy mô giả tạo, tiếp tay cho hoạt động đầu cơ bất động sản, chứng khoán, tín dụng…

Tình trạng này đã làm lũng đoạn thị trường 1, thị trường 2 trong suốt thời gian dài, đẩy lãi suất huy động lên quá cao, gây khó khăn cho Chính phủ, NHNN và các cơ quan quản lý trong quản lý, điều hành kinh tế vĩ mô; gây khó khăn cho các cá nhân, tổ chức, đơn vị kinh tế…

Trước tình hình này, NHNN cho biết sẽ tiến hành thanh tra, kiểm tra đồng loạt các công ty con trực thuộc NHTM, nếu phát hiện sai phạm sẽ xử lý nghiêm khắc. Được biết sắp tới NHNN sẽ ban hành quy định về ủy thác vốn cũng như các hành lang pháp lý chế tài các hình thức lách luật của NHTM thông qua các công ty con “sân sau”.

Theo ĐTTC

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…