Việt Nam có thể vượt qua bẫy thu nhập trung bình như thế nào?. Làm thế nào để phát huy được vai trò của khu vực tư nhân trong phát triển cơ sở hạ tầng?. Trong “Thế kỷ châu Á tăng trưởng bền vững và thịnh vượng”, vị trí Việt Nam ở đâu?. Những vấn đề quan trọng đó đang được đặt trên bàn Hội nghị thường niên ADB lần thứ 44 tại Hà Nội.
Việt Nam sẽ vượt qua “bẫy” thu nhập trung bình?
Việt Nam đã bắt đầu bước chân vào nhóm các nước đang phát triển có thu nhập trung bình. Theo Giáo sư Keinichi Ohno – chuyên gia kinh tế của ADB, người đã bỏ nhiều năm nghiên cứu về nền kinh tế Việt Nam, từ sau đổi mới, Việt Nam đã có nhiều tiến bộ trong tự do hóa và hội nhập, và đạt được một số bước tiến nhất định trong cổ phần hóa.
Tuy nhiên, tăng trưởng trước đây chủ yếu dựa vào mở cửa thương mại và luồng tiền ngoại tệ đổ vào (ODA, FDI, kiều hối, đầu tư vào chứng khoán và bất động sản…) thay vì dựa trên năng suất và đổi mới. “Nhưng những chính sách cải thiện vốn con người vẫn chưa được xây dựng.
Việt Nam không thể tiếp tục dựa vào lắp ráp đơn giản với lao động không có kỹ năng. Các ngành công nghiệp sẽ rút khỏi Việt Nam khi mức lương tăng lên và hội nhập ngày càng sâu rộng. Không tạo ra được giá trị trong nước, Việt Nam chắc chắn sẽ gặp phải bẫy thu nhập trung bình” - ông Keinichhi Ohno nhận định.
Theo ông, để tăng trưởng bền vững, Việt Nam phải đưa ra các chính sách thúc đẩy, thậm chí bắt buộc, tích lũy kiến thức, kỹ năng và công nghệ.
Chỉ ra những vấn đề trong hoạch định chính sách ở Việt Nam, như thiếu cấu trúc chính sách chặt chẽ , phối hợp giữa các bộ, ngành còn hạn chế, thiếu sự tham gia của các bên liên quan…, ông Keinichi Ohno khuyến nghị Việt Nam chỉ nên lựa chọn vài chiến lược để tích cực thực hiện. Mỗi chiến lược phải có một bộ, ban ngành chịu trách nhiệm chính, có quy hoạch, ngân sách, nhân sự, giám sát và hợp tác quốc tế…
Huy động mạnh mẽ nguồn lực khu vực tư nhân
Chủ tịch ADB Haruhiko Kuroda cho hay, ADB đang và sẽ tiếp tục tăng cường nỗ lực trong huy động khu vực tư nhân trong phát triển cơ sở hạ tầng, bởi nguồn lực từ khu vực công rất hạn chế so với nhu cầu. Đây cũng là nội dung được đề cập mạnh mẽ trong Hội thảo “Nối liền khoảng cách: Đẩy mạnh Sử dụng Vốn Tư nhân để Đầu tư Cơ sở hạ tầng” được tổ chức trong khuôn khổ Hội nghị Thường niên Hội đồng Thống đốc của Ngân hàng Phát triển Châu Á lần thứ 44.
ADB dự tính riêng khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã cần 750 tỉ USD hàng năm cho đến năm 2020 nhằm tài trợ cho cơ sở hạ tầng thiết yếu. trong khi đó, các quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam, lại đang phải đối mặt với những thách thức trong việc huy động nguồn tài trợ lớn từ dự trữ trong khối tư nhân.
“Các định chế tài chính phát triển trên toàn thế giới cũng nên thực hiện bằng cách giúp thiết lập nên môi trường pháp lý và thị trường phù hợp, đồng thời đưa ra những công cụ giảm thiểu rủi ro nhằm thúc đẩy đầu tư tư nhân”, Phó chủ tịch phụ trách Hoạt động Đồng tài trợ và Hoạt động Khu vực Tư nhân của ADB, bà Lakshmi Venkatachalam, nói.
Kiểm soát vốn là cần thiết
Đề cập đến công cụ kiểm soát vốn mà một số nước, trong đó có Việt Nam, đang áp dụng, Chủ tịch ADB Haruhiko Kuroda cho hay, dù chưa bao giờ tán thành thông qua kiểm soát vốn như một biện pháp thường xuyên, nhưng từ lâu, ADB duy trì quan điểm trong một số trường hợp ở một số nền kinh tế, một số biện pháp kiểm soát vốn có thể cần thiết trong kiểm soát kinh tế vĩ mô.
Tuy nhiên, ADB cũng nhận thức rằng, kiểm soát vốn là thiết chế khác biệt và không dễ thành công. Trong một số trường hợp, có thể bóp méo dòng vốn trong thương mại, đầu tư. Trên thực tế, giữa các thể chế tài chính, giữa các nền kinh tế, vẫn còn nhiều tranh cãi xung quanh phương tiện này…
H.Thủy
