Giao địa phương quản lý quyền khai khoáng: Ngổn ngang trăm mối

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
(PLO) - Với hơn 5.000 điểm mỏ của khoảng 60 loại khoáng sản khác nhau, để quản lý và sử dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên thiên nhiên, Chính phủ chủ trương phân cấp khá mạnh cho các tỉnh. 

Khi quá lỏng, lúc quá chặt?
Thực hiện Luật Khoáng sản 2005, các địa phương được cấp giấy phép khảo sát, thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản… Chỉ trong 3 năm (2005-2008) các tỉnh, thành đã cấp gần 3.500 giấy phép, gấp 8 lần số giấy phép Trung ương cấp trong 12 năm. Nhiều nơi xảy ra tình trạng cấp phép tràn lan, không kiểm soát, gây thất thoát tài nguyên, ô nhiễm môi trường. 
Luật Khoáng sản 2010 được ban hành vẫn tiếp tục phân cấp cho địa phương, song có một số quy định được siết chặt. Đó là UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ có thẩm quyền cấp giấy phép thăm dò, giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, than bùn. 
Đối với khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ, địa phương chỉ được cấp phép ở những khu vực do Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) khoanh định. 
Đặc biệt, có hai điểm mới là quy định cấp giấy phép khai thác khoáng sản chủ yếu thông qua hình thức đấu giá quyền khai thác khoáng sản và thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.
Nhưng chính quy định siết chặt như vậy lại nảy sinh nhiều vấn đề mới. Ông Nguyễn Đình Xuân, Giám đốc Sở TN&MT Tây Ninh chia sẻ: Hiện theo quy định, tất cả các loại khoáng sản đều phải thực hiện đánh giá trữ lượng, cấp phép khai thác với nhiều khâu và cần nhiều thời gian. 
Điều đó là cần thiết đối với những dự án khai thác khoáng sản có giá trị và trữ lượng lớn; còn đối với những dự án nhỏ lẻ, khai thác các loại khoáng sản với trữ lượng nhỏ và phân tán cần có cơ chế phù hợp. 
Bởi những dự án này nếu thực hiện đánh giá theo quy định sẽ mất nhiều thời gian và chi phí lớn, không phù hợp với trữ lượng và giá trị khoáng sản khai thác.
Đối với quy định mới về tính tiền thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, nhiều địa phương đang vướng mắc vì sự chênh lệch giữa trữ lượng được phê duyệt với thực tế khai thác. Mặt khác, phương pháp tính tiền cấp quyền khai thác mỗi nơi một khác, phụ thuộc vào chi phí thăm dò, xây dựng cơ bản mỏ, lương, khấu hao máy móc… nên chưa đồng nhất. Việc xây dựng và sử dụng nguồn thu này cũng chưa hợp lý.
Bên cạnh những trở ngại về thực thi chính sách, nhiều địa phương còn gặp khó vì phải quản lý một số lượng lớn doanh nghiệp và giấy phép khoáng sản trong khi cán bộ chuyên trách còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp khai thác khoáng sản với quy mô nhỏ, năng lực khai thác kém và chưa quan tâm nhiều đến các khía cạnh phát triển bền vững. 
Những hệ lụy về môi trường nảy sinh, đời sống nhân dân nhiều nơi nghèo vẫn hoàn nghèo. Những khó khăn này khiến các địa phương “đau đầu” vì khoáng sản nhỏ lẻ, manh mún, công nghệ lạc hậu mà thất thoát tài nguyên vẫn diễn ra…
Mỗi địa phương một giải pháp 
Trước thực tế như vậy, để hoạt động khai khoáng được minh bạch, hiệu quả, nhiều địa phương đã mạnh dạn thực thi nhiều giải pháp, kể cả những cách làm chưa có tiền lệ. 
Tỉnh Thái Nguyên đã thành lập Hội đồng thẩm định để xem xét, xác định số tiền các đơn vị phải nộp làm cơ sở trình UBND tỉnh phê duyệt. Sau khi có quyết định phê duyệt số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản của UBND tỉnh, Sở TN&MT sẽ phối hợp với Cục Thuế tỉnh thông báo cho tổ chức, cá nhân được cấp quyền khai thác khoáng sản thực hiện theo quy định. 
Kết quả tính đến hết tháng 12/2014, Sở TN&MT tỉnh này đã hoàn thành tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cho 125/125 giấy phép của 82 đơn vị doanh nghiệp, với số tiền cấp quyền là trên 1.400 tỷ đồng. Trên phạm vi cả nước, hiện đã có 39/63 tỉnh, thành phố có kết quả triển khai phê duyệt tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.
Tỉnh Lào Cai thì đề ra những ràng buộc trách nhiệm đối với doanh nghiệp khai khoáng về gìn giữ môi trường, đảm bảo sự phát triển bền vững ở địa phương. Tỉnh này thu phí vận chuyển từ doanh nghiệp khoáng sản để phục vụ chương trình cải tạo các tuyến đường xuống cấp nghiêm trọng. 
Do cả nước chưa quy định về thu cụ thể nên tỉnh tự xây dựng và ban hành mức thu dựa trên nguyên tắc: bảo đảm đủ tiền để xây dựng và sửa chữa đường trong khả năng đóng góp của doanh nghiệp và mức thu được điều chỉnh theo giá bán quặng. 
Được sự giải trình, phân tích thuyết phục của tỉnh, nhìn chung các doanh nghiệp đều thống nhất thực hiện đóng phí. “Việc sử dụng phí hoàn toàn công khai để doanh nghiệp được biết”, ông Lê Ngọc Dương - Phó Giám đốc Sở TN&MT Lào Cai cho biết.
Ở Bình Định, UBND tỉnh cũng đã ban hành quy định cụ thể mức đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng địa phương của doanh nghiệp khai thác khoáng sản và phân cấp quyền sử dụng kinh phí cho địa phương quản lý./.

Đọc thêm

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…

Khơi thông dòng chảy tài chính cho nông nghiệp thuận thiên

Các giống lúa chịu mặn tốt được canh tác xen kẽ vụ tôm ở tỉnh Bạc Liêu. (Ảnh: Chí Quốc)
(PLVN) - Gần 98% môi trường tự nhiên của vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã bị chuyển đổi trong nửa thập kỷ qua. Phát triển nông nghiệp dựa theo tự nhiên đang là yêu cầu cấp bách cho vùng đất này và nguồn lực tài chính được xem là một trong các giải pháp quan trọng nhất.

Khởi nghiệp - hãy tự tin, dám làm, đừng sợ!

Nguyễn Thị Thu Hoa, CEO Trường Foods bên sản phẩm cao cấp Con Cui làm từ thịt lợn mán. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Họ đều khởi nghiệp khi còn rất trẻ từ tay trắng. Đến nay, tổng doanh thu của họ đã tới 40-50 tỷ đồng. Họ đã được đề cử là 1 trong 20 Gương mặt trẻ Việt Nam năm 2022 ở lĩnh vực Kinh doanh - khởi nghiệp.

Khởi nghiệp ngày nay: Khó khăn hay cơ hội?

Khởi nghiệp thời điểm này chứa đựng nhiều rủi ro, nhưng đồng thời cũng mở ra nhiều cơ hội cho người có đam mê, sáng tạo, học hỏi. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Trong thời điểm kinh tế biến động như hiện nay, câu hỏi về khởi nghiệp đã trở thành một chủ đề nóng bỏng. Và những người dũng cảm đặt chân vào thế giới kinh doanh phải đối mặt với một thách thức vô cùng lớn: Liệu đó là một cuộc đua đầy khó khăn hay cơ hội lớn đang mở ra?

Khởi nghiệp - những góc nhìn khác

Thanh niên khởi nghiệp thời ChatGPT cần nghĩ rộng ra lớn hơn và nhìn góc nhìn khác. (Ảnh: N.T)
(PLVN) - “Khởi nghiệp dựa trên công nghệ mở và Việt Nam đang đứng trước bước thay đổi lịch sử. Tinh thần khởi nghiệp phải nghĩ rộng ra, lớn hơn và nhìn góc nhìn khác. Và từng góc nhìn, trong đó sẽ có góc phù hợp với từng bạn” - Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhắn nhủ các bạn trẻ…

Những điều chưa biết về hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu

Thung lũng Silicon tiếp tục giữ vị trí hàng đầu trong số các hệ sinh thái khởi nghiệp năm 2023. (Ảnh: San Francisco Chronicle)
(PLVN) - Hàng thập kỷ qua, các công ty khởi nghiệp đã chứng minh được chỗ đứng trong nền kinh tế hiện đại và là một trong những giải pháp cho phát triển bền vững. Trong đó, hệ sinh thái khởi nghiệp khắp năm châu - nơi sản sinh ra những huyền thoại, những doanh nghiệp tỷ USD góp vai trò quan trọng vào thành tựu nói trên.

Tiết kiệm điện không chỉ trong Giờ Trái đất

Sân bay Nội Bài giảm bớt điện hưởng ứng chiến dịch Giờ Trái đất.
(PLVN) - Hàng loạt hoạt động đã diễn ra trong Giờ Trái đất 2024. Thông điệp được gửi đi từ các hoạt động này là tiết kiệm điện (TKĐ) thành thói quen. Nghiên cứu của Ngân hàng thế giới cho thấy, nếu Việt Nam thực hành TKĐ hiệu quả tương đương với việc xây được nhà máy điện mới với công suất 12.000 MW.