Đừng để nhà đầu tư gánh 2 lần thua thiệt

Sau nhiều năm “ì ạch”, kết cấu hạ tầng giao thông quốc gia đã có những bước phát triển thần tốc với chủ trương xã hội hóa đầu tư.

Đặc biệt là việc áp dụng mô hình đầu tư BT. Những tưởng điểm nghẽn trong phát triển hạ tầng đã lùi xa nhưng mới đây, bằng các công văn của mình, Bộ Tài chính đang khiến cả 3 bên: Nhà nước, nhà đầu tư và người dân đứng trước nguy cơ “thiệt đơn, thiệt kép”.

Dung de nha dau tu ganh 2 lan thua thiet
Ảnh minh họa

Những câu hỏi chưa lời giải đáp

Cuối tháng 7/2018, Bộ Tài chính đề nghị UBND TP Hà Nội rà soát việc chấp thuận chủ trương sử dụng quỹ đất để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư theo hình thức BT. Đầu tháng 8/2018, công văn tương tự được gửi tới các bộ, cơ quang ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương và UBND các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương. Yêu cầu tạm dừng việc xem xét, quyết định sử dụng tài sản công để thanh toán dự án BT áp dụng kể từ ngày 1/1/2018 cho đến khi Nghị định của Chính phủ quy định về nội dung này có hiệu lực thi hành.

Dưới góc độ quản lý nhà nước, việc Bộ Tài chính ban hành các công văn trên là chức năng, nhiệm vụ của họ. Nhưng dường như thời điểm và những hệ lụy mà công văn này gây ra cho ba bên chưa được Bộ Tài chính tính tới, hàng loạt câu hỏi được nêu ra nhưng chưa thể tìm ra câu trả lời.

Thứ nhất, dự thảo Nghị định nói quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT đã được trình Chính phủ ngày 6/10/2017. Tới thời điểm này, Nghị định đó chưa được ban hành, và cũng chưa có lời hẹn nào về thời điểm ban hành. Điều này đồng nghĩa với việc quay lại thời kỳ bế tắc do xuất hiện khoảng trống pháp lý, không thể triển khai các dự án, việc phát triển hạ tầng gần như “dậm chân tại chỗ".

Thứ hai, nếu cơ chế có thay đổi, sao Bộ Tài chính không ra công văn này sớm hơn, ngay khi Quyết định 23/2015/NĐ-TTg hết hiệu lực thi hành cuối năm 2017 mà phải đợi tới giữa quý 3/2018, Bộ này mới ra công văn hồi tố các dự án triển khai từ đầu năm đến nay? Không chỉ khiến các bên liên quan “thiệt đơn, thiệt kép” mà đề xuất này của Bộ còn khiến họ cảm thấy bất an, hoang mang khi chưa đưa ra được một giải pháp khả dĩ nào để xử lý hậu quả do sự chậm trễ kể trên. 

Không để “ba nhà” cùng thiệt

Nếu giả định rằng mọi việc “thuận buồm, xuôi gió” với Bộ Tài chính, đề xuất của họ được các địa phương và các Bộ, ngành chấp thuận, tức là tất cả các dự án BT, dù đã triển khai hay chưa, mà bàn giao quỹ đất hoàn vốn cho nhà đầu tư sau ngày 1/1/2018 thì đều bị tạm dừng, thì nguy cơ hiện hữu trước mắt là thiệt hại cho cả “ba nhà”. Nhà nước chưa thể tiếp tục huy động nguồn vốn tư nhân để phát triển hạ tầng; nhà đầu tư chưa thể tiếp tục triển khai dự án và mơ ước được sử dụng những công trình giao thông hiện đại, chất lượng và tiện dụng của người dân vẫn cứ xa vời.

Trong đó, đối tượng chịu thiệt hại lớn nhất ở đây chính là nhà đầu tư, bởi phát triển hạ tầng là một cỗ máy ngốn tiền khủng khiếp. Thậm chí, ngay cả khi chưa khởi công dự án, các chi phí mà nhà đầu tư bỏ ra có thể đã lên tới hàng nghìn tỷ đồng như chi phí giải phóng mặt bằng, chí phí lập quy hoạch, giá trị hợp đồng với các nhà thầu, tư vấn…

Đó là còn chưa kể đến chi phí cơ hội trong việc sử dụng nguồn lực: thay vì dồn nhân lực, vật lực vào dự án BT để đảm bảo tiến độ và chất lượng do nhà nước đưa ra, họ hoàn toàn có thể chủ động tìm hiểu, nghiên cứu, triển khai các dự án khác. Như vậy là họ đang gánh hai lần thua thiệt, điều không nên tồn tại trong một môi trường kinh doanh đang tiệm cận các chuẩn mực của thế giới.

Bên cạnh đó, một điểm cần được chú ý đặc biệt theo cảnh báo chuyên gia kinh tế chính là nếu đề xuất của Bộ Tài chính được thực hiện có thể gây ra mất niềm tin trong việc thu hút vốn đầu tư của khu vực ngoài nhà nước vào phát triển hạ tầng. Theo tính toán, nhu cầu đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng của Việt Nam đến năm 2030 ước khoảng 3 triệu tỷ đồng (chưa tính hạ tầng đường sắt cao tốc, đường thủy, đường sông...), trong khi nguồn lực cân đối từ ngân sách nhà nước được Quốc hội thông qua đến năm 2020 chỉ khoảng 150 nghìn tỷ đồng, tương đương vỏn vẹn 5% nhu cầu. Một khi khủng hoảng niềm tin nổ ra, hay nói cách khác như đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường là “nếu dừng đầu tư BT, chúng ta sẽ quay lại thời kỳ chậm phát triển”.

Quan điểm của đại biểu Hoàng Văn Cường dựa trên cơ sở Thủ tướng đã nhiều lần phát biểu: “không xã hội hóa thì nguồn lực đâu cho phát triển?”, đồng thời khẳng định chúng ta sẽ “không vì thể chế, cơ chế mà bế tắc phát triển hạ tầng của Việt Nam”.

Soi chiếu cụ thể tinh thần của Thủ tướng vào việc Hà Nội đã quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư cho 5 dự án về hạ tầng giao thông theo hình thức BT, thanh toán bằng quỹ đất, TS Phạm Sỹ Liêm, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng nói rõ: “Quyết định nào đưa ra cũng không thể ngăn được các việc đã được triển khai, Hà Nội đã quyết định thì cứ làm, chứ không ngăn được. Hơn nữa, Bộ Tài chính cấm nhưng chưa chỉ ra cần làm thế nào sẽ không thuyết phục được. Thực tế Hà Nội nên căn cứ tình hình thực tế triển khai của 5 dự án, dự án nào triển khai ở mức nhất định không dừng lại được nếu cần thì xin ý kiến Chính phủ cho làm tiếp”.

Tin cùng chuyên mục

Phó chủ tịch UBCKNN Phạm Hồng Sơn tại cuộc Họp báo (ảnh:Tạp chí Thuế)

Dự kiến ngày 1/4 tới hệ thống VNDirect sẽ hoạt động bình thường

(PLVN) - Thông tin vừa được ông Phạm Hồng Sơn, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết tại cuộc họp báo quý I/2024 của Bộ Tài chính chiều 29/3. Hiện tại, tất cả tài khoản chứng khoán của khách hàng đều được đảm bảo, khách hàng đã kiểm tra được số dư tài khoản.

Đọc thêm

Ý kiến trái chiều về đề xuất chống bán phá giá với thép cán nóng

Một số DN lo ngại nếu điều tra CBPG với HRC nhập khẩu sẽ ảnh hưởng xấu tới ngành thép.
(PLVN) - Ngay sau khi xuất hiện thông tin đề xuất Cục Phòng vệ thương mại (PVTM - Bộ Công Thương) điều tra chống bán phá giá (CBPG) với sản phẩm thép cán nóng (HRC) nhập khẩu, đến ngày 27/3 đã có 9 DN sản xuất tôn mạ, ống thép trong nước gửi đơn kiến nghị tới các cơ quan quản lý.

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.