Sabeco bị yêu cầu nộp 2.495 tỷ đồng vào NSNN: Liệu có tạo “tiền lệ” trái luật?

Như Báo Pháp luật Việt Nam phản ánh trong số báo trước, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI ) vừa có văn bản gửi Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định việc KTNN yêu cầu Sabeco nộp lợi nhuận sau thuế còn lại chưa phân phối từ năm 2016 trở về trước là trái với Luật DN 2014…

Dẫn Luật DN,  VAFI  khẳng định, chỉ có Đại hội cổ đông  (ĐHCĐ) mới có thẩm quyền quyết định mức cổ tức hàng năm của công ty cổ phần. Theo Nghị quyết ĐHCĐ thường niên của Sabeco ngày 18/4/2017 đã thông qua, sau khi chia cổ tức và trích lập các quỹ, khoản lợi nhuận chưa phân phối cuối năm 2016 của Sabeco là hơn  2.946 tỷ đồng. Khoản lợi nhuận sau thuế chưa phân phối này đã được ĐHCĐ quyết định không chia, trong đó có vai trò quyết định của cổ đông nhà nước là Bộ Công Thương  (chiếm 89,59%/vốn điều lệ  với số tiền 2.495 tỷ đồng).

Với rất nhiều nỗ lực, trong phiên đấu giá cạnh tranh ngày 18/12/2017  Bộ Công Thương đã bán hết 343.662.587 triệu cổ phần tương đương 53,59% vốn điều lệ của Sabeco với giá 320.000 đồng/cổ phần. Với thương vụ IPO này, Nhà nước đã thu về gần 110.000 tỷ đồng tương đương với 4,8 tỷ USD và còn nắm giữ 36% cổ phần ở Sabeco. 

Phiên đấu giá cổ phần nhà nước thành công đã khẳng định chủ trương “công khai, minh bạch, bảo đảm lợi ích cao nhất của Nhà nước, chống tiêu cực và lợi ích nhóm; đúng quy luật thị trường, hiệu quả, ổn định thị trường chứng khoán; theo giá thị trường” hoàn toàn đúng đắn. Sự kiện này không chỉ mang về nguồn vốn cho NSNN mà còn mở ra cơ hội rất lớn cho quá trình CPH, thoái vốn DNNN. 

Thế nhưng sau gần 2 tháng IPO, Sabeco bất ngờ nhận được Thông báo 155/KTNN-TH KTNN ngày 8/2/2018, trong đó  yêu cầu Sabeco nộp lợi nhuận sau thuế còn lại  chưa phân phối từ năm 2016 trở về trước về NSNN với số tiền 2.495 tỷ đồng. Đây hẳn cũng là lý do cho đến nay, sau hơn 3 tháng IPO thành công, Tập đoàn Thaibev, nhà đầu tư đã bỏ ra 4,8 tỷ USD để mua toàn bộ 343.662.587 triệu cổ phần để sở hữu 53,59% vốn điều tại Sabeco vẫn chưa được ngồi vào “cái ghế” của mình ở Sabeco. 

Theo Luật sư Trương Thanh Đức (Chủ tịch HĐTV Công ty Luật BASICO - Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế VIAC), quá trình thoái vốn nhà nước tại SABECO và định giá DN đã được thực hiện bài bản, có sự tham gia của kiểm toán. Nhưng lúc đó không thấy có ý kiến gì của kiểm toán về khoản lợi nhuận để lại tại DN này. 

Theo Luật sư Đức, chính khoản lợi nhuận chưa chia mà KTNN đang yêu cầu Sabeco phải nộp lại này là yếu tố để Thaibev mua Sabeco giá cao như thế. Luật sư Đức cho rằng nếu không có khoản tiền này thì giá cổ phiếu Sabeco khi thoái vốn có thể giảm đi với một mức độ tương ứng, bởi thị trường và cổ đông mua cổ phiếu của Sabeco giá bao nhiêu là dựa vào giá trị cổ phiếu hiện tại và kỳ vọng vào tương lai.

“Sau khi việc thoái vốn đã hoàn thành, nhà đầu tư đã mua cổ phiếu của Sabeco với giá rất cao thì KTNN lại yêu cầu thanh toán cổ tức cho cổ đông nhà nước trước thời điểm thoái vốn thì “không tâm phục, khẩu phục”…” - Luật sư Đức nhận xét.

Đáng ngại, theo các chuyên gia kinh tế, những thông tin về truy thu tiền này cũng có thể làm giá cổ phiếu của Sabeco giảm, nhà đầu tư mất tiền, trong đó có cả nhà đầu tư nhà nước và người lao động. Việc này cũng sẽ ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, bởi không biết chừng, sau Sabeco sẽ có những DN IPO xong xuôi lại bất ngờ bị “đòi” chia lợi nhuận sau thuế. Nếu có tiền lệ này, liệu các nhà đầu tư còn mạnh tay xuống tiền mua lại vốn nhà nước tại DN hay không?