Lĩnh vực xây dựng vẫn đứng đầu về số vụ tai nạn lao động
Mặc dù tỷ lệ tai nạn lao động (TNLĐ) ngành xây dựng đã giảm xuống 23,8% (năm 2016) so với 37% (năm 2015) nhưng ngành này vẫn đứng đầu trong danh sách ngành gây TNLĐ lớn nhất. Trước đó, năm 2015 ngành này cũng đứng đầu trong danh sách các ngành có nguy cơ gây TNLĐ cao. Do đó, từ năm 2015, Thanh tra Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã chuyển hướng tập trung thanh tra việc tuân thủ quy định lao động của cácdoanh nghiệpxây dựng. Lý do tỷ lệ TNLĐ ngành xây dựng giảm được ông Nguyễn Tiến Tùng, Chánh thanh tra Bộ Lao động Thương binh và Xã hội giải thích do năm 2016 là năm thanh tra toàn quốc tập trung vào ngành xây dựng, đã có trên 1.000 công trường xây dựng bị thanh kiểm tra năm 2016. Theo đó, số tiền xử phạt doanh nghiệp riêng ngành xây dựng năm 2016 đã là trên 16 tỷ đồng, trong khi thời điểm trước năm 2015, số tiền xử phạt chỉ trên dưới 4 tỷ đồng/năm.
Không chỉ riêng ngành xây dựng, trong năm 2016 cũng có rất nhiều vụ TNLĐ xảy ra. Ngoài một số vụ TNLĐ nghiêm trọng làm chết nhiều người đang trong quá trình điều tra nên chưa có hình thức xử lý thì chỉ có 5 vụ được cơ quan Cảnh sát điều tra và Viện Kiểm sát nhân dân xem xét khởi tố, trong đó đã khởi tố 3 vụ án.
Cụ thể, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã có quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với vụ tai nạn sập giàn giáo xảy ra vào 18h30’ ngày 9/1/2016 làm 4 người chết tại công trường thi công Suối Quanh, bản Tà Pán, xã Trung Sơn, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa do “Vi phạm các quy định về an toàn lao động gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 227, Bộ luật Hình sự.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa cũng đã khởi tố vụ án hình sự đối với vụ tai nạn do sạt lở vách đá xảy ra vào 10h30’ ngày 22/1/2016 làm 8 người chết tại mỏ đá của Doanh nghiệp TNHH Tuấn Hùng, xã Yên Lâm, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa theo quy định tại Điều 227 Bộ luật Hình sự.
Đoàn điều tra TNLĐ tỉnh Quảng Ninh đã chuyển hồ sơ vụ tai nạn lao động do sạt lở tầng xảy ra vào 11h ngày 8/5/2016 làm 2 người chết tại công trường khai thác 2, Công ty Cổ phần Than Cao Sơn, thành phố Cẩm Phả. Tỉnh Quảng Ninh đề nghị cơ quan cảnh sát điều tra thành phố Cẩm Phả xem xét khởi tố vụ án này do đã vi phạm quy định về an toàn lao động. Cơ quan Cảnh sát điều tra đã có quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với vụ tai nạn trên theo quy định tại Điều 227 Bộ luật Hình sự.
Không dám phạt nặng vì sợ doanh nghiệp… “chết”
Theo Bộ LĐ-TB&XH, những lĩnh vực gây TNLĐ chết người trong khu vực có quan hệ lao động (có hợp đồng) ngoài ngành xây dựng thì đứng đầu, vị trí thứ 2 là khai thác khoáng sản chiếm 11,4% tổng số vụ và 12,9% tổng số người chết.Tiếp theo là các lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng, cơ khí chế tạo, dịch vụ, nông lâm nghiệp….
Đáng chú ý, trong số các nguyên nhân chủ yếu để xảy ra tai nạn lao động chết người thì nguyên nhân do người sử dụng lao động chiếm 42,1% do không xây dựng quy trình, biện pháp làm việc an toàn chiếm 17,8% tổng số vụ; thiết bị không đảm bảo an toàn lao động chiếm 8,4% tổng số vụ; không huấn luyện an toàn lao động hoặc huấn luyện an toàn lao động chưa đầy đủ cho người lao động chiếm 11,4% tổng số vụ; do tổ chức lao động và điều kiện lao động chiếm 3% tổng số vụ và không trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân trong lao động chiếm 1,5%. Trong khi, nguyên nhân từ người lao động chỉ chiếm 17,3%.
Trước những con số còn khá nổi cộm như vậy, ngành lao động đã đẩy mạnh công tác thanh tra, xử phạt. Nhưng có một thực tế là đẩy mạnh công tác thanh tra, xử phạt không có nghĩa là công tác xử lý cũng đẩy mạnh rốt ráo hơn bởi theo ông Nguyễn Tiến Tùng – Chánh Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH “ mặc dù việc xử phạt doanh nghiệp vi phạm ATVSLĐ năm 2016 cao gấp 4 lần các năm trước, nhưng bên cạnh việc rất khó thanh tra trong khu vực ngoài quan hệ lao động, thì việc xử phạt vẫn mang tính răn đe là chính vì doanh nghiệp… mắc quá nhiều lỗi (doanh nghiệp mắc ít nhất cũng là 7 lỗi, nhiều tới 23 lỗi) nên phạt nặng thì doanh nghiệp khó tồn tại”.
Phải chăng đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc lỗi từ người sử dụng lao động là nguyên nhân chính để xảy ra tai nạn lao động?
