1. Cũng cần nhắc lại, trước thư mời họp phát hành ngày 19/7/2018 gửi Báo PLVN, các động thái của Đồng Nai đối với những phản ánh của PLVN cũng như của người dân không thể hiện sự cầu thị, khách quan trong việc đánh giá, nhìn nhận sự việc. Có thể thấy qua việc, sau khi PLVN có các bài viết, địa phương này và Tập đoàn Donacoop (chủ đầu tư dự án nêu trên) không phản hồi khiếu nại tới Báo, không rà soát, nhìn nhận lại sự việc mà gửi đơn thư tới các cơ quan Trung ương, Quốc hội… vu khống PLVN nhiều nội dung như “viết theo kiểu “đánh, đấm” để làm hại doanh nghiệp”, “có thế lực đứng sau kích động, cổ súy, “tài trợ”...
Trong các loạt bài đã đăng, từ tố cáo của hàng trăm người dân, ý kiến chuyên gia và so sánh quy định pháp luật, PLVN phản ánh dự án nêu trên “xóa trắng” cả một xã diện tích hơn 1000ha để lập khu đô thị sai quy định. Từ năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến yêu cầu Đồng Nai sửa sai, nhưng Đồng Nai vẫn không thực hiện.
Đồng Nai sau đó còn báo cáo sai khi viện dẫn ra những văn bản không liên quan. Ví dụ như trong Nghị quyết số 56/NQ-CP ngày 27/11/2009 là văn bản về định mức sử dụng đất, không có một chữ nào nói về “dự án Khu đô thị sinh thái kinh tế mở Long Hưng”. Cái mà Đồng Nai gọi là “phù hợp với quy hoạch kinh tế - xã hội tỉnh”, chỉ là phù hợp với ý chí – văn bản của riêng tỉnh Đồng Nai; nhưng những ý chí – văn bản này là sai thẩm quyền, sai luật.
Do sai từ cái nền khi không tuân thủ chính sách của Đảng và Nhà nước, quy định pháp luật, nên việc bồi thường, hỗ trợ, bố trí tái định cư cho các hộ dân của Đồng Nai giá bèo bọt, sai trái, bất công. Chính sách an sinh xã hội với các hộ dân bị lấy đất rất tồi tệ. Dự án lấy nhà cửa của cả một xã hàng ngàn hộ. Hàng vạn dân mất tư liệu sản xuất, phải “tha phương cầu thực” khắp nơi, nhưng dự án chỉ bố trí được công việc cho vài trăm người với mức thu nhập không cao.
Hiện ở Long Hưng vẫn còn hàng trăm người dân (thuộc ít nhất hai nhóm), liên tục có đơn gửi và nhiều lần đến tận các cơ quan Trung ương phản đối dự án.
Do lòng dân oán thán nên đã xảy ra sự việc gây rối mất trật tự công cộng khi người dân bị một số đối tượng lạ kích động. Tuy nhiên, tòa án Đồng Nai sau đó đã kết án 46 người và theo tìm hiểu của PLVN, một số trường hợp có dấu hiệu bị án oan.
 |
| Một người dân Long Hưng miêu tả lại cảnh bị bắt trói, đánh đập khi phản đối cưỡng chế trái pháp luật (Hình chụp ngày 11/5/2018) |
Sau khi Báo đăng các vấn đề trên, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã có ý kiến yêu cầu làm rõ vấn đề. Ngày 27/4/2018, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình tiếp tục có ý kiến yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai khẩn trương, nghiêm túc xem xét cụ thể, làm rõ các vấn đề Báo nêu.
Đầu tháng 6/2018, Đồng Nai đã có công văn phản bác những nội dung PLVN nêu, cho rằng loạt bài “có nội dung thông tin không chính xác, thiếu khách quan”.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình sau đó có văn bản yêu cầu UBND tỉnh Đồng Nai công khai trả lời báo chí về nội dung Báo PLVN phản ánh.
2. Trong thư mời họp Báo PLVN, nêu thành phần dự họp chỉ có các cơ quan địa phương của Đồng Nai. Tuy nhiên, trong cuộc họp ngày hôm qua, có ông Đỗ Văn Đương, Phó trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội. Đáng tiếc ở chỗ cuộc họp lại không có sự có mặt của các cơ quan chuyên ngành có thể phân xử vấn đề này như Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng… Và đặc biệt rất bất thường, là không có sự có mặt của Donacoop, chủ đầu tư dự án.
Chủ trì buổi họp, ông Võ Văn Chánh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, thời gian vừa các cơ quan kiểm toán, thanh tra Trung ương có tiến hành giám sát dự án Khu đô thị sinh thái kinh tế mở Long Hưng. Hiện tổ liên ngành Thanh tra Chính phủ đang trong quá trình hoàn thiện nội dung báo cáo Thủ tướng.
Ông Chánh cho rằng, vừa qua Báo PLVN “có loạt bài phản ánh về dự án với nhiều ngôn từ so sánh, có tính suy diễn nặng nề, gây khó khăn cho việc thực hiện dự án cũng như công tác quản lý của chính quyền địa phương”.
Ông Chánh cho rằng Đồng Nai đã thành lập tổ công tác rà soát các nội dung báo chí phản ánh và “đây là cuộc họp thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng, tổ chức buổi đối thoại mà báo chí phản ánh với sự tham gia của các bên liên quan”.
Trong buổi họp, các nội dung Báo PLVN phản ánh được đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh nêu. Sau đó ông Chánh đề nghị đại diện Báo PLVN và các cơ quan báo chí có ý kiến, đối thoại.
Nhà báo Hà Ánh Bình, Trưởng Cơ quan đại diện Báo PLVN tại TP HCM khẳng định PLVN chỉ nhận được thư mời với nội dung “dự họp phúc đáp phản ánh của báo chí về dự án khu đô thị sinh thái kinh tế mở Long Hưng” chứ không phải một buổi đối thoại.
Nhà báo Hà Ánh Bình cho hay, Phó Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Đồng Nai hai nội dung: 1. Yêu cầu Đồng Nai sớm công khai trả lời báo chí về nội dung Báo PLVN phản ánh về dự án. 2. Tổ chức đối thoại với sự tham gia của các cơ quan liên quan.
Tuy nhiên Báo PLVN chưa nhận được văn bản trả lời báo chí của Đồng Nai trước đó nên chưa thể đối thoại. Nhà báo Hà Ánh Bình cũng đề nghị cung cấp đầu mối liên hệ với UBND tỉnh để cung cấp tài liệu báo chí yêu cầu về dự án Long Hưng vì trước đó nhiều lần Báo PLVN đến liên hệ làm việc với các cơ quan, ban ngành và câu trả lời nhận được là “im lặng”.
UBND tỉnh Đồng Nai sau đó tiếp nhận các ý kiến báo chí phản ánh trong cuộc họp và hứa sẽ có văn bản trả lời báo chí cũng như sớm tổ chức buổi đối thoại với sự tham gia của các cơ quan liên quan. Ông Chánh cũng giao ông Nguyễn Hữu Nguyên, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư làm đầu mối cung cấp thông tin về dự án khu sinh thái kinh tế mở Long Hưng khi cơ quan báo chí yêu cầu.
- Tại buổi họp, ông Đỗ Văn Đương, Phó trưởng ban Dân nguyện của UBTVQH (ông Đương không phải là ĐBQH khóa XIV và không có trong thành phần tham dự như thư mời của UBND tỉnh Đồng Nai) cũng đã có một số ý kiến. Trước 20 nội dung phúc đáp của Đồng Nai (hầu hết cho rằng Đồng Nai đã làm đúng quy trình, tuân thủ quy định, pháp luật đối với dự án khu sinh thái kinh tế mở Long Hưng), ông Đương cho rằng “đồng tình với giải trình của UBND tỉnh về những nội dung trên cả về căn cứ pháp luật và tính hợp lý cuộc sống”. “Qua giải trình của địa phương, về mặt căn cứ, quy hoạch, thẩm quyền là phù hợp với quy định pháp luật”, ông Đương phát biểu.
Xin nhắc lại, ông Đương không phải là ĐBQH khóa XIV và không có trong thành phần tham dự như thư mời của UBND tỉnh Đồng Nai. Trả lời PLVN về việc tham dự cuộc họp, ông Đương nói: "Tôi tham dự cuộc đối thoại với tư cách là Phó Trưởng ban Dân nguyện, đại diện Ban Dân nguyện để lắng nghe ý kiến của báo chí, người dân, địa phương về vụ việc này vì chúng tôi cũng nhận được nhiều đơn thư liên quan”.
Ông Đương khẳng định ông đến dự cuộc đối thoại theo sự phân công của lãnh đạo Ban và lời mời của UBND tỉnh Đồng Nai. Trước khi tham dự, ông “đã đi thị sát, nắm tình hình để có cái nhìn toàn diện, khách quan về sự việc”.
PLVN cũng đã trao đổi với Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải (hiện đang đi công tác nước ngoài) để xác minh tư cách tham dự cuộc đối thoại của ông Đương, bà Hải chỉ cho biết "đã bàn giao công việc ở nhà theo quy chế làm việc của Ban cho các Phó ban". Hiện ban Dân nguyện có hai Phó Trưởng ban là ông Đỗ Văn Đương và ông Nguyễn Kim Hồng.
- Ý kiến của người dân Long Hưng về câu chuyện này ra sao? Trao đổi với PLVN, ông Nguyễn Văn Nhuần (ngụ xã Long Hưng), người đại diện cho hàng trăm người dân khiếu kiện cho hay: “Trong nhiều năm đi khiếu kiện, chúng tôi đã tới Ban Dân nguyện của Quốc hội và bị cán bộ tiếp dân từ chối mấy lần, chỉ ghi vào phiếu tiếp, có nhận đơn chứ không bao giờ làm văn bản. Sau này, tôi ra Hà Nội có gặp cả ông Phó ban Dân nguyện là Đỗ Văn Đương. Ngày hôm đó, ông Đương cũng quả quyết “lần nhận này sẽ chuyển vào cho Ban Dân nguyện”.
- Sau này tôi xin được số điện thoại của bà Hải, Trưởng ban Dân nguyện. Tôi nhắn tin hỏi thì bà Hải xác nhận không hề nhận được gì hết. Bà Hải mới nói để rà soát trở lại thì trong máy tính quản lý hồ sơ nhận cũng không thấy đề cập đến cái đơn của dân Long Hưng. Tôi mới kể là gửi từ năm 2012 đến giờ thì bà Hải mới nói gửi trực tiếp qua đường bưu điện ghi đích danh tên là bà Nguyễn Thị Thanh Hải – Trưởng ban Dân nguyện của Quốc hội. Chúng tôi đã gửi đơn theo cách này vào năm 2017 và cơ quan này xử lý thế nào thì tụi tôi chưa biết”.
Như vậy, bản thân những người dân đang chịu thiệt thòi bởi Dự án Long Hưng không khỏi băn khoăn về sự có mặt của đại diện Ban Dân nguyện tại cuộc họp phúc đáp của UBND tỉnh Đồng Nai chiều qua. Bởi trước đây,(từ năm 2012), người dân đã gửi đơn đến Ban Dân nguyện, thậm chí đã gặp trực tiếp ông Đỗ Văn Đương để trình bày nhưng sự việc, ý kiến của họ vẫn "trôi theo dòng nước".
Nhưng chỉ cần "lời mời" của UBND tỉnh, ông Đỗ Văn Đương đã đích thân đến và phát biểu hùng hồn về vụ việc tại cuộc họp trước người dân Long Hưng. Đánh giá về cuộc gặp, ông Nhuần nói: “Tôi cho rằng buổi gặp mặt báo chí chỉ mang tính đối phó của Đồng Nai”.
Còn ông Nguyễn Thanh Long (SN 1944, ngụ số 587, khu 3, ấp Phước Hội) kiên quyết khẳng định nội dung tố cáo của mình và nhiều hộ dân liên quan đến dự án Khu đô thị sinh thái kinh tế mở Long Hưng là đúng sự thật. Về ý kiến của cán bộ Ban Dân nguyện của Quốc hội nói rằng “Donacoop và Đồng Nai có đóng góp nhất định khi cải tạo một vùng đất hoang hóa, sình lầy thành vùng kinh tế - đô thị phát triển”.
Ông Long đặt lại câu hỏi: “Nói thế là bịa đặt, người dân đã sinh sống hàng trăm năm ở đây. Quan trọng nhất phải làm rõ dự án của Donacoop đúng pháp luật hay không?”. Ông Long nói: “Dự án này không đem lại lợi ích chung, không giúp người dân hưởng lợi mà chỉ đem lại lợi ích riêng cho doanh nghiệp, cho một nhóm lợi ích”.
