Theo đánh giá của trung tâm này, hơn hai phần ba người dân tộc thiểu số có sinh kế phụ thuộc vào đất nông nghiệp, đất rừng. Họ đang sống dưới ngưỡng nghèo của cả nước.
Đi đôi với nghèo khó là hàng loạt khó khăn khác như sức ép tăng dân số, suy thoái và giảm diện tích đất rừng, tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt. Thực trạng này nếu tiếp diễn, trong tương lai có thể đẩy người dân ở những vùng này thêm khó khăn.
Bà Hồ Thị Con cho biết, gia đình bà thuộc diện khó khăn ở địa phương, kinh tế chủ yếu phụ thuộc vào nông nghiệp. Trước đây bà có thể vào rừng làm nương rẫy; kiếm củi, măng, nấm và những sản phẩm khác từ rừng để phục vụ cuộc sống.
Nhưng từ khi rừng được quy hoạch thành lâm trường trồng cây thì nguồn thu thực phẩm và diện tích canh tác bị thu hẹp, kinh tế gia đình bà thêm phần khó khăn.
Theo bà Con, diện tích đất lâm trường do tổ tiên họ sử dụng từ nhiều đời nay. Nay thiếu đất canh tác, một số người đã vào rừng chặt cây của lâm trường để phục vụ cuộc sống.
“Nếu chúng tôi đủ cái ăn, cái mặc thì sẽ không đi phá rừng. Chúng tôi quá ít đất để canh tác”, bà Hồ Thị Con nói lên thực trạng.
 |
| Bà Con phát biểu tại Hội thảo |
Ông Giàng A Chu, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cũng thừa nhận đất nông nghiệp của người dân tộc thiểu số đang bị thu hẹp. Quyền sử dụng đất nông nghiệp của người dân bị thu hẹp sẽ đồng nghĩa đời sống kinh tế thêm khó khăn.
Theo ông Chu, cần có chính sách để người dân tộc thiểu số vừa bảo vệ rừng, vừa có thể dựa vào rừng để phát triển kinh tế.
Hiện nay các nông, lâm trường quốc doanh giữ hơn 4 triệu hécta đất. Trong số này, nhiều diện tích đất đã bị hoang hóa, sử dụng không hiệu quả hoặc sai mục đích. Trong khi đó người dân tộc thiểu số sống ở ngay gần các lâm trường lại không có đất canh tác.
Được biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành đề án đổi mới nông, lâm trường quốc doanh. Tuy nhiên, chính sách này chưa đến được với người dân, tình trạng người dân tộc thiểu số thiếu đất sản xuất vẫn diễn ra phổ biến.
Dự án “Nâng cao năng lực tiếp cận và quản lý đất sản xuất và đất rừng cho cộng đồng các dân tộc thiểu số” sẽ được triển khai từ tháng 1/2016 đến tháng 12/2018 tại sáu tỉnh: Lào Cai, Lạng Sơn, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình và Kon Tum.
Dự án do Liên minh Châu Âu (EU) hỗ trợ, tổng vốn hơn 650.000 EURO (tương đương hơn 700.000 đô la Mỹ). Đơn vị thực hiện dự án là CARE Quốc tế tại Việt Nam phối hợp với Trung tâm CIRUM, Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ NN&PTNN. Khoảng 8 triệu đồng bào dân tộc thiểu số sẽ được hưởng lợi từ dự án này.
