Xây dựng Luật PPP: “Chìa khóa” thu hút nhà đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng

Cần Luật cho PPP. Ảnh minh họa
Cần Luật cho PPP. Ảnh minh họa
(PLO) - Với nhu cầu phát triển kết cấu hạ tầng ngày càng tăng, trong bối cảnh nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) chỉ đáp ứng khoảng 50% tổng nhu cầu, việc huy động nguồn vốn dồi dào từ khu vực tư nhân, bao gồm cả khu vực tư nhân trong và ngoài nước là rất cần thiết. Bộ KH&ĐT đã nghiên cứu, xây dựng và   trình Chính phủ hồ sơ đề nghị xây dựng Luật PPP.

PPP - giải pháp tăng hiệu quả đầu tư

PPP là phương thức đầu tư trong đó khu vực công và khu vực tư trở thành đối tác của nhau, cùng tham gia đầu tư thực hiện các dự án phát triển hạ tầng KT-XH  để cung cấp dịch vụ công.

Việc thu hút đầu tư tư nhân vào các dự án cơ sở hạ tầng góp phần nâng cao hiệu quả và hiệu suất của các dự án. PPP không phải là chìa khóa vạn năng để giải quyết những tồn tại trong đầu tư cơ sở hạ tầng, nhưng nếu có sự phân công hợp lý giữa khu vực công và khu vực tư theo hướng mỗi khu vực đảm nhiệm phần công việc mà mình có lợi thế nhất thì PPP có thể là một giải pháp tăng hiệu quả đầu tư và tăng chất lượng cung cấp dịch vụ công.

Mô hình hợp tác nhà nước - tư nhân mà các nước trên thế giới áp dụng đem lại cơ hội lớn nhưng cũng đòi hỏi những điều kiện về quyết tâm chính trị, khuôn khổ pháp lý, nguồn vốn nhà nước tham gia và năng lực cán bộ triển khai. Đặc biệt, đối với các nước đang phát triển như Việt Nam, các nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài thường yêu cầu Chính phủ cam kết nhiều hơn để đảm bảo môi trường đầu tư thuận lợi.

Hoàn thiện khung khổ pháp luật

Để từng bước tiếp cận với thông lệ quốc tế cũng như hoàn thiện các quy định về đầu tư theo hình thức PPP, năm 2015, Chính phủ ban hành Nghị định 15/2015/NĐ-CP về đầu tư theo hình thức PPP và Nghị định  30/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn NĐT. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nội dung quy định tại 2 Nghị định này chịu sự điều chỉnh của nhiều Luật khác nhau như Luật NSNN, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Bảo vệ môi trường, Luật DN, Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Quản lý nợ công... 

Theo đại diện Bộ KH&ĐT, do quy định tại các Luật này được xây dựng hướng tới dự án đầu tư công hoặc đầu tư tư nhân thuần túy, chưa xét đến đặc thù đầu tư PPP nên quá trình triển khai dự án PPP còn nhiều khó khăn, bất cập.

Thực tế cho thấy, nguồn vốn ngân sách trong kế hoạch trung hạn rất hạn hẹp nên việc bố trí ngân sách cho dự án PPP rất khó khăn. “Đối với nguồn vốn ODA, Bộ KH&ĐT vẫn đang tiếp tục phối hợp các bộ, ngành thảo luận và đàm phán cơ chế huy động vốn với các nhà tài trợ nhưng lượng vốn dự kiến huy động được rất nhỏ so với nhu cầu thực tế. Nguồn vốn này được huy động phải đảm bảo đồng thời 3 quy trình, thủ tục về đầu tư công, vốn ODA và dự án PPP nên mất nhiều thời gian. Ngoài ra, trần nợ công quốc gia đã đến ngưỡng an toàn cũng là một hạn chế lớn cho việc huy động nguồn vốn ODA cho các dự án PPP…”- Một cán bộ của Bộ này phân tích.

Bên cạnh đó, việc huy động nguồn tín dụng trong nước cho các dự án PPP rất khó khăn do năng lực tài chính của nhà đầu tư (NĐT) hạn chế, Dự án PPP thường có tổng mức đầu tư lớn, thời gian vay vốn dài (đặc biệt là dự án BOT giao thông), nhưng các ngân hàng trong nước thường sử dụng nguồn huy động ngắn hạn để cho vay dài hạn, trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước đang có chủ trương giảm dần tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung và dài hạn nhằm đảm bảo an toàn hệ thống và phù hợp thông lệ quốc tế.

Trong khi đó, nguồn vốn tín dụng thương mại nước ngoài có khả năng về nguồn cung vốn và thời hạn vay tốt hơn so với mặt bằng trong nước, nhưng thực tế cho thấy, việc triển khai các dự án PPP hạ tầng lớn, quan trọng trong lĩnh vực năng lượng và giao thông trong thời gian qua, các tổ chức tín dụng nước ngoài đều yêu cầu các cơ chế bảo lãnh rủi ro về lưu lượng, doanh thu, chuyển đổi ngoại tệ, quy hoạch... Tuy nhiên, cơ chế, chính sách và nguồn lực để bảo lãnh các rủi ro nêu trên chưa sẵn sàng.

Một khó khăn là Hợp đồng dự án PPP thường kéo dài từ 20 - 30 năm, do đó, NĐT cũng như các bên cho vay thường có yêu cầu cao đối với tính bền vững của các quy định pháp luật điều chỉnh hợp đồng. Tuy nhiên, do quy định liên quan về PPP chỉ dừng lại ở cấp Nghị định, đồng thời các quy định tại các Luật liên quan được thiết kế chỉ phục vụ cho dự án đầu tư công hoặc dự án đầu tư tư nhân thuần túy, việc thay đổi quy định tại các Luật hoặc Nghị định gây ảnh hưởng rất lớn đến việc tuân thủ hợp đồng dự án PPP.

“Đây là một rủi ro hiện hữu đối với NĐT dẫn tới việc nhiều NĐT đề xuất áp dụng bảo lãnh rủi ro thay đổi chính sách, bảo lãnh chính trị hoặc yêu cầu một mức lợi nhuận cao hơn, thời gian thu giá dịch vụ dài hơn nhằm bù đắp cho những rủi ro mà NĐT phải chịu. Điều này gián tiếp làm tăng chi phí của dự án, chi phí xã hội để thực hiện dự án PPP cũng như chưa thu hút được nhiều NĐT quốc tế do tính cam kết của Chính phủ còn thấp…”- Đại diện Bộ KH&ĐT cho hay.

Theo các chuyên gia. với mục tiêu tạo một cơ chế riêng để vốn Nhà nước tham gia vào các dự án PPP một cách hiệu quả và được quản lý chặt chẽ, đồng thời thể chế hóa các biện pháp ưu đãi, bảo đảm đầu tư để thu hút các NĐT mà đặc biệt là các NĐT nước ngoài vào các dự án PPP thì việc nâng cấp quy định hiện hành lên cấp Luật là rất cần thiết.

Được biết, Bộ KH&ĐT đã nghiên cứu, xây dựng Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật PPP. Trên cơ sở tiếp thu ý kiến góp ý của các bộ, ngành, địa phương và ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, Bộ KH&ĐT đã trình Chính phủ hồ sơ đề nghị xây dựng Luật này. “Việc xây dựng được khung pháp lý cao, thống nhất, đồng bộ, hạn chế rủi ro về mặt thay đổi chính sách là một trong những điều kiện quan trọng để thu hút, hấp dẫn được các NĐT trong nước và quốc tế…”- Đại diện Bộ KH&ĐT nhấn mạnh. 

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…