Bài 1: Hồi hộp đợi ngày lên Cục hoặc sáp nhập
Một cựu lãnh đạo Cục QLTT nói với PLVN, việc tinh giản bộ máy là một việc nên làm nhưng làm sao để tinh giản thực sự chứ không phải kiểu “cắt bớt” các đầu mối ở trên rồi “cộng cơ học” các đơn vị ở dưới, khiến cơ cấu hoạt động của các đơn vị nhỏ trở nên rối rắm, “khó bảo nhau”.
Sở hụt hẫng, cán bộ “tâm tư”…
Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các quy định, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục QLTT, Bộ Công Thương đã có văn bản gửi Chi cục QLTT địa phương chỉ đạo bàn giao các công tác liên quan với các sở ở địa phương để chính thức hoạt động theo mô hình Tổng cục từ ngày 12/10/2018.
Hầu hết các lãnh đạo của Chi cục địa phương đều bày tỏ sự băn khoăn về mô hình hoạt động mới - từ con người, kinh phí đến “tâm tư” khi có sự sáp nhập giữa các Chi cục thành Cục liên tỉnh. Trong cuộc họp bàn triển khai về hoạt động của Tổng cục QLTT, đại diện lãnh đạo QLTT Quảng Ninh cho biết, đội ngũ cán bộ QLTT Quảng Ninh đang có “khá nhiều tâm tư”.
Tuy nhiên, “tâm tư” như vị lãnh đạo này chia sẻ không phải chuyện “sắp xếp, sáp nhập sẽ có người mất chức, xuống làm đội phó” mà “tâm tư” ở đây là tất yếu xuất hiện mỗi khi có sự thay đổi mô hình hoạt động, ở bất cứ ngành nghề nào. Theo vị này, đây chính là điều khó khăn của người đứng đầu đơn vị, bởi việc giữ được môi trường công việc để anh em yên tâm công tác chính là nhiệm vụ quan trọng của những người đứng đầu.
Ông Vũ Hồng Thủy - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn cho hay, ngay sau khi mô hình Tổng cục QLTT chính thức hoạt động, cục QLTT ở các tỉnh, thành sẽ tách ra khỏi Sở Công Thương, thành đơn vị tương đương cấp Sở, trực tiếp chịu sự chỉ đạo, quản lý, điều hành của Tổng cục QLTT. Ở tỉnh khi đó chủ yếu quản lý về mặt Đảng, không trực tiếp chỉ đạo về chuyên môn; các hoạt động nghiệp vụ sẽ thông qua ngành dọc, do Tổng cục chỉ đạo.
Thực tế, QLTT vẫn chiếm một vị trí quan trọng nếu như không muốn nói là lĩnh vực này tạo nên quyền lực cho các Sở Công Thương từ trước đến nay. Vì thế, mang việc này thường do một Phó Giám đốc Sở phụ trách. Nhưng nay, bộ phận này được tách ra độc lập khiến nhiều ý kiến cho rằng, các Sở Công Thương không tránh khỏi tâm lí “hụt hẫng” vì “mất” đi một phần quyền lực?
Chia sẻ điều này với PLVN, Giám đốc Sở Công Thương Lạng Sơn cho biết, ban đầu một số anh em cũng rất “tâm tư”. Tuy nhiên, đây là chủ trương đúng đắn của Chính phủ và Bộ Công Thương nên sau đó cả Sở cùng vào cuộc, động viên anh em sớm bàn giao công việc, chấp nhận sự thay đổi vì nhiệm vụ chung.
Ông Đỗ Trường Giang - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lào Cai cũng cho biết, việc thành lập Tổng cục QLTT ở TƯ và thành lập các Cục ở địa phương, tách khỏi sự quản lý về nghiệp vụ của cấp tỉnh và các Sở Công Thương cũng đã khiến địa phương có nhiều ý kiến trái chiều.
Tuy nhiên, việc tách rời này mới bước đầu được thực hiện nên chưa bộc lộ những thuận lợi cũng như khó khăn. “Trong quá trình thực hiện, nếu vướng mắc điều gì, khó khăn điều gì thì chúng tôi sẽ có báo cáo, đề xuất. Về cơ bản, chúng tôi đồng tình việc nâng cấp cơ quan QLTT lên Tổng cục. Còn việc thực hiện thế nào cho tốt thì cần có thời gian”, Giám đốc Giang nói.
Tránh “cắt” trên, “cộng cơ học” phía dưới
Theo lộ trình hoạt động của Tổng cục QLTT, đến hết năm 2019 Tổng cục sẽ tinh giản đầu mối tại 63 đơn vị (tỉnh, thành) xuống còn 44 đơn vị thông qua phương án sắp xếp một số Cục QLTT cấp tỉnh, thành Cục QLTT liên tỉnh. Do đó, sẽ có 38 Cục QLTT tỉnh, TP trực thuộc TƯ sáp nhập còn lại 19 Cục QLTT liên tỉnh. Lực lượng QLTT cấp huyện cũng sẽ tiến hành tinh giản tổ chức bộ máy theo lộ trình sắp xếp lại các đội QLTT cấp huyện thành các Đội QLTT liên huyện theo mục tiêu giảm 305 đội (tương đương 45%) từ năm 2018 - 2020.
Trao đổi với PLVN, ông Chu Xuân Kiên - Chi cục trưởng Chi cục QLTT Hà Nội tự tin cho biết, Hà Nội gần như đã sẵn sàng cho mô hình hoạt động mới. “Hà Nội không gặp nhiều vấn đề về mô hình do gần như chỉ cần nâng cấp mô hình hoạt động hiện thời lên một cấp khác. Vì chắc chắn, Hà Nội sẽ là một Cục độc lập, không bị sáp nhập với tỉnh thành nào”, lời ông Kiên.
Trong khi đó, ông Cao Xuân Luật - Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh Quảng Ninh thì băn khoăn vì không biết địa bàn Quảng Ninh sẽ là mô hình QLTT cấp Cục độc lập hay Cục liên tỉnh. Còn ông Vũ Hồng Thuỷ thì lại dự đoán, nhiều khả năng, với địa bàn gần biên giới Trung Quốc, thị trường rộng, phức tạp, Lạng Sơn sẽ được thành lập Cục riêng?
Theo Quyết định 34 của Thủ tướng Chính phủ, Tổng cục QLTT trực thuộc Bộ Công Thương được tổ chức thành hệ thống ngành dọc từ TƯ đến địa phương theo đơn vị hành chính hoặc theo yêu cầu nhiệm vụ, đảm bảo nguyên tắc tập trung thống nhất.
Bên dưới là Cục QLTT tỉnh, TP trực thuộc TƯ, Cục QLTT liên tỉnhTP trực thuộc TƯ. Cơ cấu tổ chức của Cục QLTT tỉnh có 3 phòng; Cục QLTT Hà Nội và TP HCM không quá 4 phòng; Cục QLTT liên tỉnh, TP trực thuộc TƯ không có quá 5 phòng. Cơ quan QLTT cấp TƯ cũng sẽ tinh giản từ 11 đơn vị xuống còn 6 đơn vị (giảm 45,5%).
Một cựu lãnh đạo Cục QLTT nói với PLVN, việc tinh giản bộ máy là một việc nên làm nhưng làm sao để tinh giản thực sự chứ không phải kiểu “cắt bớt” các đầu mối ở trên rồi “cộng cơ học” các đơn vị ở dưới vào với nhau, khiến cho cơ cấu hoạt động của các đơn vị nhỏ trở nên rối rắm, “khó bảo ban nhau” hoặc chồng chéo nhau.
Cũng theo vị cựu lãnh đạo này, mô hình hoạt động Tổng cục QLTT mới này cũng tương tự mô hình hoạt động của Tổng cục Hải quan, cũng sẽ có sự sáp nhập thành các Cục liên tỉnh. Tuy nhiên, QLTT có đặc thù riêng bởi việc quản lý các thị trường địa phương không đơn giản. Công việc Hải quan ở các tỉnh có thể nhiều hoặc ít, tuỳ từng địa bàn, nhưng riêng lĩnh vực QLTT thì sự “phức tạp” xảy ra ở hầu hết các tỉnh, thành và sẽ “khó quản” nếu “rời xa cấp quản lý địa bàn”.
