Kiến nghị truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLO) - Doanh nghiệp vi phạm (nhiều trường hợp gây hậu quả rất nghiêm trọng) mà chỉ bị cảnh cáo, xử lý hành chính hay rút giấy phép hoạt động... thì quá “nhẹ nhàng”. Do đó, trong quá trình sửa đổi Bộ luật Hình sự (BLHS), nhiều chuyên gia pháp luật cho rằng cần quy định doanh nghiệp cũng phải bị xử lý hình sự nếu vi phạm luật hình sự.
Vi phạm nghiêm trọng, pháp nhân vẫn vô can
Một vụ việc doanh nghiệp vi phạm rất điển hình được nhiều chuyên gia dẫn chứng khi nói về bất cập của BLHS hiện hành đó là vụ việc xảy ra tại Công ty tư vấn Quốc tế Thái Bình Dương (PCI) đưa hối lộ. Theo đó, Công ty PCI đã thỏa thuận và bảy lần đưa hối lộ cho Huỳnh Ngọc Sĩ (Giám đốc Ban quản lý dự án Đại lộ Đông– Tây). 
Vì thế, PCI đã được tạo điều kiện thuận lợi để trúng hai gói thầu tư vấn thiết kế và tư vấn giám sát. Tòa án Tokyo xét xử 4 bị cáo thuộc Công ty PCI đã đưa hối lộ cho Huỳnh Ngọc Sĩ về tội cạnh tranh không công bằng. Còn Tòa án TP. Hồ Chí Minh đã kết án Huỳnh Ngọc Sĩ chung thân về tội nhận hối lộ.
Như vậy trong vụ việc nói trên, chỉ có 4 bị cáo của Công ty PCI và Huỳnh Ngọc Sĩ phải chịu trách nhiệm hình sự. Tòa án Việt Nam đã không thể truy cứu trách nhiệm hình sự Công ty PCI do không có cơ sở pháp lý về trách nhiệm hình sự của pháp nhân.
Tiến sĩ Hoàng Văn Hùng (Đại học Luật) nhận định, doanh nghiệp phạm tội rất đa dạng nhưng chủ yếu là các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Tuy nhiên, bất cập là ở chỗ theo pháp luật hiện hành, trách nhiệm hình sự chỉ được xác định với cá nhân, thông thường là người đứng đầu doanh nghiệp (Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc điều hành). Trong trường hợp có nhiều người phạm tội thì trách nhiệm hình sự cũng được xác định theo trách nhiệm cá nhân nhưng trên cơ sở quy định về đồng phạm. 
Chính vì thiếu các quy định về trách nhiệm hình sự của doanh nghiệp nên không thể xử lý, ảnh hưởng đến việc đấu tranh phòng chống tội phạm. Với phân tích này, TS. Hùng cho rằng cần phải có quy định truy cứu trách nhiệm hình sự đối với doanh nghiệp gây thiệt hại cho xã hội nhưng cần lựa chọn phạm vi các tội phạm có thể được thực hiện bởi các doanh nghiệp. 
Cùng quan điểm “các biện pháp xử phạt hành chính là chưa đủ sức răn đe”, Th.S Vũ Hải Anh, Đại học Luật Hà Nội cho rằng: “Nếu chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự của cá nhân vi phạm là chưa phù hợp”.
Quy định dễ “hình thức”?
Tổng kết thi hành BLHS, Bộ Tư pháp thừa nhận BLHS hiện hành chỉ quy định trách nhiệm hình sự đối với cá nhân, không quy định trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân, trong khi đó thực tiễn cho thấy nhiều tổ chức, doanh nghiệp (pháp nhân) vì chạy theo lợi nhuận đã bất chấp sự an toàn, tính mạng, sức khỏe của cộng đồng, thực hiện nhiều hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế như đầu cơ, trốn thuế, kinh doanh trái phép, buôn lậu hoặc vi phạm các quy định về hoạt động ngân hàng, chứng khoán, bảo vệ môi trường, bảo hộ lao động. Chủ thể này cần bị xử lý hình sự để răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung. Do vậy, cần nghiên cứu bổ sung các quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân.
Tuy nhiên, vẫn còn những ý kiến trái chiều về vấn đề nêu trên.  Phó Viện trưởng VKSNDTC Trần Công Phàn băn khoăn: “Có nên đặt ra vấn đề trách nhiệm hình sự của pháp nhân hay không vì suy cho cùng, trách nhiệm hình sự là cá thể hóa”. Phó Viện trưởng lưu ý phải thận trọng, nếu không “đặt ra nhiều khi là hình thức”. 
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Dương Ngọc Ngưu cũng đồng tình: Việc xử lý với pháp nhân vi phạm hiện đã có phạt tiền (mức phạt đã được nâng lên theo Luật Xử lý vi phạm hành chính mới),  rút giấy phép hoặc giải thể, người có trách nhiệm cũng có thể bị xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự… Như vậy đã có đầy đủ cơ chế xử lý nên theo ông Ngưu: “Chưa nên đưa vào quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân”.
Theo quy định, các hình thức xử phạt có thể áp dụng với doanh nghiệp khi có hành vi vi phạm pháp luật là cảnh cáo, phạt tiền, tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn...Ngoài các biện pháp xử phạt này, doanh nghiệp còn có thể bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như khôi phục lại tình trạng ban đầu; buộc tháo dỡ công trình xây dựng không phép; buộc tiêu hủy hàng hóa, vật phẩm...

Đọc thêm

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…

Khơi thông dòng chảy tài chính cho nông nghiệp thuận thiên

Các giống lúa chịu mặn tốt được canh tác xen kẽ vụ tôm ở tỉnh Bạc Liêu. (Ảnh: Chí Quốc)
(PLVN) - Gần 98% môi trường tự nhiên của vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã bị chuyển đổi trong nửa thập kỷ qua. Phát triển nông nghiệp dựa theo tự nhiên đang là yêu cầu cấp bách cho vùng đất này và nguồn lực tài chính được xem là một trong các giải pháp quan trọng nhất.

Khởi nghiệp - hãy tự tin, dám làm, đừng sợ!

Nguyễn Thị Thu Hoa, CEO Trường Foods bên sản phẩm cao cấp Con Cui làm từ thịt lợn mán. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Họ đều khởi nghiệp khi còn rất trẻ từ tay trắng. Đến nay, tổng doanh thu của họ đã tới 40-50 tỷ đồng. Họ đã được đề cử là 1 trong 20 Gương mặt trẻ Việt Nam năm 2022 ở lĩnh vực Kinh doanh - khởi nghiệp.

Khởi nghiệp ngày nay: Khó khăn hay cơ hội?

Khởi nghiệp thời điểm này chứa đựng nhiều rủi ro, nhưng đồng thời cũng mở ra nhiều cơ hội cho người có đam mê, sáng tạo, học hỏi. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Trong thời điểm kinh tế biến động như hiện nay, câu hỏi về khởi nghiệp đã trở thành một chủ đề nóng bỏng. Và những người dũng cảm đặt chân vào thế giới kinh doanh phải đối mặt với một thách thức vô cùng lớn: Liệu đó là một cuộc đua đầy khó khăn hay cơ hội lớn đang mở ra?

Khởi nghiệp - những góc nhìn khác

Thanh niên khởi nghiệp thời ChatGPT cần nghĩ rộng ra lớn hơn và nhìn góc nhìn khác. (Ảnh: N.T)
(PLVN) - “Khởi nghiệp dựa trên công nghệ mở và Việt Nam đang đứng trước bước thay đổi lịch sử. Tinh thần khởi nghiệp phải nghĩ rộng ra, lớn hơn và nhìn góc nhìn khác. Và từng góc nhìn, trong đó sẽ có góc phù hợp với từng bạn” - Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhắn nhủ các bạn trẻ…

Những điều chưa biết về hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu

Thung lũng Silicon tiếp tục giữ vị trí hàng đầu trong số các hệ sinh thái khởi nghiệp năm 2023. (Ảnh: San Francisco Chronicle)
(PLVN) - Hàng thập kỷ qua, các công ty khởi nghiệp đã chứng minh được chỗ đứng trong nền kinh tế hiện đại và là một trong những giải pháp cho phát triển bền vững. Trong đó, hệ sinh thái khởi nghiệp khắp năm châu - nơi sản sinh ra những huyền thoại, những doanh nghiệp tỷ USD góp vai trò quan trọng vào thành tựu nói trên.

Tiết kiệm điện không chỉ trong Giờ Trái đất

Sân bay Nội Bài giảm bớt điện hưởng ứng chiến dịch Giờ Trái đất.
(PLVN) - Hàng loạt hoạt động đã diễn ra trong Giờ Trái đất 2024. Thông điệp được gửi đi từ các hoạt động này là tiết kiệm điện (TKĐ) thành thói quen. Nghiên cứu của Ngân hàng thế giới cho thấy, nếu Việt Nam thực hành TKĐ hiệu quả tương đương với việc xây được nhà máy điện mới với công suất 12.000 MW.