Trong 21 bị cáo, có 19 người nguyên là cán bộ, công nhân của các Công ty CP Giám định Vinacomin (Cty Giám định), Công ty Kho vận Hòn Gai (Cty Kho vận), Công ty CP Than Núi Béo (Cty Than Núi Béo).
“Vàng đen” bị chảy máu
Theo cáo trạng, do có sự móc nối từ trước của Đào Văn Tranh (Đội trưởng đội xe Công ty TNHH Tân Thành) và Trần Bá Tuấn (nhân viên kinh doanh của Công ty CP Tùng Bách) là người ngoài ngành than, hai đối tượng trên đã tìm cách móc nối với các cán bộ, công chức của các công ty ngành than nêu trên để tìm cách gian lận chất lượng, phẩm cấp than xuất khẩu từ cảng Quyết Thắng (TP.Hạ Long) đi cảng Vạn Gia rồi sang Trung Quốc để lấy tiền “bồi dưỡng” từ phía đối tác Trung Quốc.
 |
| Các bị cáo tại phiên tòa |
“Đầu mối” làm trong ngành than móc nối với hai đối tượng trên gồm các đối tượng: Nguyễn Thị My (47 tuổi, giám định viên Trạm giám định than Hòn Gai - Cty Giám định), Nguyễn Văn Mênh (31 tuổi, công nhân Trạm KCS Nam Cầu Trắng - Cty Kho vận) và Trần Hữu Quyết (40 tuổi, nguyên Phó phòng KCS, kiêm Trạm trưởng KSC Cảng Nam Cầu Trắng - Cty Than Núi Béo), Nguyễn Đức Hải (45 tuổi, nguyên Trạm trưởng Trạm giám định than Hòn Gai - Cty Giám định), Nguyễn Ngọc Ngoạn (41 tuổi) và Vũ Thị Xuân Hương (43 tuổi, đều nguyên là Trạm phó Trạm giám định than Hòn Gai, Cty Giám định), Nguyễn Xuân Huấn (35 tuổi, nguyên Trưởng phòng KCS, Cty Than Núi Béo), Nguyễn Văn Đạm (31 tuổi, nguyên Phó phòng KCS kiêm Trạm trưởng Trạm KSC Nam Cầu Trắng, Cty Kho vận). Các đối tượng trên đã bàn nhau và chỉ đạo các nhân viên dưới quyền làm sai quy trình giao nhận, lấy mẫu phân tích so sánh và giám sát thực hiện xuất khẩu than từ cảng Quyết Thắng (TP.Hạ Long) đi cảng Vạn Gia rồi sang Trung Quốc để lấy tiền chia nhau.
Tháng 5/2010, các công nhân, giám định viên dưới quyền các đối tượng trên gồm có: Nguyễn Hữu Thành, Lê Đức Mạnh, Trần Việt Dương, Trần Văn Hải, Huỳnh Ngọc Hải, Lê Văn Anh, Phạm Thị Thủy, Bùi Xuân Quyến, Đoàn Thị Lý, Lế Đức Hiệp (đều là cán bộ, công nhân tại 3 công ty trong ngành than nêu trên) đã “nhận lệnh” từ cấp trên, cố tình khai man phẩm cấp than thực tế trên 4 tàu: HP 2909, HP 1797, BN 0836 và NĐ 1852. Ngày 14/5/2010, bốn tàu chở than trên đang vận chuyển than sang Trung Quốc, đến khu vực Đông Nam đảo Cô Tô thì bị Công an tỉnh Quảng Ninh và Đội tuần tra kiểm soát - Hải đội 2 (Bộ đội biên phòng Quảng Ninh) phối hợp và bắt giữ.
Theo hồ sơ hàng hóa, khối lượng than chở trên 4 tàu nêu trên là hơn 4.000 tấn than, chất lượng là loại than cám 7A (căn cứ vào Thông báo giao than của Vinacomin và Hợp đồng xuất khẩu giữa Tập đoàn với đối tác - PV). Tuy nhiên, khi kiểm tra thực tế phát hiện số than trên 4 tàu này không đúng như trong hồ sơ thể hiện. Ngụy trang bên trên là lớp than cám tiêu chuẩn 7A, hoặc 6B nhưng khi kiểm tra bên dưới thì đều là than cám tiêu chuẩn 6A, 6B (loại than chất lượng cao hơn than 7A). Kết quả giám định, giá trị thương mại chênh lệch về chất lượng than của 4 tàu là gần 894 triệu đồng.
Ngoài ra, theo lời khai của các bị can, từ tháng 2 đến tháng 4/2010, các bị can trên đã giúp cho các “cò” Đào Văn Tranh và Trần Bá Tuấn thực hiện trót lọt nhiều vụ gian lận phẩm cấp than xuất khẩu sang Trung Quốc khác và nhận được hàng trăm triệu đồng từ hai “cò” này.
Bản án cho lòng tham
Trong các ngày 24 và 25/8/2011, TAND tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành xét xử sơ thẩm vụ án gian lân phẩm cấp hơn 4.000 tấn than nêu trên. Trong số 21 bị cáo, duy nhất bị cáo Nguyễn Quang Phi (43 tuổi, nguyên là Quản đốc phân xưởng cảng Quyết Thắng) bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Các bị cáo còn lại đều bị truy tố về tội “Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.
Trong quá trình điều tra, các bị cáo đã khai báo thành khẩn và chủ động bồi thường khắc phục hậu quả do mình gây ra. Điều đáng nói trong vụ án này, đa số các bị cáo đều được hưởng các tình tiết giảm nhẹ vì đều có thành tích lao động tốt, được khen thưởng trong quá trình công tác, gia đình có công với cách mạng...
Sau hai ngày xét xử, riêng bị cáo Nguyễn Quang Phi được HĐXX tuyên phạt nhẹ nhất là cảnh cáo về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Còn các bị cáo khác đều bị tuyên phạt về tội “Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, cụ thể Nguyễn Đức Hải và Trần Bá Tuấn 12 tháng tù; Nguyễn Ngọc Ngoạn 9 tháng. Số 17 bị cáo còn lại đều bị tuyên phạt án tù bằng đúng thời gian tạm giam, được trả tự do ngay tại Tòa hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 12 tháng nhưng cho hưởng án treo.
Trần Giang Nam
