Những ngày qua, lực lượng quản lý thị trường (QLTT) đồng loạt ra quân quét vét những chiếc mũ nhựa kém chất lượng không hợp quy hợp chuẩn bán tràn lan cho người tiêu dùng sử dụng như mũ bảo hiểm (MBH). Ông Trần Hùng- Cục phó Cục QLTT (Bộ Công Thương) trao đổi xung quanh "câu chuyện nóng bỏng” này:
- Ngày 28/2/2013, Cục QLTT đã chỉ đạo Chi cục QLTT các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và Cần Thơ tiến hành kiểm tra thí điểm việc chấp hành pháp luật của các cơ sở kinh doanh MBH trên địa bàn.
 |
| Ông Trần Hùng- Cục phó Cục QLTT (Bộ Công Thương) trả lời phỏng vấn báo PLVN |
Thực tế, trong số 89 cơ sở kinh doanh đã được kiểm tra thì cả 89 cơ sở này đều có vi phạm hành chính; trong tổng số mũ được kiểm tra là 10.071 chiếc thì có tới 6.253 chiếc có vi phạm chiếm tỷ lệ 62%) và chỉ có hơn 2.600 chiếc mũ hợp quy. Tại TPHCM, 128 cơ sở kinh doanh được kiểm tra thì có…100% số cơ sở vi phạm với số mũ tạm giữ chờ xử lý lên tới 11.647 chiếc… Tổng số mũ tạm giữ và chờ xử lý tính đến hết ngày 12/3/2013 là 25.853 chiếc trên tổng số 29.971 chiếc mũ được kiểm tra.
Nhìn chung, 100% số đơn vị kinh doanh MBH và mũ có kiểu dáng giống MBH đều có vi phạm; hành vi vi phạm chủ yếu là hàng hóa không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc. Hình thức kinh doanh chủ yếu của các cơ sở kinh doanh là trưng bày lẫn lộn giữa MBH thật, đạt chất lượng với mũ có kiểu dáng giống MBH, kém chất lượng để gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, khiến người tiêu dùng lựa chọn mua mũ có kiểu dáng giống MBH, kém chất lượng để tham gia giao thông.
- Từ thực tế ấy, ông nhìn nhận như thế nào về trách nhiệm của các bên liên quan?
- Về vấn đề sản xuất, gần đây những cơ sở gia công không đăng ký kinh doanh, không chứng từ, không đăng ký mẫu mã chất lượng đã tuồn vào thị trường những chiếc mũ nhựa kém chất lượng, không hợp quy hợp chuẩn, không nhãn mác bán cho người tiêu dùng với giá rất rẻ… Việc này cơ quan QLTT cùng các cơ quan có liên quan sẽ phối hợp xử lý.
Thứ hai, hệ thống phân phối chủ yếu là những đại lý lưu động ở vỉa hè, những cá nhân nhỏ lẻ, những cửa hàng không đăng ký kinh doanh với cơ quan chức năng. Việc này, với trách nhiệm là cơ quan QLTT, chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện những chiến dịch quét vét, thu hồi những loại mũ này với các lý do như bày bán ở lòng đường vỉa hè, mất an toàn giao thông, ảnh hưởng mỹ quan đô thị, hàng hóa không có tem sản xuất, không có tem kiểm định chất lượng, không hợp quy hợp chuẩn…
Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng phải phân biệt rõ trách nhiệm của các bên liên quan. Có một thực tế là những người bán hàng giải thích rằng, “cái mũ chúng tôi bán đây có in tem ghi rõ “mũ này không phải MBH, không dành để tham gia giao thông” và đây chính là cách họ “lách luật”.
Đến đây thì việc cố tình sử dụng các loại mũ nhựa khi tham gia giao thông rõ ràng có phần trách nhiệm lớn của người sử dụng, vì vậy không thể phạt những người bán hàng và người sản xuất với lý do sản xuất, bán MBH rởm mà chỉ có thể xử phạt họ về hành vi kinh doanh, phân phối mũ nhựa không hóa đơn, chứng từ, không có nguồn gốc xuất xứ hàng hóa.
Vấn đề đặt ra là các nhà sản xuất MBH chính thống thì phải có chứng nhận hợp quy hợp chuẩn, phải có chứng nhận của Tổng cục Tiêu chuẩn- đo lường- chất lượng, phải có nhãn mác, tem hợp chuẩn. Rất nhiều người tiêu dùng biết rõ điều này nhưng không mua MBH xịn để dùng đơn giản chỉ vì người ta chỉ muốn đối phó khi bị kiểm tra, vì đội những chiếc mũ nhựa mà không bị công an xử phạt và cũng chẳng có ai khác phạt thì người ta đội thôi.
Rõ ràng, phải công bố cho người dân biết những tiêu chuẩn để phân biệt, nhận biết được MBH và tăng cường vận động, tuyên truyền nâng cao ý thức tự bảo vệ mình khi tham gia giao thông bằng cách sử dụng các sản phẩm MBH hợp chuẩn, đạt chất lượng, đúng quy cách; hệ thống phân phối, tên tuổi, địa chỉ nhà sản xuất cũng phải được đăng ký và công bố rộng rãi…
- Thưa ông, chiến dịch vừa qua 5 thành phố lớn cho thấy nổi lên những điểm gì được nhất?
- Lực lượng QLTT đã mở chiến dịch thí điểm để rút kinh nghiệm ở 5 TP lớn là Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và TPHCM, thấy rất thành công. Mới đầu cứ tưởng rằng sẽ có chống đối nhưng khi xử lý thì tất cả các đối tượng đều tâm phục khẩu phục.
Riêng QLTT Hà Nội và lãnh đạo ở đây đã rất tích cực, Thứ bảy và Chủ nhật đều ra quân, cùng anh em trực tiếp đi đến tận nơi, thể hiện quyết tâm và trách nhiệm rất cao. Sau những ngày đầu tiên ra quân, dọc các tuyến đường qua Gia Lâm, Yên Viên vòng lên Sóc Sơn quay về đường cao tốc không còn cửa hàng nào bán mũ nhựa nữa...
Rõ ràng đây là việc rất đúng chủ trương chính sách, là cố gắng rất lớn của Chính phủ trong việc bảo vệ an toàn tính mạng người dân… Chúng tôi khảo sát thì thấy rằng những người dùng mũ nhựa đa số là thành niên trẻ, dùng mũ nhựa để đối phó còn những ngươi dùng mũ chuẩn nhất chính là những người có tuổi, người lao động vì họ rất sợ đi đường bị TNGT.
Không phải người ta không biết cái mũ nhựa không phải mũ bảo hiểm nhưng vẫn cố tình dùng làm MBH. QLTT chúng tôi không có thẩm quyền xử phạt người đi đường, cho nên chỉ có CSGT quyết liệt thì mới chấn chỉnh được.
Theo chúng tôi, chưa cần làm đại trà mà chỉ cần có vài tổ như tổ 141 chốt ở vài cửa ngõ ra vào Thủ đô thôi là hoàn toàn có thể quét vét được hết; nếu không xử lý người cố tình vi phạm thì những nỗ lực của chúng tôi chả còn giá trị gì. Nhân đây, chúng tôi cũng muốn nói rằng, cơ quan quản lý nhà nước đã suy nghĩ rất kỹ, lường trước mọi tình huống; lãnh đạo Chính phủ và Bộ Công thương cũng đã chỉ đạo rằng, phải làm sao phù hợp với nhân dân, tạo đồng thuận cao trong nhân dân, giúp các DN làm ăn chân chính, bảo vệ sản xuất trong nước, người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam.
Tới đây, chúng tôi sẽ chủ động cùng Bộ KH&CN kiểm tra, đánh giá, thẩm định lại tất cả chất lượng các loại MBH; có thể đến các cửa hàng, đại lý bán hàng để lấy mẫu bất kỳ, đem đi kiểm định độc lập vì cần đề phòng trường hợp nhà sản xuất đưa hàng chuẩn đi kiểm định,lấy tem nhãn nhưng hàng xuất bán thì lại vì lợi nhuận mà đưa ra thị trường những chiếc mũ chưa đạt chất lượng như kiểm định, làm thiệt hại cho người tiêu dùng… để kiến nghị rút giấy phép.
Các nhà sản xuất phải ký cam kết nếu phát hiện ra hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng thì phải chịu chế tài trước pháp luật.. Có một thực tế khó khăn cho lực lượng QLTT là việc xác định hàng giả đã có luật nhưng tới đây có thể phải xử điển hình vài vụ sản xuất, làm ăn gian dối, kiênn quyết lập lại trật tự kỷ cương, thậm chí phải đưa ra xử lý hình sự để đủ sức răn đe vì MBH là để bảo vệ tính mạng cho người dân, không có gì quý bắng tính mạng con người.
Chính phủ hết sức nhân văn, kịp thời ra Chỉ thị để bảo vệ tính mạng, an toàn cho người dân; tới đây, chúng tôi sẽ tiếp tục làm nữa, kiểm tra kỹ hơn nữa những nhà sản xuất không nghiêm chỉnh, quyết tâm kiểm tra thường xuyên, liên tục chứ không phải chỉ trong một vài ngày của chiến dịch cao điểm rồi “đầu voi đuôi chuột”.
QLTT chúng tôi thực hiện nghiêm túc Chỉ thị của Chính phủ và chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công Thương, quyết liệt lập lại trật tự trong lĩnh vực MBH và rất cần sự đồng thuận của nhân dân. Việc vẫn còn không ít người dân do vô tình mà dùng những chiếc mũ không hề có chức năng bảo hiểm khi tham gia giao thông chính là tiếp tay cho những người làm ăn gian dối.
Mặt khác, để người dân ý thức được việc dùng MBH, xóa bỏ triệt để đối phó, theo chúng tôi, lực lượng Công an đóng vai trò quyết định cuối cùng. Tất cả những ai được chúng tôi khảo sát đều cho biết, chỉ vì sợ CSGT xử phạt nên mới đội mũ và mua mũ nhựa – na ná MBH nhưng không có chức năng bảo hiểm – để đội đầu khi ngồi trên xe máy chứ người ta không sợ QLTT, cũng không quan tâm đóng dấu ở đâu, kiểm định thế nào…
- Nếu muốn gửi đến dư luận, đến người dân một thông điệp ngắn gọn nhất thì thông điệp đó là gì?
- Chúng tôi muốn nói rằng, người dân khi tham gia giao thông hãy tự bảo vệ an toàn tính mạng của chính mình, vì hạnh phúc của mọi người, mọi nhà và toàn xã hội, đó là điều quan trọng nhất. Khi người dân đã ý thức được rồi thì các cơ quan thực thi công vụ cũng dễ dàng thi hành công vụ hơn. Tôi cũng kêu gọi các nhà sản xuất MBH hãy biết nghiêm chỉnh chấp hành tốt luật pháp và phải có lương tâm, đạo đức nghề nghiệp, phải có trách nhiệm vì an toàn tính mạng người dân, tham gia cùng cộng đồng vì an toàn xã hội…
- Xin trân trọng cảm ơn ông!
Chí Công- Việt Hưng (thực hiện)
