Thiếu lao động, tàu các nằm bờ hàng loạt

Thiếu lao động nghề biển, nhiều tàu cá vẫn phải neo tàu nằm bờ
Thiếu lao động nghề biển, nhiều tàu cá vẫn phải neo tàu nằm bờ
(PLO) - Từ mùng 4 Tết ngư dân các địa phương đã tấp nập mở biển nên chuyện tàu cá nằm bờ sau Rằm tháng Giêng là hi hữu với nghề biển. Vậy mà vào thời điểm này, khi tháng Giêng đã gần hết nhưng tỉnh nào cũng có tàu cá nằm bờ vì thiếu lao động. Lao động nghề biển nhọc nhằn, đầy rủi ro, công xá thấp nên sức hút ngày càng giảm sút.  

Nỗi niềm chủ tàu cá

Những năm gần đây, chuyện chủ tàu cá nháo nhào tìm kiếm lao động nghề biển đã trở thành chuyện thường ngày tại các địa phương có nghề đi biển. Tại cảng cá Phường 6, TP Tuy Hòa, Phú Yên, anh Trần Ngọc Cường - chủ tàu - đang đứng ngồi không yên trên tàu đánh bắt cá ngừ đại dương PY 96455TS của mình cho biết: “Tàu của tôi làm nghề câu giàn, mỗi chuyến đánh bắt chỉ cần 9 lao động. Giáp Tết, tôi đã chạy tiền, ứng cho mỗi lao động từ 3 đến 5 triệu đồng. Anh em thống nhất chọn ngày mùng 6 Tết mở biển. Sáng mùng 6 Tết, chỉ 5 người có mặt tại bến, 4 lao động khác đã tắt điện thoại di động. Để có thể mở biển, những ngày qua, tôi và người nhà phải lặn lội khắp nơi tìm kiếm lao động”. 

Nhiều chủ tàu khác cũng trong tình cảnh tương tự. Họ đều ứng tiền cho các ngư dân nên có ngư dân ứng của chủ này 2 triệu đồng, sau đó lại tiếp tục sang 3 chủ tàu khác ứng tiền cam kết đi biển. Đến ngày mở biển, cả 4 chủ tàu đều không ai thấy lao động này xuất hiện. Thiếu người thì tàu không thể xuất bến.

Chuyện lao động trên tàu cá lừa lấy tiền của chủ tàu cá rồi trốn, không đi biển như cam kết là câu chuyện diễn ra khá phổ biến từ nhiều năm nay tại các làng biển. Thực tế, đối với lao động nghề cá, từ xưa đến nay chẳng ai ký hợp đồng lao động bao giờ. Hai bên chủ yếu thỏa thuận với nhau bằng miệng.

Hiếm hoi, cũng có những tờ giấy cam kết nhận tiền nhưng dù có cam kết, bạn thuyền đã lấy tiền mà không đi biển, chủ tàu cũng đành chịu, bám đuổi kiện tụng để lấy lại vài triệu đồng rất mệt mỏi, có khi thiệt hại còn lớn hơn. Vậy là ngư dân đua nhau đòi ứng tiền khiến mùa mở biển nào cũng có nhiều chủ tàu lao đao, khốn đốn. 

Lao động nghề cá được các ngư dân gọi là đi bạn. Chỉ riêng một xã Phước Tỉnh, huyện Long Đất, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã có 1.300 tàu cá, số tàu này cần ít nhất 20.000 lao động. Do thiếu hụt nguồn lao động trầm trọng nên tiêu chuẩn tuyển dụng lao động nghề biển hạ xuống, thậm chí có tàu còn tuyển dụng cả người chưa hề đi biển bao giờ. Việc tuyển dụng thông qua người dắt mối, gọi là “cò” ngư dân. Theo các thuyền trưởng, ngư dân “cò” thường là những người làm biển thiếu chuyên nghiệp, không chịu được áp lực công việc và thời gian làm dài ngày trên biển nên nhiều hệ lụy đã xảy ra.

Thuyền trưởng Nguyễn Út cho biết: “Tôi được ông Hồ Thanh Tịnh thuê điều hành cặp tàu cá BV 5286TS và BV 5295TS. Trên tàu có 3 ngư dân quê miền Tây rất lười lao động. Dù tôi nói to, nói nhỏ đủ điều nhưng chẳng ai quan tâm, người thì lăn ra ngủ, người thì uể oải làm việc. La nhiều thì họ ghét, khi tôi ngủ, 3 ngư dân này rủ nhau xúc cá đổ xuống biển”.

Năm 2016, sau 1 tháng lao động trên biển, các ngư dân “cò” trên cặp tàu cá BV 4356TS và BV 4365TS của ông Nguyễn Văn Bảo đã đình công, lao vào ca-bin đe dọa Thuyền trưởng Võ Khâm, ép anh cho tàu quay vào đất liền chứ không được đánh bắt thêm. Một ngư dân quê Quảng Trị tuyên bố nếu tàu tiếp thêm dầu, đá tiếp tục đánh bắt thì sẽ “xử” luôn thuyền trưởng. Sau trận tỷ thí giữa hai người trên sàn tàu, cuối cùng, ông Khâm phải cho tàu cá BV 4365TS chở các ngư dân này về đất liền.

Và nỗi buồn ngư dân đi bạn

Nghề biển hiện không còn sức thu hút mạnh đối với ngư dân như trước đây vì trong khi ngư dân phải sống dài ngày trên biển, cường độ làm việc cao, mức thu nhập giữa chủ tàu và ngư dân chênh lệch lớn, thu nhập của ngư dân đi bạn rất bèo bọt. 

Mỗi phiên đi biển, một cặp tàu giã cào sử dụng 30.000 lít dầu nhưng hiện nay, chủ tàu có lợi thế là giá dầu hạ, bình quân mỗi phiên biển, chủ tàu tiết kiệm được 70-80 triệu đồng, với số tiền này đã trả được một nửa tiền công cho ngư dân đi bạn trên tàu. Vậy là ngư dân đi bạn chỉ làm công với giá rẻ mạt cho chủ tàu. Nếu chủ tàu nào quan tâm thì anh em được nhờ, ngược lại, có những chủ tàu chỉ lo làm giàu, ít để ý đến quyền lợi của bạn chài 

Trước đây, tại các địa phương, chủ tàu ăn chia với ngư dân đi bạn bằng nhiều hình thức. Thông thường, sau khi đánh bắt, trừ mọi chi phí, chủ tàu hưởng 6 phần, còn 4 phần chia đều cho bạn chài. Vì cá đánh được nửa phiên thì tàu vận tải đã ra chuyển cá vào bờ bán. Ngư dân đi trên tàu không thể ước tính được sản lượng và nắm bắt được lượng cá họ tham gia sản xuất. Tàu đánh cá được bao nhiêu tấn, bán cá được bao nhiêu tiền thì bạn chài không hay biết, chỉ nghe nói sao hay vậy, cho bao nhiêu hay bấy nhiêu. Thay vì chia phần theo sản phẩm đánh bắt như trước đây, nay ngư dân thỏa thuận được trả lương theo tháng (hoặc theo chuyến biển), còn các chủ tàu thì lời ăn, lỗ chịu. 

Ông Nguyễn Tri Phương - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Yên cho biết: “Thực tế thiếu hụt lao động nghề biển không có nghĩa ở vùng biển thiếu lao động, mà chính ở chỗ sức hút từ nghề biển đối với người lao động ngày càng giảm sút. Thu nhập ổn định cùng với sự gắn kết chặt chẽ giữa chủ tàu với người lao động mới chính là cách để từng bước giải quyết khan hiếm lao động đi biển. Hiện, một số tổ hợp tác đánh bắt xa bờ ở Phú Yên cũng đã bắt đầu áp dụng mô hình có ký kết hợp đồng lao động, trả một khoản tiền hàng tháng cho nhân công đi bạn trên tàu cá. Thế nhưng, điều này vẫn khó phổ biến bởi hầu hết các tàu xa bờ là tài sản của từng gia đình, cách quản lý vẫn theo kiểu “chuyến nào ăn chuyến đó”. Thế nên, chủ các tàu cá quanh năm loay hoay giải bài toán khó về lao động nghề biển nhưng vẫn chưa có được lời giải khả dĩ hơn cho mình”. 

Đọc thêm

Quyết tâm cao, nỗ lực lớn hơn để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: Quochoi.vn)
(PLVN) - Chiều 28/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024. Phát biểu tại Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh yêu cầu các đại biểu Quốc hội quyết tâm cao hơn nữa, nỗ lực lớn hơn để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội trong năm 2024 và các năm tiếp theo.

Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi): Vẫn băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội một lần

Quang cảnh Hội nghị. (Ảnh: Quochoi.vn)
(PLVN) -  Hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) được đưa ra lấy ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vừa diễn ra đều chưa nhận được sự đồng thuận hoàn toàn của các đại biểu.

Hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Lan tỏa truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc

Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai cùng các đại biểu dự lễ khánh thành căn nhà đại đoàn kết cho một hộ gia đình tại bản Co Pục, xã Hua Thanh, huyện Điện Biên.
(PLVN) - Việc vận động hỗ trợ làm nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo của tỉnh Điện Biên là một chương trình đặc biệt ý nghĩa, không chỉ là hoạt động an sinh xã hội, mà còn là đợt cao điểm để tuyên truyền, lan tỏa trong các tầng lớp Nhân dân, kiều bào ta ở nước ngoài về truyền thống yêu nước, về Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam.

Quyết tâm đưa Tây Bắc ra khỏi tình trạng 'lõi nghèo'

Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Quang Vinh.
(PLVN) - Chiều 28/3, tại tỉnh Điện Biên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với tỉnh Điện Biên tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án vận động, hỗ trợ làm nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên, hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024).

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam

Các đồng chí lãnh đạo chủ trì Hội thảo. (Nguồn ảnh: baohaiduong.vn)
(PLVN) - Nhân kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, sau là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hôm qua (27/3), tại TP Hải Dương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Tỉnh ủy Hải Dương phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam”.

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”
(PLVN) -Chiều 26-3, Bộ Quốc phòng tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam, giai đoạn 2019-2023”. Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì hội nghị.

Băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.
(PLVN) - Hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vẫn còn ý kiến khác nhau.

Cần thiết bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, các đại biểu cho rằng việc dự thảo Luật bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng là cần thiết, với mục tiêu là bảo vệ Tổ quốc, giữ vững an ninh gắn với phòng thủ quốc gia.

Đại biểu Quốc hội ủng hộ cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi tham gia giao thông

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB), các đại biểu bày tỏ ủng hộ quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia GTĐB mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này để tăng tính thuyết phục.

Cân nhắc quy định mở rộng đấu giá biển số xe

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (QH) hoạt động chuyên trách lần thứ 5, QH khóa XV, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về việc mở rộng đấu giá biển số xe.

Phổ biến quy định liên quan đến kiều bào tại các Luật mới được Quốc hội thông qua

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN), Bộ Ngoại giao phối hợp với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường đồng chủ trì tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến nội dung liên quan đến người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) (Hội nghị).

Tránh “bình mới rượu cũ” khi đổi mới tổ chức Tòa án

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV cho ý kiến về dự án Luật Toà án nhân dân (TAND) (sửa đổi), các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về quy định về đổi mới TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử.